راسخون - یار همیشه همراه : اخلاق و توصیه‌ها

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
أَلَا حُرٌّ یَدَعُ هَذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا إِنَّهُ لَیْسَ لِأَنْفُسِکُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِیعُوهَا إِلَّا بِهَا.
آیا آزاده ای نیست که این ته مانده غذا را از دهان دنیا برای اهلش رها کند؟! ارواح شما را جز بهشت جاودان بهایی نیست پس آن را جز به بهشت نفروشید.
نهج البلاغه: حکمت 448

از امام علی علیه السلام سوال شد بزرگترین شاعر کیست؟ حضرت فرمودند:
وَ سُئِلَ عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنْ أَشْعَرُ الشُّعَرَاءِ فَقَالَ إِنَّ الْقَوْمَ لَمْ یَجْرُوا فِی حَلْبَةٍ تُعْرَفُ الْغَایَةُ عِنْدَ قَصَبَتِهَا فَإِنْ کَانَ وَ لَا بُدَّ فَالْمَلِکُ الضِّلِّیلُ.
شاعران در یک وادی روشنی نتاخته اند تا پایان کار معلوم شود اگر ناچار باید داوری کرد پس پادشاه گمراهان بزرگ‌ترین شاعر است.
نهج البلاغه: حکمت 447

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَا زَالَ الزُّبَیْرُ رَجُلًا مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ حَتَّى نَشَأَ ابْنُهُ الْمَشْئُومُ عَبْدُ اللَّهِ.
زبیر هماره خود را از ما به حساب می آورد تا آن زمان که فرزند شومش عبدالله پا به عرصه جوانی گذاشت.
نهج البلاغه: حکمت 444

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
زُهْدُکَ فِی رَاغِبٍ فِیکَ نُقْصَانُ حَظٍّ وَ رَغْبَتُکَ فِی زَاهِدٍ فِیکَ ذُلُّ نَفْسٍ.
بی اعتنایی تو نسبت به کسی که خواهان توست، باعث کمی نصیب تو از وی می شود و گرایش تو به کسی که خواهانت نیست، باعث خوار شدن گوهر وجودت می گردد.
نهج البلاغه: حکمت 443

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَنْ کَرُمَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَیْهِ شَهَوَاتُهُ.
کسی که خود را گرامی دارد، هوا و هوس را خوار شمارد.
نهج البلاغه: حکمت 441

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَنْ عَظَّمَ صِغَارَ الْمَصَائِبِ ابْتَلَاهُ اللَّهُ بِکِبَارِهَا.
هر که گرفتاری های کوچک را بزرگ شمارد خداوند وی را به گرفتاری های بزرگ مبتلا می فرماید.
نهج البلاغه: حکمت 440

امام علی علیه السلام به غالب بن صمصعه ابوالفرزدق در گفتگویی که بینشان شد، فرمودند:
لِغَالِبِ بْنِ صَعْصَعَةَ أَبِی الْفَرَزْدَقِ فِی کَلَامٍ دَارَ بَیْنَهُمَا مَا فَعَلْتَ إِبِلَکَ الْکَثِیرَةَ قَالَ ذَعْذَعَتْهَا الْحُقُوقُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ علیه السلام ذَلِکَ أَحْمَدُ سُبُلِهَا.
شتران فراوانت را چه کردی؟ غالب گفت: ای امیرالمومنین پرداخت حقوق مردم آنها را پراکنده کرد. حضرت فرمودند: این بهترین راه است.
نهج البلاغه: حکمت 438

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِذَا کَانَ فِی رَجُلٍ خَلَّةٌ رَائِقَةٌ فَانْتَظِرُوا منْهُ أَخَوَاتِهَا.
اگر در کسی صفتی تعجب آور دیدید انتظار همانند آن را نیز داشته باشید.
نهج البلاغه: حکمت 437

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
قَلِیلٌ مَدُومٌ عَلَیْهِ خَیْرٌ مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.
کار کم ادامه داشته باشد بهتر است از کار زیادی که رنج آور است.
نهج البلاغه: حکمت 436

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
الْوِلَایَاتُ مَضَامِیرُ الرِّجَالِ.
حکومت بر مردم میدان آزمایش مردان است.
نهج البلاغه: حکمت 432

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
الزُّهْدُ کُلُّهُ بَیْنَ کَلِمَتَیْنِ مِنَ الْقُرْآنِ قَالَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ: لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ وَ مَنْ لَمْ یَأْسَ عَلَى الْمَاضِی وَ لَمْ یَفْرَحْ بِالْآتِی فَقَدْ أَخَذَ الزُّهْدَ بِطَرَفَیْهِ.
زهد بین دو کلام از قرآن است تا به آنچه از دست شما رفته حسرت نخورید و به آنچه به دست شما رسیده شادمان نگردید. بنابراین کسی که نسبت به گذشته خود حسرت نخورد و به آینده شادمان نگردد زهد را از هر دو سر به دست آورده است.
نهج البلاغه: حکمت 431

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
وَ سُئِلَ علیه السلام أَیُّهُمَا أَفْضَلُ الْعَدْلُ أَوِ الْجُودُ فَقَالَ علیه السلام الْعَدْلُ یَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا وَ الْجُودُ یُخْرِجُهَا عَنْ جِهَتِهَا وَ الْعَدْلُ سَائِسٌ عَامٌّ وَ الْجُودُ عَارِضٌ خَاصٌّ فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا.
از امام علی علیه السلام سوال شد عدل و وجود کدام یک برترند؟ حضرت فرمودند: عدل چیزها را در جای خود قرار می دهد و جود آنها را از جای خود خارج می کند. عدل از جود شریف‌تر و برتر است.
نهج البلاغه: حکمت 429

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَا کَانَ اللَّهُ لِیَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الشُّکْرِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَةِ وَ لَا لِیَفْتَحَ عَلَى عَبْدٍ بَابَ الدُّعَاءِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْإِجَابَةِ وَ لَا لِیَفْتَحَ لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَةِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَةِ.
این طور نیست که خداوند باب شکر را بر روی بنده اش بگشاید در حالی که باب فزونی نعمت را بر روی او ببندد و همچنین این گونه نیست پروردگار باب دعا را بر روی بنده می گشاید در حالی که باب اجابت را بر روی وی ببندد و نیز این طور نیست که باب توبه را بر بنده اش گشاید و باب بخشش را بر رویش ببندد.
نهج البلاغه: حکمت 427

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِنَّ أَخْسَرَ النَّاسِ صَفْقَةً وَ أَخْیَبَهُمْ سَعْیاً رَجُلٌ أَخْلَقَ بَدَنَهُ فِی طَلَبِ امَالِهِ وَ لَمْ تُسَاعِدْهُ الْمَقَادِیرُ عَلَى إِرَادَتِهِ فَخَرَجَ مِنَ الدُّنْیَا بِحَسْرَتِهِ وَ قَدِمَ عَلَى الْآخِرَةِ بِتَبِعَتِهِ.
همانا زیانکارترین مردم در معاملات و ناامیدترین آنها در تلاش ها کسی است که جسمش را در طلب مال دنیا فرسوده کرده و مقدرات با خواست او مساعد نبوده پس با حسرت و دریغ از دنیا می رود و با گناهانش وارد آخرت می گردد.
نهج البلاغه: حکمت 422

امام علی علیه‌ السلام در یکی از عیدها فرمودند:
إِنَّمَا هُوَ عِیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِیَامَهُ وَ شَکَرَ قِیَامَهُ، وَ کُلُّ یَوْمٍ لَا یُعْصَی اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ عِیدٌ.
همانا این عید کسی است که خداوند روزه اش را قبول کرده و نمازش را سپاس گفته و هر روزی که در آن معصیت پروردگار نکنند آن روز عید است.
نهج البلاغه: حکمت 420

