راسخون - یار همیشه همراه : گهرهای حسنی

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
«ذلِكَ التاسِعُ مِنْ وُلْدِ أَخى الحُسَيْنِ ابْنُ سَيِّدَةِ الإماءِ، يُطيلُ اللّه ُ عُمْرَهُ فى غَيْبَتِهِ، ثُمَّ يُظْهِرُهُ بِقُدْرَتِهِ فى صُورَةِ شابٍّ دُونَ أَرْبَعينَ سَنَةً، وَذلِكَ لِيَعْلَمَ أَنَّ اللّه َ عَلى كُلِّ شَىْ ءٍ قَديرٍ.» ؛
«آن نهمين نفر، از فرزندان برادرم حسين فرزند اشرف كنيزان ـ نرجس ـ است، در دوران غيبتش خداوند طولانى مى كند عمرش را، سپس او را به قدرت خويش به صورت جوانى كه كمتر از چهل سال دارد، آشكار خواهد ساخت. تا بدين وسيله خداوند ثابت كند كه بر ايجاد همه اشياء قادر و توانا است.»
[ بحارالانوار، ج14، ص394، ب24، ح12]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
اَلْمَعْرُوفُ مالَمْ يَتَقَدَّمَّهُ مَطَلٌ وَلا يَتْبَعُهُ مَنٌّ وَ الإعْطاءُ قَبْلَ السُؤالِ مِنْ أكْبَرِ السُؤدَدْ؛
كار نيك آن است كه قبل از انجامش هيچ گونه سستى و مسامحه اى انجام نگيرد و بعد از پايان كار هيچ منّتى همراه نداشته باشد بعد فرمود: بخشندگى قبل از سؤال كردن نشانه بزرگوارى است.
[بحار الانوار، ج 75، ص 112، ب 19، ح 7.]

امام حسن علیه السّلام:
«اَئِمَةُ بَعْدَ رَسُولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله اِثْنا عَشَرَ تِسْعَةٌ مِنْ صُلْبِ أَخيالحُسَين، وَمِنهُم مَهْدِيُّ هذِهِ الاُمَّةِ.» ؛
«امامان و پيشوايان بعد از پيامبرخدا (صلى الله عليه و آله) دوازده نفر هستند كه نُه نفر آنها از فرزندان برادرم حسين(علیه السّلام) مى باشند و از جمله آنها: مهدىِ اين امّت است.»
[بحارالانوار، ج36، ص383، ب43، ح1.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
«حُسْنُ السُؤالِ نِصْفُ الْعِلْمِ وَمُداراةُ الناسِ نِصْفُ العَقْلِ وَالْقَصْدُ فِى المَعيشَةِ نِصْفُ المَؤُونَةِ.» ؛
«پرسش صحيح و نيكو، نيمى از دانش است. سازش و مدارا نمودن با مردم نيمى از تدبير و انديشه انسانى است. ميانه روى و مراعات اقتصاد در زندگى، نيمى از مخارج انسان را مى كاهد.»
[شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج4، ص333 چهار جلدى.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
«عَجِبْتُ لِمَنْ يَتَفَكَّرُ فى مَأْكُولِهِ كَيْفَ لا يَتَفَكَّرُ فى مَعْقُولِهِ، فَيُجَنِّبُ بَطْنَهُ ما يُؤْذيهِ، وَيُودِعُ صَدْرَهُ ما يُرْدِيهِ.» ؛
«در شگفتم از كسى كه درباره خوراكيهاى خود انديشه و تأمل مى كند و ليكن درباره نيازمنديهاى فكرى و عقلى اش تأمل نمى كند، پرهيز مى كند از آنچه معده اش را اذيت مى نمايد و سينه و قلب خود را از پست ترين چيزها پر مى كند.»
[ـ بحارالانوار، ج1، ص218]

امام حسن علیه‏ السلام
«أَنْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللّه ِ!» فَقيلَ لَهُ فى ذلِكَ: فقال علیه السّلام : «هكَذا أَدَّبَنا اللّه ُ ـ تعالى ـ قالَ: (إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها)[نساء: 85]وَكانَ أَحْسَنُ مِنْها اِعْتـاقـُها؛
انس بن مالك مى گويد: يكى از كنيزان امام حسن مجتبى عليه السلام دسته گلى را به آن حضرت هديه كرد. حضرت در پاسخ به او فرمودند: تو را در راه خدا آزاد نمودم. پس از اين پاسخ زيبا، بعضى گفتند: در برابر يك دسته گل آزادى او، يعنى چه؟! حضرت فرمودند: خداوند اين گونه ما را تربيت نموده است؛ زيرا فرموده: آنگاه كه جهت احترام به شما، هديه اى دادند و يا تهنيتى فرستادند، شما با وضع بهترى پاسخگوى تحيّت آنان باشيد. و سپس فرمودند: برتر از هديه او، آزادى و رهاييش بود.
[بحارالانوار، ج43، ص343، ح15]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
راغِبٌ، وَأَنا أَسْتَحْيى أنْ أَكُونَ سائِلاً وَأَرُدَّ سائِلاً، وَإِنَ اللّه َ عَوَّدَنى عادَةً أَنْ يُفيضَ نِعَمَهُ عَلَيَّ وَعَوَّدْتُهُ أَنْ أَفيضَ نِعَمَهُ عَلَى النّاسِ فَأَخْشى إنْ قَطَعْتُ العادَةَ أَنْ يَمْنَعَنى العادَةَ.»
من هم به درگاه خداوند محتاج و سائلم و مى خواهم كه خداوند مرا محروم نگرداند و شرم دارم كه با چنين اميدوارى، سائلان را نااميد كنم، خدايى كه نعمتهايش را بر من ارزانى داشته، مى خواهد كه من هم به مردم كمك كنم و مى ترسم كه اگر بخشش خود را از مردم دريغ دارم، خداوند هم به من عنايتش را دريغ دارد و منع نمايد.
[كنز المدفون، جلال الدين سيوطى، ص434؛ به نقل از بلاغة الامام الحسن عليه السلام، ص135.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
غَسْلُ الیَدَیْنِ قَبْلَ الطَعامِ یُنْفى الفَقْرَ وَبَعْدَهُ یُنْفى الهَمَّ؛
شستشوى دو دست قبل از غذا، فقر و بیچارگى را از بین مى برد و بعد از غذا، غم و غصه را از بین مى برد.
اثنى عشریة، ص55، و نیز حدیث فوق از امام صادق علیه السّلام نقل شده. رک: فروع کافى، ج6، ص290.

امام حسن علیه‏ السلام
«إنَّکُمْ أَخْرَبْتُمْ آخِرَتَکُمْ وَعَمَّرْتُمْ دُنْیاکُمْ، فَأَنْتُمْ تَکْرِهُونَ النُّقْلَةَ مِنَ الْعُمْرانِ إلى الخَرابِ؛
« مردى ازامام حسن مجتبى (علیه السلام) پرسید: چرا سفر مرگ براى ما ناخوش آیند است و از او استقبال نمى کنیم؟! حضرت فرمودند:شما خانه آخرت را خراب کرده اید و خانه دنیا را آباد، طبیعى است که انتقال از اقامتگاه آباد به جایگاه خراب براى شما ناخوشایند است.
[بحارالانوار، ج44، ص110، ح1.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

«سزاوار است مسلمان هنگام غذاخوردن دوازده چيز را رعايت نمايد. كه چهارتاى آن واجب (اخلاقى) و چهار امر ديگر آن سنت و سيره اسلامى است و چهارتاى باقى مانده، از آداب محسوب مى گردد. اما چهار امر لازم: 1 ـ شناسايى غذا 2 ـ خشنود بودن بدانچه روزى ات گرديده 3 ـ نام خدا را بر زبان جارى كردن (بسم اللّه گفتن) 4 ـ شكر گزارى در برابر نعمتى كه به تو داده شده. اما چهار موضوعى كه مراعات آن ثواب وسنّت است: 1 ـ وضو گرفتن پيش از شروع به غذا 2 ـ نشستن بر جانب چپ بدن 3 ـ غذا را با سه انگشت بردارد و بخورد. 4 ـ انگشتان خود را بليسد. و چهار امر باقى مانده كه از ادب اسلامى به شمار مى رود: 1 ـ لقمه را از جلو خويش بگيرد 2 ـ لقمه هاى غذا را كوچك بردارد 3 ـ غذا را خوب بجود 4 ـ به صورت ديگران نگاه نكند.»
[من لا يحضره الفقيه، ج3، ص227، ح38.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
هَلاكُ النّاسِ فى ثَلاثٍ: اَلْكِبْرُ وَالحِرْصُ وَالْحَسَدُ، فَالكِبْرُ هَلاكُ الدّينِ وَ بِهِ لُعِنَ إِبْليسُ وَ الحِرْصُ عَدُوُّ النَفْسِ وَ بِهِ أُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الجَنَّةِ وَ الحَسَدُ رائِدُ السُوءِ وَ مِنْهُ قَتَلَ قابيلُ هابيلَ.» ؛
«سه چيز مردم را به هلاكت مى رساند: تكبّر، حرص و آز، حسد. پس خودبينى و تكبر، دين انسان را از بين مى برد، همان طورى كه شيطان تكبر كرد و دينش نابود شد و منفور گرديد. حرص و آز دشمن شخصيت هر فرد است همانطور كه آدم ابوالبشر (بواسطه حرصى كه در وى به وجود آمد) از بهشت رانده شد. حسد (آرزوى زوال نعمت از ديگران) راهبر بدبختيها و تيره روزيها است، بواسطه حسد قابيل هابيل را كشت.»
[الروائع المختارة، سيد مصطفى موسوى، ص116]

امام حسن علیه‏ السلام
روز عید فطرى بود، امام حسن مجتبى (علیه السلام) به جمعى که مشغول به بازى و خنده بودند برخوردند، بالاى سر آنان ایستادند و فرمودند:
خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه و بهره بردارى براى مخلوق خویش قرار داده که با اطاعت و بندگى بر یکدیگر پیشى و سبقت گیرند و خشنودى خداى را به دست آورند، گروهى سبقت جستند و مسابقه را بردند و گروهى دیگر عقب ماندند و متضرر شدند. شگفت و تعجب از آنانى است که در روز پاداش گرفتن نیکوکاران و زیان دیدن بى هدفان، به خنده و لهو و لعب پرداخته اند. به خدا قسم اگر حجابها برکنار شود، خواهید دید نیک رفتار به نیکى خویش مشغول است و بدکردار به رفتار بدش گرفتار؛ یعنى قیامت را به چشم خویش مى بیند و نتایج رمضان را مشاهده مى کند. سپس آنها را به حال خویش وا گذاشتند و رفتند.
[تحف العقول، ص236.]

امام حسن علیه‏ السلام
«إنّما أَبْكِي لِخَصْلَتَيْنِ: لِهَوْلِ المُطْلَعِ، و فَراقِ الأحِبَّةِ.»
گاهى امام علی عليه السلام را محزون و اندوهگين مى ديدند، به طورى كه اشكهاى چشم امام عليه السلام بر روى صورتشان جارى بود، از آن حضرت مى پرسيدند: چرا شما محزونيد و گريه مى كنيد؟! و حال آن كه شما وارث پيامبر و وصى او هستيد، فرمودند: گريه من براى دو چيز است: 1 ـ وحشت از ورود به صحنه قيامت 2 ـ جدايى از دوستان و عزيزانى كه انسان بدانها وابسته و علاقه مند است.
[بحارالانوار، ج44، ص150]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:

«كسى كه به مسجد رفت و آمد (تردّد) داشته باشد، بر يكى ـ يا بيشتر ـ از نعمتهاى هشت گانه دسترسى پيدا خواهد نمود: 1 ـ استدلالهاى استوار و محكم در امور دينى خود (اعتقادى، فقهى، سياسى و...)؛ 2 ـ دستيابى به دوستان سودمندى كه تردّد با آنها مايه بهره ورى است؛ 3 ـ معلومات و دانش تازه و شگفت انگيز؛ 4 ـ رحمت و نعمتى كه چشم به راه اوست؛ 5 ـ دستيابى به سخنان هدايت كننده اى كه شخص را به راه راست رهبرى مى كند؛ 6 ـ دستيابى به مطالبى كه انسان را از پستيها و ضد ارزشها دور مى دارد؛ 7 ـ دورى از گناه و محرمات يا بدان جهت كه ترك گناه را دوست مى دارد؛ 8 ـ دورى از گناه و محرمات يا بدان جهت كه مى ترسد گرفتار عقوبت الهى شود يا آبرو و حيثيت خود را با انجام گناه از بين ببرد.»
[الروائع المختارة، ص111؛ به نقل از: عيون الأخبار، ابن قتيبه، ج3، ص3.]

امام حسن علیه‏ السلام
اِلهى ضَیْفُکَ بِبابِکَ یا مُحْسِنُ قَدْ أَتاکَ المُسِى ء، فَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما عِنْدی بَجَمیلِ ما عِنْدَکَ یاکَریمُ؛
امام حسن علیه السلام به هنگام ورود به مسجد، سر را به طرف آسمان بلند مى کردند و مى فرمودند: پروردگارا مهمان تو، جلو در خانه ات ایستاده است. اى نیکوکار، بنده تباه کار و بدرفتار به درگاهت شتافته، از زشتیهایى که مرتکب شده به خاطر زیباییهایى که در نزد تواست، درگذر و ببخش، اى بخشنده کریم.
[بحارالانوار، ج43، ص339]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
«رَبِّ اهْدِنى فيمَنْ هَدَيْتَ وَعافِني فيمَنْ عافَيْتَ وَتَوَلَّنى فيمَنْ تَوَلَّيْتَ وَبارِكْ لى فيما أَعْطَيْتَ وَقِني شَرَّ ما قَضَيْتَ إِنَّكَ تَقْضي وَلا يُقْضى عَلَيْكَ إِنَّهُ لا يُذِلُّ مَنْ والَيْتَ تَبارَكَ رَبَّنا وَتَعالَيْتَ.» ؛
«پروردگارا؛ مرا به راه كسانى هدايت كن كه خود، آنها را هدايت فرمودى، و سلامتى را آن گونه عنايت كن كه به آنها عنايت كردى و دوست بدار مرا همان طورى كه آنها را دوست داشتى و بركت ده در آنچه بر من ارزانى داشتى و نگهدار مرا از شرّ و بدى آنچه حكم كردى[در سايه اعمال زشت، بعضى از شرور به صورت طبيعى سراغ انسان مى آيد كه عكس العمل افعال و كردار شخص است] همانا تو حاكم بر همه اشيائى و هيچ چيز بر تو غالب نخواهد بود، پروردگارا خوار و ذليل نمى شود كسى را كه تو دوست بدارى، پاك و منزه و بلند مرتبه است پروردگار ما.»
[ تهذيب ابن عساكر، ج4، ص199.]

امام حسن علیه‏ السلام
«إنَّ اللّه َ جَمیلٌ یُحِبُّ الجَمالَ فَأَتَجَمَّلُ لِرَبّى وَقَرَأَ الآیة: یا بَنى آدَمَ خُذُوا زینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ.»؛
امام حسن مجتبى (علیه السلام) هرگاه مى خواستند نماز بپا دارند، بهترین لباسهاى خویش را مى پوشیدند، بعضى از آن حضرت سبب آن را پرسیدند، حضرت فرمودند: همانا خداوند زیبا است (منبع و مجمع همه زیباییها است) و زیبایى را دوست دارد و چنانچه من در وقت اقامه نماز لباس زیبا به تن مى کنم فقط به خاطر پروردگار و خالقم مى باشد. در آن هنگام آیه شریف ذیل را خواندند: اى انسانها به هنگام عبادت خداوند، لباسهاى زیبا و زینتى خود (بهترین لباسهایتان) را بپوشید.
[تفسیر صافى، ملا محسن فیض کاشانى، ج 2، ص 189، ذیل آیه 31، سوره اعراف]

امام حسن علیه السّلام:
«إتَّقُوااللّه َ عِبادَاللّه ِ وَجِدُّوا فِى الطَّلَبِ وَتِجاهَ الهَرَبِ وَ بادِرُوا العَمَلَ قَبْلَ مُقَطِّعاتِ النَّقِماتِ وَهادِمِ اللَّذّاتِ، فَإنَّ الدُنْيا لا يَدُومُ نَعيمُها وَلا تُؤْمَنُ فَجِيعُها وَلا تُتَوَقّى مَساوِيها، غُرُورٌ حائِلٌ و سِنادٌ مائِلٌ.» ؛
«اى بندگان خدا، از نافرمانى در برابرش بپرهيزيد. و براى تحقّق خواسته هاى خويش كوشش نماييد و از كارهاى ناروا بگريزيد قبل از اينكه سختيها به شما رو آورد و به آغوش مرگ بيفتيد به كارهاى نيك مبادرت ورزيد. همانا نعمتهاى دنيا زودگذر و ناپايدار است و كسى از خطرها در امان نيست و مصون از بدبختيها نخواهد بود، دنيا فريب گر مانعِ خوشبختى است و تكيه گاهى سست و بى اساس است.»
[تحف العقول عن آل الرسول، ص236]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ اللّه َ تَعالَى يُباهي مَلائِكَتَهُ بِعِبادِةِ يَوْمِ عَرَفَةِ فَيَقُولُ: عِباِدي جاؤُنِي شُعْثا يَتَعَرَّضُونَ لِرَحْمَتِي فَأُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ غَفَرَتُ لُِمحْسِنِهِمْ وَ شَفَّعْتُ مُحْسِنَهُمْ فِيمُسِيئِهِمْ وَإِذا كانَ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَمِثْلُ ذلِكَ؛
همانا خداوند مباهات و افتخار به بندگانِ خود در سرزمين عرفات مى كند و به فرشتگان خود مى گويد: بندگانِ من بر روى خاكها نشسته اند و طلب رحمت مى كنند گواه باشيد كه من نيكوكاران آنها را بخشيدم و آنان را شافع و واسطه در بخشش گناهكاران آنها قرار دادم و به هنگام قيامت نيز آنان شفاعت مى كنند.
[تاريخ ابن عساكر، ج 12، ص 529.]

امام حسن علیه السّلام فرمودند:
«أَعْرَفُ الناسِ بِحُقُوقِ إخوانِهِ وَأَشَدُّهُمْ قَضاءا لَها أَعْظَمُهُمْ عِنْدَاللّه ِ شَأْنا وَمَنْ تَواضَعَ فِى الدُّنْيا لاِءخْوانِهِ فَهُوَ عِنْدَاللّه ِ مِنَ الصِّدِيقينَ وَ مِنْ شيعَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبى طالِبٍ عليه السلام » ؛
«والاترين مقام در نزد خداوند از آن كسى است كه آشنا به حقوق مردم باشد وسعى در اداى آن نمايند، وكسى كه در برابر برادران دينى اش تواضع داشته باشد، خداوند او را از راستگويان وشيعيان على بن ابيطالب (عليه السلام)محسوب خواهد كرد.»
[مجموعه ورام، ص312، چاپ تهران، مؤسسه حيدرى.]

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث