علم و دانش
امام على علیه السلام فرمودند:
یا مُؤمِنُ اِنَّ هذَا الْعِلْمَ وَالاَدَبَ ثَمَنُ نَفْسِكَ فَاجْتَهِدْ فى تَعَلُّمِها فَما یزیدُ مِنْ عِلْمِكَ وَ اَدَبِكَ یزیدُ فى ثَمَنِكَ وَ قَدْرِكَ، فَاِنَّ بِالْعِلْمِ تَهْتَدى اِلى رَبِّكَ؛
اى انسان با ایمان، در حقیقت این دانش و ادب، بهاى توست، پس در آموختن آن بكوش، زیرا هرچه بر دانش و ادبت افزوده شود، بر ارج و بهاى تو افزوده مى‌شود، چراكه با دانش به سوى پروردگارت هدایت مى‌شوى.
روضة الواعظین، ص ۱۱
امام باقر علیه السلام فرمودند:
مَنْ عَلَّمَ بابَ هُدىً فَلَهُ مِثْلُ اَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا ینْقَصُ اُولئِكَ مِنْ اُجورِهِمْ شَیئاً وَ مَنْ عَلَّمَ بابَ ضَلالٍ كانَ عَلَیهِ مِثْلُ اَوزارِ مَنْ عَمِلَ بِهِ وَ لا ینْقَصُ اُولئِكَمِنْ اَوزارِهِمْ شَیئا؛
هركس باب هدایتى را به كسى آموزش دهد، پاداش همه كسانى را كه به آن عمل كنند، دارد، بى آن‌كه چیزى از پاداش آنان كم شود و هركس باب گمراهى را یاد دهد، گناهان همه كسانى كه بدان عمل كنند، بر او نیز بار مى‌شود، بى آن‌كه چیزى از گناهان آنان كم شود.
كافى، ج ۱، ص ۳۵، ح ۴
امام باقر علیه السلام فرمودند:
اَلْعُلَماءُ فى اَنـْفُسِهِمْ خانَةٌ اِنْ كَـتَمُوا النَّصیحَةَ اِنْ رَاَوْا تائِها ضالاًّ لایهْدونَهُ اَوْ مَیتا لا یحْیونَهُ فَبِئْسَ ما یصْنَعونَ لاِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَ تَعالى اَخَذَ عَلَیهِمُ الْمیثاقَ فِى الْـكِتابِ اَنْ یاْمُروا بِالْمَعْروفِ وَ بِما اُمِروا بِهِ وَ اَنْ ینْهَوْا عَمّا نُهوا عَنْهُ وَ اَنْ یتَعاوَنوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا یتَعاوَنوا عَلَى الاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ؛
اگر دانشمندان نصیحت را پنهان دارند، خیانت كرده‌اند. اگر سرگشته گمراهى را دیدند و او را راهنمایى نكردند و یا (دل) مرده‌اى را زنده ننمودند، وه كه چه كار زشتى كرده‌اند! چون خداوند تبارک و تعالى در كتاب از ایشان پیمان گرفته كه به معروف وآنچه فرمان یافته‌‍‌‌اند فرمان دهند و از آنچه نهى شده‌اند نهى كنند و بر نیكوكارى و پرهیزكارى، یكدیگر را یارى كنند و در گناه و ستم یكدیگر را یارى نكنند.
كافى، ج ۸، ص ۵۴، ح ۱۶
امام سجاد علیه السلام فرمودند:
لَوْ یعْلَمُ النّاسُ ما فى طَـلَبِ الْعِلْمِ لَطَـلَبوهُ وَ لَو بِسَفْكِ الْمُهَجِ وَ خَوضِ اللُّجَجِ اِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَ تَعالى اَوحى اِلى دانیالَ: اِنَّ اَمْقَتَ عَبیدى اِلَىَّ الْجاهِلُ الْمُسْتَخِفُّ بِحَقِّ اَهْلِ الْعِلْمِ، التّارِكُ لِلاِقْتِداءِ بِهِمْ وَ اِنَّ اَحَبَّ عَبیدى اِلَىَّ التَّقىُّ الطّالِبُ لِلثَّوابِ الْجَزیلِ اَللاّزِمُ لِلْعُلَماءِ التّابِـعُ لِلْحُلَماءِ القابِلُ عَنِ الْحُـكَماءِ؛
اگر مردم مى‌دانستند كه در جستجوى دانش چه چیزى [ نهفته ] است، بى گمان در پى آن مى‎‌رفتند، حتّى اگر با ریخته شدن خون و فرو رفتن در اعماق دریا باشد. خداى تبارک و تعالى به دانیال وحى كرد: منفورترین بندگانم نزد من، نادانى است كه حق اهل علم را سبک بشمارد و پیروى از ایشان را رها كند و محبوب‌ترین بندگانم نزد من، تقواپیشه‌اى است كه جویاى پاداش فراوان، همراه دانشمندان، پیرو بردباران و پذیراى حكیمان باشد.
كافى، ج ۱، ص ۳۵، ح ۵
امام هادى علیه السلام فرمودند:
لَولا مَنْ یبْقى بَعْدَ غَیبَةِ قائِمِكُمْ علیه السلام مِنَ الْعُلَماءِ الدّاعینَ اِلَیهِ وَ الدّالّینَ عَلَیهِ وَ الذّابّینَ عَنْ دینِهِ بِحُجَجِ اللهِ وَ المُنْقِذینَ لِضُعَفاءِ عِبادِ اللهِ مِنْ شِباكِ اِبْلیسَوَ مَرَدَتِهِ وَ مِنْ فِخاخِ النَّواصِبِ لَما بَقىَ اَحَدٌ اِلاَّ ارْتَدَّ عَنْ دینِ اللهِ وَ لكِنَّهُمُ الَّذینَ یمْسِكونَاَزِمَّةَ قُلوبِ ضُعَفاءِ الشّیعَةِ كَما یمْسِكُ صاحِبُ السَّفینَةِ سُكّانَها اُولئِكَ هُمُ الاَفْضَلونَعِندَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ؛
اگر پس از غایب شدن حضرت قائم علیه السلام دانشمندان الهى كه مردم را به سوى او دعوت مى‌كنند و راهنمایى مى‌نمایند و از دینش دفاع مى‌كنند و بندگان ناتوان خداوند را از دام شیطان و دام‌هاى دشمنان اهل بیت علیهم السلام نجات مى‌دهند، نبودند، هیچ كس نمى‌ماند مگر این كه از دین باز مى‌گشت، ولى آنان‌اند كه زمام دل‌هاى شیعیان ضعیف راهمچون سكّان در دست ناخداى كشتى به دست گرفته‌اند. اینان همان انسان‌هاى برتر نزد خداوندند.
احتجاج، ج ۲، ص ۲۶۰
امام على علیه السّلام فرمودند:
قيلَ لِلعَبدِ الصّالِحِ لُقمانَ: أيُّ النّاسِ أفضَلُ ؟ قالَ: المُؤمِنُ الغَنِيُّ ، قيلَ: الغَنِيُّ مِنَ المالِ ؟ فَقالَ: لا ، ولكِنَّ الغَنِيَّ مِنَ العِلمِ الَّذي إنِ احتيجَ إلَيهِ انتَفَعَ بِعِلمِهِ ، وإنِ استُغنِيَ عَنهُ اكتَفى ؛
به عبد صالح ، يعنى لقمان ، گفته شد: كدام يك از مردمان ، با فضيلت ترند؟ گفت: «مؤمنِ برخوردار» . گفته شد: از مال؟ گفت: «نه ؛ ليكن برخوردار از دانشى كه اگر به او محتاج شدند ، از دانشش سود برند و اگر از او بى نياز شدند، خودش به آن اكتفا كند» .
بحالانوار، ج 13، ص 421
امام رضا علیه السّلام فرمودند:
إنّ العبدَ إذا اختارَهُ اللّه ُ عزّ وجلّ لاُمورِ عبادِهِ شَرحَ صَدرَهُ لذلكَ ، وأودَعَ قلبَهُ يَنابِيعَ الحِكمةِ، وألْهَمهُ العِلمَ إلهاما ، فلَم يَعْيَ بعدَهُ بجوابٍ ولا يَحيرُ فيهِ عنِ الصّوابِ ؛
هرگاه خداوند عز و جل بنده اى را براى [اداره] امور بندگانش برگزيند براى اين امر به او شرح صدر عطا مى كند، چشمه هاى حكمت را در دلش جارى مى سازد و به او علم و دانش الهام مى فرمايد كه از آن پس ، از پاسخ هيچ چيز درنمى ماند و در يافتن راه درست سرگردان نمى شود.
الكافي: 1 / 202 / 1