بایدهای اقتصادی
امام کاظم علیه السلام فرمودند:
الإمامُ الکاظمُ علیه السلام ـ لَمّا شَکا إلَیهِ رجُلٌ فی کَثرَةٍ مِنَ العِیالِ کُلِّهِم مَرضى ـ : داوُوهُم بِالصَّدَقةِ، فَلَیسَ شَیءٌ أسرَعَ إجابَةً مِنَ الصَّدَقةِ، و لا أجدى مَنفَعةً على المَرِیضِ مِنَ الصَّدَقةِ.
امام کاظم علیه السلام ـ وقتى مردى از عیالوارى خود و این که همه آنها بیمارند، شِکوه کرد ـ فرمودند: آنها را با صدقه درمان کن؛ زیرا هیچ چیز زودتر از صدقه به درگاه خدا پذیرفته نمى شود و براى بیمار دارویى سودمندتر از صدقه نیست.
طبّ الأئمّة لابنی بسطام: ص 123
روزی مستمندی،‌ درخواست کمک می‌کرد، امام حسین علیه السلام فرمودند:
اَتَدْرُونَ مَا یقُولُ؟ قَالُوا: لَا، یابْنَ رَسُولِ اللهِ! قَالَ (ع): یقُولُ: اَنَا رَسُولُکم، اِنْ اَعْطَیتُمُونِی شَیئاً اَخَذْتُهُ وَ حَمَلْتُهُ اِلَی هُنَاک وَ اِلَّا اَرِدُ اِلَیهِ وَ کفّی صِفرٌ.
«آیا می‌دانید که او چه می‌گوید؟» گفتند: نه ای فرزند پیغمبر خدا! حضرت فرمودند: «می‌گوید: من فرستاده شما هستم اگر چیزی به من بدهید، آن را می‌گیرم و [برایتان] به آنجا (قیامت) می‌برم؛ وگرنه با دستانی تهی بر آن در می‌آیم.»
مستدرک الوسائل، ج 7، ص 203
امام علی علیه السلام فرمودند:
أیُّها الناسُ، إنّهُ لا یَستَغنِی الرَّجُلُ ـ و إن کانَ ذا مالٍ ـ عَن عِترَتِهِ (عَشِیرَتِهِ)، و دِفاعِهِم عَنهُ بأیدِیهِم و ألسِنَتِهِم، و هُم أعظَمُ الناسِ حِیطةً مِن وَرائهِ و ألَمُّهُم لِشَعَثِهِ، و أعطَفُهُم علَیهِ عندَ نازِلَةٍ إذا نَزَلَتْ بهِ و لِسانُ الصِّدقِ یَجعَلُهُ اللّهُ للمَرءِ فی الناسِ خَیرٌ لَهُ مِنَ المالِ یَرِثُهُ غیرُهُ. ألا لا یَعدِلَنَّ أحَدُکُم عن القَرابَةِ یَرى بها الخَصاصَةَ أن یَسُدَّها بالذی لا یَزِیدُهُ إن أمسَکَهُ، و لا یَنقُصُهُ إن أهلَکَهُ، و مَن یَقبِضْ یَدَهُ عن عَشیرَتِهِ، فإنّما تُقْبَضُ مِنهُ عَنهُم یَدٌ واحِدَةٌ، و تُقبَضُ مِنهُم عَنهُ أیدٍ کثیرَةٌ، و مَن تَلِنْ حاشِیَتُهُ یَستَدِمْ مِن قَومِهِ المَوَدَّةَ (المَحَبَّةَ).
اى مردم! هیچ کس ـ هر اندازه هم ثروتمند باشد ـ از خویشان (ایل و عشیره) خود و حمایت عملى و زبانى آنها از او، بى نیاز نیست. آنان بزرگ‌ترین گروهى هستند که از انسان پشتیبانى مى‌کنند و پراکندگى و پریشانى او را از بین مى‌برند و در مصیبت‌ها و حوادثى که برایش پیش مى‌آید، بیش از همه به او مهربان و دلسوزند. نام نیکى که خداوند براى انسان در میان مردم پدید مى‌آورَد، بهتر است از مال و ثروتى که وى براى دیگران باقى مى‌گذارد. هان! مبادا از خویشاوند نیازمند خود روى برتابید و از دادن اندک مالى به او دریغ کنید، که اگر ندهید چیزى بر ثروت شما نمى‌افزاید و اگر بدهید چیزى کم نمى‌شود. هر که از خویشان خود دست کشد، یک دست از آنان باز گرفته، اما دست‌هاى فراوانى از خود کنار زده است. و آن کس که با قوم و خویشان خود نرمخو و مهربان باشد، دوستى و محبّت همیشگى آنان را به دست آورَد.
نهج البلاغه: خطبه ۲۳