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَنْ شَکَا الْحَاجَةَ إِلَى مُؤْمِنٍ فَکَأَنَّهُ شَکَاهَا إِلَى اللَّهِ وَ مَنْ شَکَاهَا إِلَى کَافِرٍ فَکَأَنَّمَا شَکَا اللَّهَ.
هر که برای برآوره شدن حاجات خود در نزد مومنی شکایت ببرد گویی از آن نزد خدا شکایت کرده است و اگر آن را نزد کافری برد چنان است که از خدا شکایت کرده است.
نهج البلاغه: حکمت 419

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً یَخْتَصُّهُمُ«» اللَّهُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ فَیُقِرُّهَا فِی أَیْدِیهِمْ مَا بَذَلُوهَا فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَیْرِهِمْ.
خداوند بندگانی دارد که آنان را به نعمت هایی اختصاص می دهد تا به بندگانش سود رسانند پس آن نعمت ها را در اختیار آنان قرار می دهد تا بخشش کنند و هرگاه از بخشیدن امتناع ورزیدند آن نعمت ها را از آنان می گیرد و به دیگران انتقال می دهد.
نهج البلاغه: حکمت 417

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
الْحِلْمُ غِطَاءٌ سَاتِرٌ وَ الْعَقْلُ حُسَامٌ قَاطِعٌ فَاسْتُرْ خَلَلَ خُلْقِکَ بِحِلْمِکَ وَ قَاتِلْ هَوَاکَ بِعَقْلِکَ.
بردباری پرده ای پوشاننده است و عقل شمشیری برنده پس عیب های اخلاقی ات را با حلم خویش بپوشان و هوای نفست را به کمک عقل نابود کن.
نهج البلاغه: حکمت 416

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَنْ أَصْلَحَ سَرِیرَتَهُ أَصْلَحَ اللَّهُ عَلَانِیَتَهُ وَ مَنْ عَمِلَ لِدِینِهِ کَفَاهُ اللَّهُ أَمْرَ دُنْیَاهُ وَ مَنْ أَحْسَنَ فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللَّهِ أَحْسَنَ اللَّهُ مَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ النَّاسِ.
هر که درون خود را اصلاح کند پروردگار ظاهرش را اصلاح نماید و هر کس برای دینش کار می کند پروردگار دنیایش را کفایت می نماید و هر که مسایلی را که بین او و خدایش هست نیکو سازد. خداوند مسایلی را که بین او مردم است نیکو می سازد.
نهج البلاغه: حکمت 415

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
وَ رُوِیَ أَنَّهُ علیه السلام کَانَ جَالِساً فِی أَصْحَابِهِ فَمَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِیلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ علیه السلام إِنَّ أَبْصَارَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِکَ سَبَبُ هَبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُکُمْ إِلَى امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْیُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِیَ امْرَأَةٌ کَامْرَأَة فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْخَوَارِجِ قَاتَلَهُ اللَّهُ کَافِراً مَا أَفْقَهَهُ فَوَثَبَ الْقَوْمُ لِیَقْتُلُوهُ فَقَالَ علیه السلام رُوَیْداً إِنَّمَا هُوَ سَبٌّ بِسَبٍّ أَوْ عَفْوٌ عَنْ ذَنْبٍ.
امام علیه السلامبین یاران خود نشسته بود که ناگاه زنی زیبا از آن مکان عبور کرد و حاضرین دیده به او دوختند امام علیه السلام فرمودند: این گروه دیدگان به منظره شهوت آمیز دوخته شده و به هیجان آمده اند هرگاه کسی از شما با نگاه به زنی به شگفتی آید با همسرش بیامیزید که او نیز زنی چون زن وی باشد. مردی از خوارج گفت: خدا این کافر را بکشد چقدر فقه می‌داند مردم برای کشتن او برخاستند امام علیه السلام فرمودند: آرام باشید دشنام را با دشنام باید پاسخ داد یا بخشیدن از گناه؟
نهج البلاغه: حکمت 412

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث