حضرت محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله
امام علی علیه السلام در توصیف پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند:
طَبیبٌ دَوّارٌ بِطِبِّهِ قَد أَحکَمَ مَراهِمَهُ وَأَحمى (أمضى) مَواسِمَهُ یَضَعُ ذلِکَ حَیثُ الحاجَةُ إِلَیهِ مِن قُلوبٍ عُمىٍ وَآذانٍ صُمٍّ وَأَلسِنَةٍ بُکمٍ، مُتَتَبِّعٌ بِدَوائِهِ مَواضِعَ الغَفلَةِ وَمَواطِنَ الحَیرَةِ... ؛
پزشکى است که با دانش خود، همواره میان مردم مى گردند، مرهمهایش را به خوبى فراهم و ابزار کارش را آماده کرده و آنها را هر جا که لازم باشد، از دلهاى کور و گوشهاى کر و زبانهاى گنگ به کار مى برد. غفلت گاه ها و جایگاه هاى حیرت را جستجو و با داروى خود آنها را درمان مى کند.
نهج البلاغه، خطبه 108
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَلا اُخْبِرُكُمْ بِاَبْعَدِكُمْ مِنّى شَبَها؟ قَالُوا: بَلى يا رَسولَ اللّه ِ. قالَ: اَلْفاحِشُ الْمُتَفَحِّشُ الْبَذى ءُ، اَلْبَخِيلُ، اَلْمُخْتَالُ، اَلْحَقودُ، اَلْحَسُودُ، اَلْقاسِى الْقَلْبِ، اَلْبَعِيدُ مِنْ كُلِّ خَيْرٍ يُرْجى، غَيْرُ المَاْمونِ مِنْ كُلِّ شَرٍّ يُتَّقى؛
آيا شما را از كم شباهت ترينتان به خودم آگاه نسازم؟ عرض كردند: چرا، اى رسول خدا! فرمودند: زشتگوىِ بى آبروىِ بى شرم، بخيل، متكبر، كينه توز، حسود، سنگدل، كسى كه هيچ اميدى به خيرش و امانى از شرش نيست.
كافى، ج 2، ص 291، ح 9
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَنـَا اَديبُ اللّه وَ عَلىٌّ اَديبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَىءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُ ليُفْسِدُ العَمَلَ كَما يُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ؛
من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است. پروردگارم مرا به سخاوت و نيكى كردن فرمان داد و از بخل و سختگيرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّوجلّ چيزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نيست. بد اخلاقى ، عمل را ضايع مى كند ، آن سان كه سركه عسل را.
مكارم الاخلاق، ص 17
امام صادق علیه السّلام فرمودند:
لَمّا ماتَ اِبراهیمُ بْنُ رَسُولِاللّهِ صلّى اللّه علیه و آله حَمَلَتْ عَیْنُ رَسُولِاللّهِ بِالدُّمُوعِ ثُمَّ قالَ النّبىُّ صلّى اللّه علیه و آله :َدْمَعُ الْعَیْنُ وَ یَحْزَنُ الْقَلْبُ وَ لا نَقُولُ ما یُسْخِطُ الرَّبَّ وَ اِنّا بِکَ یا اِبراهیمُ لَمَحْزُونُونَ ؛
چون ابراهیم - پسر رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله - از دنیا رفت ، چشم پیامبر پر از اشک شد. سپس پیامبر فرمودند: چشم ، اشکبار مى شود و دل غمگین مى گردد، ولى چیزى نمى گوییم که خدا را به خشم آورد، و ما در سوگ تو - اى ابراهیم - اندوهناکیم .
بحار الانوار، ج22، ص157
امام علی علیه السّلام فرمودند:
كانَ رَسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله و سلّم إذا رَأَى الفاكِهَةَ الجَديدَةَ قَبَّلَها ووَضَعَها عَلى عَينَيهِ وفَمِهِ ، ثُمَّ قالَ : اللّهُمَّ كَما أرَيتَنا أَوَّلَها في عافِيَةٍ ، فَأَرِنا آخِرَها في عافِيَةٍ؛
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم، چون ميوه اى نو مى ديدند ، آن را مى بوسيد ند و بر روى چشمان و دهانشان مى نهادند و سپس مى گفتند:خداوندا ! چنان كه آغاز اين را در عافيت به ما نشان دادى ، پايان آن را نيز در عافيت به ما بنمايان.
الأمالی للصدوق، صفحه 338، حدیث 396
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
جَعَلَ اللّه ُ جَلَّ ثناؤهُ قُرَّةَ عَینِی فی الصَّلاةِ ، وحَبَّبَ إلَیَّ الصَّـلاةَ کما حَبَّبَ إلى الجائعِ الطَّعامَ ، وإلى الظَّمآنِ الماءَ ، وإنّ الجائعَ إذا أکَلَ شَبِعَ ، وإنَّ الظَمآنَ إذا شَرِبَ رَوِیَ ، وأنا لا أشبَعُ مِن الصَّلاةِ ؛
خداوند جلّ ثناؤه، نور دیده مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من گردانید، همچنان که غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب تشنه. (با این تفاوت که) گرسنه هرگاه غذا بخورد سیر مى شود و تشنه هرگاه آب بنوشد سیراب مى شود، امّا من از نماز سیر نمى شوم .
مکارم الأخلاق : 2 / 366 منتخب میزان الحکمه : 324