راسخون - یار همیشه همراه : امام رضا علیه‌السلام

ابراهیم بن عباس مى‏گوید:
وَ کانَ [اَبُوالْحَسَنِ الرِّضا] علیه‏ السلام کَثیرَ الْمَعْرُوفِ وَ الصَّـدَقَةِ فى السِّـرِّ وَ أکْثَرُ ذلِکَ یَکُونُ مِنْهُ فى‏اللَّیالى المُظْلِمَةِ، فَمَنْ زَعَمَ أَنَّهُ رَأى مِثلَهُ فى فَضْلِهِ فَلا تُصَـدِّقُوهُ.
امام رضا علیه‏ السلام صاحب احسان و صدقه نهانى بود و در بیشتر اوقات در شبهاى تاریک این عمل را انجام مى‏داد، و هر کسى گمان کند که در فضیلت همانند او را دیده است هرگز او را تصدیق نکنید.
بحارالانوار 49 : 91

ابراهیم بن عباس گفت: امام رضا علیه‏ السلام بیشتر اوقات این شعر را زمزمه مى‏کردند.
إِذا کُنْتَ فى خَیْرٍ فَلا تَغْتَرِرْبِهِ وَلکِنْ قُلِ اللّهُمَّ سَلِّمْ وَ تَمِّمْ
هنگامى که در ناز و نعمت هستى به آن مغرور مباش، بلکه بگو خدایا نعمتت را تمام کن و سلامتى بده.
عیون اخبار الرضا 2: 191 ح 9

ابـن شعـبه حرّانى مى‏گوید: امام رضا علیه‏ السلام هروقت که مى‏خواستند نیازمندى‏ هایشان را یادداشت کنند، این چنین مى‏نوشتند:
بِسْمِ اللّه‏ِ الرَّحْمنِ الرِّحیمِ، أذْکُرُ إِنْ شاءَ اللّه‏ُ، ثُمَّ یَکْتُبُ مایُریدُ.
بسم ‏اللّه‏ الرحمن الرحیم ان شاء اللّه‏ به خاطر مى ‏آورم. سپس هر چه را مى‏ خواستند، مى ‏نوشتند.
تحف العقول: 443

از محمد بن جهم نقل شده که گفته است:
کانَ الرِّضا علیه‏ السلام یُعْجِبُهُ الْعِنَبُ.
امام رضا علیه‏ السلام [از میان میوه‏ها] انگور را بیشتر دوست مى‏داشتند.
بحارالانوار 49: 308

یونس بن عبدالرحمان مى‏گوید: از امام رضا علیه‏ السلام نقش‏ نگین انگشتر خود و پدرش را پرسیدم؟ امام علیه‏ السلام فرمودند:
نَقْشُ خاتَمى «ما شاء اللّه‏ُ لا قُوَّةَ إلاّ باللّه‏ِ » وَ نَقْشُ خاتَمِ أَبى «حَسْبِىَ اللّه‏ُ » وَ هُوَ الَّذى کُنْتُ أَخْتِمُ بِهِ.
نقش نگین انگشتر من این است: «ما شاءَ اللّه‏ُ لاقُوَّةَ إلاّ باللّه‏ِ» آن چه را که خدا بخواهد آن خواهد شد و هیچ قدرتى براى غیر خدا وجود ندارد و نقش نگین انگشتر پدرم «حَسْبِىَ اللّه‏ُ» خدایم کفایت مى‏کند. و آن همان انگشترى است که با آن مهر مى‏زنم.
وسائل الشیعه 3: 410 ح 3

از ابى عباد نقل شده که گفت:
کانَ جُلُوسُ الرِّضا علیه‏ السلام فى الصَّیْفِ عَلى حَصیرٍ وَ فى الشِّتاءِ عَلى مِسْحٍ، وَ لَبْسُهُ الْغَلیظُ مِنَ الثِّیابِ حَتّى إِذا بَرَزَ للِنّاسِ تَزَیّنَ لَهُمْ.
بساط امام رضا علیه‏ السلام در تابستانها حصیر و در زمستانها گلیم پشمى و پوشش آن بزرگوار لباس خشن بود، و هنگامى که براى مردم ظاهر مى‏شد خودش را براى‏آنان مى‏آراست.
عیون‏اخبارالرضا 2: 192 ح1

ابن شهر آشوب مى‏گوید: سفیان ثورى امام رضا علیه‏ السلام را در لباس خز مشاهده کرد، گفت اى فرزند پیامبر! اگر لباسى بى‏ارزشتر از این مى‏پوشیدید[بهتر بود]، امام رضا علیه‏ السلام فرمودند:
هاتِ یَدَکَ. فَأَخَذَ بِیَدِهِ وَ أَدْخَلَ کُمَّهُ فَإِذاً تَحْتَ ذلِکَ مِسْحٌ، فَقالَ علیه‏ السلام: یا سُفْیانُ! أَلْخَزُّ لِلْخَلْقِ وَالْمِسْحُ لِلْحَقِّ.
دستت را بیاور، سپس دستش را گرفت و آن را زیر آستینش برد، در زیر آن، لباس خشن پشمى را ملاحظه کرد، امام فرمودند: اى سفیان لباس خز براى مردم است و لباس خشن براى خداست
مناقب ابن شهر آشوب 4: 360

ابن ابى الحدید معتزلى یکى از علماى بزرگ اهل سنت مى‏گوید:
عَلِیُّ بْنُ مُوسى کانَ أَعْلَمَ النّاسِ، وَ أَسْمَى النّاسِ، وَ أَکْرَمَ النّاسِ أَخْلاقا.
على‏ بن‏ موسى ‏الرضا علیه‏ السلام داناترین، باسخاوت‏ترین و بزرگوارترین مردم از جهت اخلاق و رفتارهاى انسانى بود.
شرح نهج البلاغة، ج 15، ص 291

ابراهیم بن عباس مى‏گوید:
وَ لا رَأیْتُهُ [اَبَاالحَسَنِ الرِّضا علیه‏ السلام] شَتَمَ أَحَدا مِنْ مَوالیهِ وَ مَمالیکهِ قَطُّ، وَ لا رَأَیـْتـُهُ تـَفَـلَ قَـطُّ وَ لا رَأَیْتُهُ یُقَهْقِهُ فى‏ضِحْکِهِ بَلْ کانَ ضِحْـکُهُ التَّبسُّمَ …
امام رضا علیه‏ السلام را هرگز ندیدم که یکى از غلامان و خدمتکارانش را ناسزا بگوید و یا آب دهانش را به زمین انداخته و در خنده‏اش قهقهه نماید بلکه خنده او تبسم بود.
عیون اخبار الرضا 2: 197 ضمن ح 7

رجاء بن الضحاک مى‏ گوید:
کانَ الرِّضا علیه‏ السلام إِذا قَرَأَ «قُلْ هُو اللّه‏ُ أَحَدٌ» قالَ سِرّا: «أللّه‏ُ أَحَدٌ» فَإِذا فَرَغَ مِنْها قالَ: «کَذلِکَ اللّه‏ُ رَبُّنا» ثَلاثا.
امام‏ رضا علیه‏ السلام هنگامى‏ که «قل ‏هواللّه‏» مى‏ خواند، آهسته مى‏ گفت [اَللّه‏ احد] «خدا یکى‏است» وقتى از خواندن آن فارغ مى‏ شد: سه بار مى ‏فرمودند: [کذلک اللّه‏ ربّنا] خدایم این چنین ‏است.
بحارالانوار 92: 347 ح 9

رجاء بن ابى ضحّاک مى‏گوید: دعاى‏ قنوت‏ امام ‏رضا علیه‏ السلام در همه ‏نمازهایشان این گونه بود:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ إنَّکَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَجَلُّ الْأَکْرَمُ.
بارالها مرا ببخش و به من رحم کن و از خطاهایم آنچه را که مى‏دانى بگذر، همانا تو عزیزتر و برتر و گرامى‏تر هستى.
بحارالانوار 85: 200 ح 10

على بن ابراهیم بن هـاشم مى‏گوید: یـاسر براى ما نقـل کرد و گفـت: امام رضا علیه‏ السلام هنگامی که از نماز [پشت سر مأمون در خراسان] به خانه بر مى‏گشت، در حالی که عرق و غبار صورتش را گرفته بود، دستهایشان را بلند مى‏کردند و مى‏فرمودند:
أَللّهُمَّ إِنْ کانَ فَرَجى مِمّا أَنَا فیه بِالْمَوْتِ فَعَجِّلْهُ إِلىَّ السّاعَةَ وَ لْمَ یَزَلْ مَغْمُوما مَکْروُبا، إِلى أَنْ قُبِضَ علیه‏ السلام!
بارالها! اگر رهایى من از این تنگنا به جز با مرگم حاصل نمى‏شود، مرگ را بزودى سراغ من بفرست، و پیوسته غمگین و دلگیر بود تا این که از دنیا رفت.
عیون اخبار الرضا 2: 18 ح 34

رجاء بن ابى ضحّاک مى‏گوید:
وَ کانَ [الاِْمامُ الرِّضا علیه‏ السلام] یَبْدَءُ فى دُعائِهِ بِالصَّلاةِ عَلى مُحَمّدٍ وَ الِهِ، وَ یُکْثِرُ مِنْ ذلِکَ فى الصَّلاةِ وَ غَیْرِها.
امام رضا علیه‏ السلام دعاهایش را با صلوات فرستادن بر محمد و خاندان او شروع مى‏کرد، و در نماز و غیر آن زیاد صلوات مى‏فرستاد.
عیون اخبار الرضا 2: 194 ح 5

ابراهیم بن عباس گفت:
کانَ الرِّضا علیه‏ السلام کَثیرَ الصِّیامِ وَ لا یَفُوتُهُ صِیامُ ثَلاثَةِ أَیّامٍ فى الشَّهْرِ
امام رضا علیه‏ السلام روزه [مستحبى] زیاد مى‏گرفت و در هر ماه روزه سه روز (اوّل و آخر و وسط ماه) از او فوت نمى‏شد.
عیون اخبار الرضا 2: 184

ابراهیم بن عباس مى‏گوید:
... وَ کانَ المَامُونُ یَمْتَحِنُهُ بِالسُّؤالِ عَنْ کُلِّ شَیءٍ فیهِ، وَ کان کَلامُهُ کُلُّهُ وَ جَوابُهُ وَ تَمَثُّلُهُ اِنْتِزاعاتٍ مِنَ القُرْانِ.
مأمون (امام رضا علیه‏ السلام) را با سؤال کردن از هر چیزى امتحان مى‏کرد، و امام علیه‏ السلام در حالى که همه سخن و جواب و استشهادش قرآنى بود او را پاسخ مى‏داد.
عیون اخبار الرضا 2: 193 ح 4

رجاء بن ضحّاک مى‏گوید:
وَکانَ [إلاْمِامُ الرِّضا علیه‏ السلام] یُکْثِرُ بِاللَّیْلِ فى‏فِراشِهِ مِنْ تِلاوَةِ الْقُرْانِ، فَإذا مَرَّ بِآیَةٍ فیها ذِکْرُ جَنَّةٍ أَوْ نارٍ بَکى وَسَأَلَ اللّه‏َ الجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِهِ مِنَ النّارِ.
امام رضا علیه‏ السلام شبها در بستر خود بسیار قرآن تلاوت مى‏کرد، و چون به آیه‏هاى بهشت و دوزخ مى‏رسید، مى‏گریست و بهشت را از درگاه خدا طلب مى‏کرد و از آتش دوزخ به خدا پناه مى‏برد.
عیون اخبار الرضا 2: 196، بحارالانوار 49: 94

ابراهیم بن عباس گوید: امام رضا علیه‏ السلام در هر سه روز قرآن را ختم مى‏نمود و مى‏فرمودند:
لَوْ أَردْتُ أَنْ أَخْتِمَهُ فى‏أقَلٍّ مِنْ ثَلاثٍ لَخَتَمْتُهُ وَلِکنْ ما مَرَرْتُ بِایَةٍ قَطُّ إلاّ فَکَّرْتُ فیها وَ فى‏أَیّ شَیْءٍ أُنْزِلَتْ وَ فى‏أیّ وَقْتٍ فَلِذلِکَ أَخْتِمُ ثَلاثَةَ أَیّامٍ.
اگر بخواهم آن را در کمتر از سه روز هم مى‏توانم تمام کنم ولکن از هیچ آیه‏اى نمى‏گذرم مگر این که در آن فکر و دقت مى‏کنم که درباره چه موضوعى و در چه زمانى نازل شده است به همین خاطر قرآن را در مدّت سه روز تمام مى‏کنم.
بحارالانوار 92: 204 ح 1

عبدالسلام هراتى گوید:
جِئْتُ إِلى بابِ الدّارِ الَّتى حُبِسَ فیها الرِّضا علیه‏ السلام بِسَرَخْسَ وَ قَدْ قُیِّدَ علیه‏ السلام، فَأسْتَأْذَنْتُ عَلَیْهِ السَّجّانَ، فَقالَ: لا سَبیلَ لَکَ إلَیْهِ علیه‏ السلام، قُـلْتُ: وَلِـمَ؟ قالَ: لِأَنَّهُ رُبَّما صَلّى فى‏یَـوْمِهِ وَلَیْلَتِهِ أَلْفَ رَکْعَةٍ …
به در خانه ‏اى که امام رضا علیه‏ السلام را در شهر سرخس زندانى کرده بودند آمدم، و آن حضرت آنجا گرفتار بود، از زندانبان اجازه [ملاقات] خواستم، به من گفت: که راهى بر او ندارى، پرسیدم چرا؟ گفت: براى این که او بیشتر اوقات در روز و شب هزار رکعت نماز مى‏خواند.
عیون اخبار رضا 2: 197 ح 6

رجاء ابن‏ ابى ‏ضحّاک مى‌‏گوید:
کانَ الرِّضا علیه‏ السلام إِذا أَصْبَحَ صَلّى الْغَداةَ فَإِذا سَلَّمَ جَلَسَ فى مُصَلاّهُ یُسَبِّحُ‏اللّه‏َ وَیَحْمَدُهُ وَیُکَبِّرُهُ وَیُهَلِّلُهُ وَیُصَلّى عَلىَ النَّبِىِّ وَالِهِ حَتّى تَطْلِعَ الشَّمسُ؛
امام رضا علیه‏ السلام هنگامى که صبح مى‏‌کرد نماز را مى‏‌خواند، پس از سلام در جایگاه نماز مى‌‏نشست و به تسبیح و حمد و تکبیر و تهلیل خدا مشغول مى‌‏شد، و به پیامبر و آل او صلوات مى‌‏فرستاد تا این که خورشید طلوع مى‏‌کرد.
بحارالانوار 49: 92

رجاء بن ابى ضحّاک مى‏گوید:
وَلایَدَعُ [إلاْمِامُ الرِّضا علیه‏ السلام] صَلاهَ‏الَّلیْلِ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ وَرَکْعَتَىِ الْفَجْرِ فى‏سَفَرٍ وَلاحَضَرٍ.
امام رضا علیه‏ السلام در سفر و حضر، نماز شب، شفع، وتر و دو رکعت [نافله] صبح را ترک نمى‏کرد.
بحارالانوار 49: 94

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث