راسخون - یار همیشه همراه : مسافرت و آداب آن

امام صادق علیه السلام فرمودند:
إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ فَلِلّهِ فیهِ شَرطٌ، قالَ اللّهُ تَعالى: « فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ»، فَلَیسَ للرَّجُلِ إذا دَخَلَ شَهرُ رَمَضانَ أن یَخرُجَ إلاّ فی حَجٍّ، أو عُمرَةٍ، أو مالٍ یَخافُ تَلَفَهُ، أو أخٍ یَخافُ هَلاکَهُ، ولَیسَ لَهُ أن یَخرُجَ فی إتلافِ مالِ أخیهِ، فَإِذا مَضَت لَیلَةُ ثَلاثٍ وعِشرینَ فَلیَخرُج حَیثُ شاءَ.
وقتى ماه رمضان وارد مى‌شود، خداوند در آن شرطى دارد. خداوند فرموده است: «پس، هر کس از شما این ماه را شاهد بود، آن را روزه بگیرد». پس وقتى ماه رمضان وارد شد، شخص نمى‌تواند بیرون رود، مگر براى حج، یا عمره، یا مالى که بیم دارد تلف شود، یا برادرى که مى ترسد هلاک گردد. نیز حق ندارد براى تلف کردن مال برادرش بیرون رود. پس چون شب بیست و سوم گذشت، مى تواند هر جا که خواست، برود.
تهذیب الاحکام: ج ۴ ص ۲۱۶

امام علی علیه السلام فرمودند:
لَیسَ لِلعَبدِ أن یَخرُجَ فی سَفَرٍ إذا حَضَرَ شَهرُ رَمَضانَ؛ لِقَولِ اللّهِ عز و جل: «فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ». (البقرة : ۱۸۵)
سزاوار نیست وقتى که ماه رمضان مى رسد، بنده به سفر برود؛ چون خداوند فرموده است: «پس، هر کس از شما این ماه را شاهد بود، آن را روزه بگیرد».
بحار الانوار: ج ۹۶ ص ۳۲۲

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اذا خَرَجَ أحَدُکم الى‌سَفَرٍ ثُمّ قَدِمَ على أهلِهِ فَلْیهدِهِم ولْیطرِفهُم ولو حِجارةً!
هر گاه یکى از شما به سفر رفت، در بازگشت حتّى اگر شده یک قطعه سنگ براى خانواده‌اش هدیه وتحفه بیاورد!
میزان الحکمه: 5/ 2488 ؛ بحارالانوار: 76/ 283

حمّاد بن عثمان گوید:
عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ أَ یُکْرَهُ اَلسَّفَرُ فِی شَیْءٍ مِنَ اَلْأَیَّامِ اَلْمَکْرُوهَةِ اَلْأَرْبِعَاءِ وَ غَیْرِهِ فَقَالَ اِفْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَةِ وَ اِقْرَأْ آیَةَ اَلْکُرْسِیِّ إِذَا بَدَا لَکَ.
به امام صادق (علیه السلام) گفتم: در روزهاى نحس مانند چهارشنبه و غیره آغاز کردن سفر مکروه است؟ حضرت فرمودند: سفرت را با صدقه آغاز کن و آیة الکرسى را تلاوت کن.
الکافی، ج 4، ص 283

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در آداب سفر فرمودند:
اِذَا کانُوا ثَلَاثَةً فَاَمِّرُوا اَحَدَهُم وَ تَوَکلُوا عَلَی اللهِ وَ تَاَلَّفُوا.
اگر سه نفر بودید، یک نفرتان را امیر خود قرار دهید، به خدا توکل کنید و همدل باشید.
کنز العمال، ح 17549

پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله فرمودند:
سافِروا تَصِحُّوا وَ تُرْزَقوا؛
مسافرت بروید، تا سالم بمانید و روزى كسب كنید.
نهج الفصاحه، ح ۱۷۲۶

امام على علیه‏ السلام فرمودند:
تَغَرَّبْ عَنِ الاَوْطانِ فى طَلَبِ الْعُلى وَ سافِرْ فَفِى الاَسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَ: تَفَرُّجُ هَمٍّ وَ اكْتِسابُ مَعیشَةٍ وَ عِلْمٌ وَ آدابٌ وَ صُحْبَةُ ماجِدٍ؛
براى كسب مجد و عظمت از وطن خود دور شو و سفر كن، كه در مسافرت پنج فایده است: برطرف شدن اندوه، به ‏دست آوردن روزى، و دانش و آداب زندگى، و هم‏نشینى با بزرگان.
مستدرک الوسائل، ج ۸، ص ۱۱۵، ح ۹۱۹۹

امام على علیه السّلام فرمودند:
سَلْ عَنِ الرَّفيقِ قَبلَ الطَّريقِ ؛
پيش از سفر از هم سفر جويا شو .
نهج البلاغه ، نامه 31

امام على علیه السّلام فرمودند:
السَّفَرُ مِيزانُ الأخلاقِ ؛
سفر ترازوى اخلاق است .
شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحديد ، ج 20 ، ص 294

امام علی علیه السّلام فرمودند:
تَغَرَّبْ عَنِ الأَْوْطانِ فى طَـلَبِ الْعُلا وَسافِرْ فَفِى الأَْسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَ تَفَرُّجُ هَمٍّ وَاكْتِسابُ مَعيشَةٍ وَعِلْمٌ وَآدابٌ وصُحْبَةُ ماجِدٍ؛
براى كسب بلند مرتبگى از وطن خود دور شو و سفر كن كه در مسافرت پنج فايده است: برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزى و دانش و آداب زندگى، و هم نشينى با بزرگواران.
مستدرك الوسائل، ج 8، ص 115، ح 9199.

امام رضا علیه السّلام فرمودند:
إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِكَ في سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَكَّلْتُ عَلَي اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ.
هر گاه براي سفر يا غير آن از منزل خارج شدي، بگو: به نام خدا، ايمان آوردم به خدا، توكّل كردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان مي شود، و هيچ قدرت و نيرويي غير از خدا نيست.
اصول كافي، ج 2، ص 543

امام باقر علیه السّلام زمانی که می خواستند مسافرت کنند، عیال و فرزندانشان را در خانه‌ای جمع کرده، این گونه دعا می‌نمودند:
اَللّهُمَّ إنّی اَسْتَوْدِعُکَ دینی وَ نَفْسی وَ مالی وَ أهْلی وَ وَلَدی وَ جیرانی.
خدایا دین، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسایگان خودم را به تو می سپارم.
وسائل الشیعه، ج 5، ص 276.

امام باقر علیه السّلام فرمودند:
اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَكَ مِنْ رَبِّكَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُكَ.
هر گاه عزم سفر كردي، سلامت خود را با دادن صدقه اي كه دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.
مكارم الاخلاق، ص 257

زمانی که حضرت علی علیه السّلام ابوذر را در ماجرای تبعید او به ربذه بدرقه می کردند، امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السّلام و عقیل و عبدالله بن جعفر و عمار بن یاسر نیز او را بدرقه کردند، امام علی علیه السّلام فرمودند:
وَدِّعُوا أخاکُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ یُمْضِیَ وَ لِلْمُشَیِّعِ أنْ یَرْجِعَ.
برادرتان را وداع کنید که مسافر، باید برود و بدرقه کننده برگردد.
من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 275.

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ يَنْبَغي أنْ لايَشْتَغِلَ بِشَيْءٍ حَتّي يَصُبَّ عَلي نَفْسِهِ الْماءَ وَ يُصَلّي رَكْعَتَيْنِ وَ يَسْجُدَ وَ يَشْكُرَ اللهَ مِائَةَ مَرَّةٍ.
وقتي كسي از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چيز حمام كرده و دو ركعت نماز (مستحبي) گزارد و سجده كند و صد مرتبه خدا را شكر نمايد.
مكارم اخلاق، ص 276

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
كانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ يُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ في سَفَرِهِ فَلَقِيَ أخاهُ عانَقَهُ.
اصحاب پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ (موقع بازگشت از حبشه) با هم مصافحه كردند (دست دادند) و هر گاه يكي از آنها از سفر باز مي گشت و برادرش را ملاقات مي كرد با او معانقه (دست در گردن انداختن و ديده بوسي) مي كرد.
مكارم اخلاق، ص 276

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
اَلتَّواصُلُ بَيْنَ الإخْوانِ فِي الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِي السَّفَرِ التَّكاتُبُ.
ارتباط با برادران در حضر (وطن) به وسيله ديد و بازديد انجام مي گيرد و در مسافرت با نامه.
وسائل الشيعه، ج 8،ص 494

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
إنَّ أبي كانَ يَقُولُ: مِنْ قُوَّةِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.
پدرم (امام باقر (علیه السّلام)) مي فرمودند: نگهداري و حفظ آذوقه (در طول سفر) موجب قدرت و توانايي مسافر مي شود.
فروع كافي، ج 4، ص 363

امام صادق علیه السّلام فرمودند:
يَكْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْيُ فِي الْحَوائِجِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ بُكْرَةً مِنْ أجْلِ الصَّلاةِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاةِ فَجائِزٌ يُتَبَرَّكُ بِهِ.
سفر و تلاش براي برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مكروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر بركت مي باشد.
بحارالانوار، ج 76، ص 224

امام صادق عليه السّلام وقتي اراده سفر مي كردند، مي فرمودند:
اَللّهُمَّ خَلَّ سَبيلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْييرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِيَتَنا.
خدايا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نيکو قرار بده، و سلامت و عافيت ما را زياد گردان.
من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 271.

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث