حکمت‌های نهج البلاغه
امام علی علیه السّلام فرمودند:

بخشندگي پاسدارِ آبروست و بردباري دهانبندِ نادان و عفو، زكاتِ پيروزي و فراموشي و كناره گيريت پاداشِ آن كه به تو نامردمي كرده. و مشورت چشمه جوشان هدايت است، و آن كه به رأي خود مغرور شود به استقبال خطر شتافته است، و صبر، سختي ها را از پا در آورَد، و بي تابي و ناشكيبايي از عوامل نابودي است، و ارزنده ترين بي نيازي، تركِ آرزوهاست، و چه بسيار عقلها كه در اسارت هوسهاي توفنده اند، و كسب تجربه از موفقيّتهاست، و دوستي نوعي خويشاوندي است، و از مردم رنجديده در امان مباش.
نهج البلاغه، حکمت 202
امام علی علیه السّلام فرمودند:
اتَّقُوا اللَّهَ تَقِيَّةَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِيداً وَ جَد تَشْمِيراً وَ أَكْمَشَ فِي مَهَلٍ وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ وَ نَظَرَ فِي كَرَّةِ الْمَوْئِلِ وَ عَاقِبَةِ الْمَصْدَرِ وَ مَغَبَّةِ الْمَرْجِعِ؛
از خدا پروا كنيد پرواي آن كه دامن همّت به كمر زده و از فرصتها بهره برده است، و ترسان از لغزشها، به خوبيها و مغفرت الهي پيشدستي كرده و به سر منزل اصلي و باز گشتگاه و پايان كار و رستاخيز انديشيده است.
نهج البلاغه، حکمت 201
امام علی علیه السّلام فرمودند:
لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا بَعْدَ شِمَاسِهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ عَلَى وَلَدِهَا وَ تَلَا عَقِیبَ ذَلِکَ وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ؛
دنیا پس از مهربانیش به ما، مهربان خواهد شد همان گونه که ماده شتر تندخو به فرزندش. و آنگاه این آیه را تلاوت فرمودند: «اراده ما بر این است که بر مستضعفان زمین منّت گزاریم و آنان را پیشوایان و وارثان قرار دهیم».
نهج البلاغه، حکمت 200
امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ؛
آن كه به حساب خويش رسد سود برَد، و آن كه غفلت ورزد زيان كند، و آن كه از گناه ترسد در امان باشد، و آن كه با ديده عبرت نگرد بينا گردد، و آن كه ديدگان خود را گشايد دريچه فهم به رويش گشوده شود، و آن كه از فهم برخوردار گردد به سرزمين دانش درآيد.
نهج البلاغه، حکمت 199
امام علی علیه السّلام فرمودند:
لَا يُزْهِدَنَّكَ فِي الْمَعْرُوفِ مَنْ لَا يَشْكُرُهُ لَكَ فَقَدْ يَشْكُرُكَ عَلَيْهِ مَنْ لَا يَسْتَمْتِعُ بِشَيْ ءٍ مِنْهُ وَ قَدْ تُدْرِكُ مِنْ شُكْرِ الشَّاكِرِ أَكْثَرَ مِمَّا أَضَاعَ الْكَافِرُ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ؛
ناسپاسي ديگران شما را در كار خير دل سرد نكند، زيرا كسي از شما تشكّر كند كه از آن بهره اي نبرَد، تازه از سپاس سپاسگزار بيش از ناسپاسي ناسپاس دريافت خواهيد كرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.
نهج البلاغه، حکمت 195
امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِنْ قُلْتُمْ سَمِعَ وَ إِنْ أَضْمَرْتُمْ عَلِمَ وَ بَادِرُوا الْمَوْتَ الَّذِي إِنْ هَرَبْتُمْ أَدْرَكَكُمْ وَ إِنْ أَقَمْتُمْ أَخَذَكُمْ وَ إِنْ نَسِيتُمُوهُ ذَكَرَكُمْ؛
اي مردمان، از خدا پروا كنيد، همو كه اگر سخن گوييد شنود، و اگر نهان داريد داند. به سوي مرگ و زندگي جاويد پيشي گيريد كه اگر از آن گريزيد شما را دريابد، و اگر بايستيد دستگيرتان كند، و اگر آن را از ياد بريد فراموشتان نكند.
نهج البلاغه، حکمت 194
امام علی (علیه السّلام) درباره صفات فرومایگان فرمودند:
فِی صِفَةِ الْغَوْغَاءِ هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا غَلَبُوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا لَمْ یُعْرَفُوا وَ قِیلَ بَلْ قَالَ علیه السلام هُمُ الَّذِینَ إِذَا اجْتَمَعُوا ضَرُّوا وَ إِذَا تَفَرَّقُوا نَفَعُوا فَقِیلَ قَدْ عَرَفْنَا مَضَرَّةَ اجْتِمَاعِهِمْ فَمَا مَنْفَعَةُ افْتِرَاقِهِمْ فَقَالَ یَرْجِعُ أَصْحَابُ الْمِهَنِ إِلَى مِهَنِهِمْ فَیَنْتَفِعُ النَّاسُ بِهِمْ کَرُجُوعِ الْبَنَّاءِ إِلَى بِنَائِهِ وَ النَّسَّاجِ إِلَى مَنْسَجِهِ وَ الْخَبَّازِ إِلَى مَخْبَزِهِ؛
آنان کسانی اند که وقتی گرد آیند چیره شوند، و چون پراکنده شوند شناخته نشوند. گویند که امام چنین فرموده اند: آنان کسانی اند که وقتی کنار هم آیند ضرر رسانند، و آنگاه که متفرّق شوند سود بخشند. پرسیده شد: زیان اجتماعشان را شناختیم ولی سود جدایی شان چیست؟ حضرت فرمودند: پیشه وران سر کارشان باز گردند پس مردم سود برند، چون بنّا به بنّایی، و بافنده به کارگاه، و نانوا به نانواییش باز می گردد.
نهج البلاغه، حکمت 190