راسخون - یار همیشه همراه : حکمت‌های نهج البلاغه

امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْكُ الْمُنَى؛
افتخار آميزترين بي نيازي، وانهادن چشمداشت و خواهش است.
نهج البلاغه، حكمت 33

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الْإِيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْيَقِينِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ فاَلصَّبْرُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ عَلَى الشَّوْقِ وَ الشَّفَقِ وَ الزُّهْدِ وَ التَّرَقُّبِ؛
ايمان بر چهار پايه استوار است: صبر، يقين، عدل، و جهاد. امّا صبر بر چهار شاخه است: آرزومندي، ترس، زهد، و انتظار.
نهج البلاغه، حكمت 30

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ حَتَّى كَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ؛
بترسيد بترسيد سوگند به خدا، او آن قدر پرده پوشي كرده كه گويي بخشيده است.
نهج البلاغه، حكمت 29

امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِذَا كُنْتَ فِي إِدْبَارٍ وَ الْمَوْتُ فِي إِقْبَالٍ فَمَا أَسْرَعَ الْمُلْتَقَى؛
آنگاه كه دنيا را پشت سر نهادي و مرگ را پيش رو ديدي، چه زود است رويارويي
نهج البلاغه، حكمت 28

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا أَضْمَرَ أَحَدٌ شَيْئاً إِلَّا ظَهَرَ فِي فَلَتَاتِ لِسَانِهِ وَ صَفَحَاتِ وَجْهِهِ؛
هر كس آنچه را در دل پنهان كند از زبانش فرو ريزد و در سيمايش خوانده شود.
نهج البلاغه، حكمت 25

امام علی علیه السّلام فرمودند:
يَا ابْنَ آدَمَ إِذَا رَأَيْتَ رَبَّكَ سُبْحَانَهُ يُتَابِعُ عَلَيْكَ نِعَمَهُ وَ أَنْتَ تَعْصِيهِ فَاحْذَرْهُ؛
اي فرزند آدم، آنگاه كه نعمتهاي پروردگارت پياپي بر تو فرو بارد و تو او را نافرماني كني، بترس و برحذر باش.
نهج البلاغه، حكمت 24

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ حَسَبُه؛
آن كس كه در كارش كُندي كند تبارش جبران نكند.
نهج البلاغه، حكمت 22

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لَنَا حَقٌّ فَإِنْ أُعْطِينَاهُ وَ إِلَّا رَكِبْنَا أَعْجَازَ الْإِبِلِ وَ إِنْ طَالَ السُّرَى و هذا القول من لطيف الكلام و فصيحه و معناه أنا إن لم نعط حقنا كنا أذلاء و ذلك أن الرديف يركب عجز البعير كالعبد و الأسير و من يجري مجراهما؛
براي ما حقّي است، پس اگر در اختيارمان قرار گيرد كه حق به حق دار رسيده است، و گر نه بر اشتران سوار شويم و راه دور و دراز را شب و روز طي كنيم. و اين جمله از سخنان لطيف و فصيح امام است و معناي آن اين است كه اگر حقّ ما را ندهند چون برده و اسير ذليل خواهيم شد، مانند آنان كه در سفرهاي سخت و دراز بر ترك ديگران نشينند.
نهج البلاغه، حكمت 21

امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَقِيلُوا ذَوِي الْمُرُوءَاتِ عَثَرَاتِهِمْ فَمَا يَعْثُرُ مِنْهُمْ عَاثِرٌ إِلَّا وَ يَدَهُ بِيَدِ اللَّهِ يَرْفَعُهُ؛
از لغزش جوانمردان درگذريد، كه در هنگامه لغزش، خدا از آنان دستگيري كند و از سقوط نجاتشان دهد.
نهج البلاغه، حكمت 19

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ جَرَى فِي عِنَان أَمَلِهِ عَثَرَ بِأَجَلِهِ؛
آن كس كه اختيار خود را به آرزويش سپرَد، در كام مرگ لغزد.
نهج البلاغه، حكمت 18

از امام علی علیه السّلام تفسير سخن پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله را كه فرمودند: «پيري را با خضاب تغيير دهيد و به شكل و شمايل يهوديان درنياييد» پرسيدند، امام علی علیه السّلام در پاسخ فرمودند:
إِنَّمَا قَالَ صلى الله عليه واله ذَلِكَ وَ الدِّينُ قُلٌّ فَأَمَّا الْآنَ وَ قَدِ اتَّسَعَ نِطَاقُهُ وَ ضَرَبَ بِجِرَانِهِ فَامْرُؤٌ وَ مَا اخْتَارَ؛
پيامبر اکرم صلى الله عليه وآله اين حديث را آنگاه فرمود كه مسلمانان اندك بودند، امّا اكنون كه اسلام گسترش و قدرت يافته است اين دستور بستگي به اختيار هر كس دارد.
نهج البلاغه، حكمت 17

امام علی علیه السّلام فرمودند:
تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ حَتَّى يَكُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ؛
جريان امور در بستر تقدير است تا آنجا كه گاهي مرگ هم در تدبير است.
نهج البلاغه، حكمت 16

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ؛
هر فريب خورده اي سرزنش نشود.
نهج البلاغه، حكمت 15

امام علی علیه السّلام در باره آنها که از جهاد در رکابش سر باز زدند، فرمودند:
خَذَلُوا الْحَقَّ وَ لَمْ یَنْصُرُوا الْبَاطِلَ؛
حق را خوار کردند و باطل را یاری نرساندند.
نهج البلاغه، حکمت 12

امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى قَوْمٍ أَعَارَتْهم مَحَاسِنَ غَيْرِهم وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهم سَلَبَتْهم مَحَاسِنَ أَنْفُسِهِمْ؛
آنگاه كه دنيا به كسي روي آورَد خوبيهاي ديگران را هم بدو عاريت دهند، و چون پشت كند، خوبيهاي او را هم ناديده انگارند.
نهج البلاغه، حكمت 8

امام علی علیه السّلام فرمودند:
اعْجَبُوا لِهَذَا الْإِنْسَانِ يَنْظُرُ بِشَحْمٍ وَ يَتَكَلَّمُ بِلَحْمٍ وَ يَسْمَعُ بِعَظْمٍ وَ يَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْمٍ؛
شگفتا از اين انسان كه با اندك پيهي بيند، و با تكّه گوشتي گويد، و با قطعه استخواني شنود، و از دريچه اي تنفّس كند
نهج البلاغه، حكمت 7

امام علی علیه السّلام فرمودند:
َنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيْهِ وَ الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِي عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِي آَجِلِهِمْ؛
از خود راضي ناراضيان زيادي خواهد ساخت، و صدقه داروي بهبود و شفاست، و كردار بندگان در دنيا رويارويشان است در روز جزا.
نهج البلاغه، حكمت 6

امام علی علیه السّلام فرمودند:
صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ وَ رُوِيَ أَنَّهُ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ فِي الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَيْضاً الْمُسَالَمَةُ خَبْ ءُ الْعُيُوبِ؛
سينه دانا گنجينه رازها، و خوشرويي كمند دوستي ها، و بردباري نهان جاي زشتي هاست. و در روايت ديگر: خوشرفتاري سرپوش بديهاست.
نهج البلاغه، حكمت 5

امام علی علیه السّلام فرمودند:
نِعْمَ الْقَرِينُ الرِّضَا وَ الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ كَرِيمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ؛
رضامندي همنشين خوبي، و دانش ميراثي گران سنگ است، و روشهاي نيكو، زيورهايي است نو به نو، و انديشه آينه اي است صاف و نيك پرتو.
نهج البلاغه، حكمت 4

امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ ضُرَّهُ وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَهُ؛
بخل ننگ است و ترسْ نقص، و ناداري زبان زيرك را از بيان دليل خود بندد، و تنگدست در شهر خود غريب نمايد، ناتواني آفت است و صبر شجاعت، زهد ثروت است و پارسايي سپر.
نهج البلاغه، حكمت 3

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث