عضویت العربیة English
يکشنبه، 2 دی 1403 ( جهش تولید با مشارکت مردم )
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها: هرکه عبادت‌هاى خالصانه‌اش را نزد خداوند بفرستد، خداوند بهترین مصلحت‌ها را بر او فرو فرستد. مجموعه ورّام ج 2 ص 108
حکمت‌های نهج البلاغه
از امام علی علیه السّلام پرسیدند که کدام یک برتر است: عدالت، یا جود و بخشندگی؟ حضرت فرمودند:
الْعَدْلُ یَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا وَ الْجُودُ یُخْرِجُهَا عَنْ جِهَتِهَا وَ الْعَدْلُ سَائِسٌ عَامٌّ وَ الْجُودُ عَارِضٌ خَاصٌّ فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا؛
عدالت هر چیزی را به جای خود نهد و بخشش آن را از جایگاه خود خارج سازد عدالت نگاهبان عمومی است و جود و بخشش مشکل گشای خصوصی. پس عدالت ارزشمندتر و برتر است.
نهج البلاغه، حکمت 429
امام علی علیه السّلام فرمودند:

دوستان خدا باطنِ دنيا را نگرند آنگاه كه مردم چشم به ظاهر آن دوخته اند، و آنان به كار آخرت پردازند در حالي كه ديگران به زندگي زودگذر مشغولند. پس آنچه را كه ترسند هلاكشان سازد از خود دور كنند، و آنچه از دنيا را كه دانند واگذاردشان، واگذارند. افزون طلبي ديگران را از دنيا كم ارزش بينند و دنيا طلبي آنان را خسارت. با آنچه دنياپرستان دوست دارند دشمن اند، و آنچه را كه آنان دشمن دارند دوست دارند. به وسيله آنان قرآن دانسته شود، و آنان نيز به قرآن شناخته شوند. بدانان كتاب الهي بر پا شود، و آنان به كتاب حق استوار گردند. به چيزي جز لطف و احسان الهي اميد ندارند، و از چيزي جز كيفر كردارشان نهراسند.
نهج البلاغه، حکمت 424
امام علی علیه السّلام فرمودند:
الرِّزْقُ رِزْقَانِ طَالِبٌ وَ مَطْلُوبٌ فَمَنْ طَلَبَ الدُّنْيَا طَلَبَهُ الْمَوْتُ حَتَّى يُخْرِجَهُ عَنْهَا وَ مَنْ طَلَبَ الْآخِرَةَ طَلَبَتْهُ الدُّنْيَا حَتَّى يَسْتَوْفِيَ رِزْقَهُ مِنْهَا؛
«روزي» بر دو گونه است: رزقي كه جوينده صاحب خود است، و رزقي كه جوينده در پي آن است. پس آن كه دنيا را جويد مرگ او را دنبال كند تا از دنيا بيرونش برَد، و آن كه در پي آخرت باشد دنيا او را طلب كند تا روزيش را به تمام و كمال از آن برگيرد.
نهج البلاغه، حکمت 423
امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ أَخْسَرَ النَّاسِ صَفْقَةً وَ أَخْيَبَهُمْ سَعْياً رَجُلٌ أَخْلَقَ بَدَنَهُ فِي طَلَبِ امَالِهِ وَ لَمْ تُسَاعِدْهُ الْمَقَادِيرُ عَلَى إِرَادَتِهِ فَخَرَجَ مِنَ الدُّنْيَا بِحَسْرَتِهِ وَ قَدِمَ عَلَى الْآخِرَةِ بِتَبِعَتِهِ؛
زيانكارترينِ مردم از نظر داد و ستد، و نااميدترينِ آنها در كوشش، مردي است كه تنش را در جستجوي آرزوهايش فرسوده كند امّا بخت يارش نگردد، پس با آن حسرت از دنيا رود و با سنگيني گناه به سراي باقي شتابد.
نهج البلاغه، حکمت 422
امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً يَخْتَصُّهُمُ اللَّهُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ فَيُقِرُّهَا فِي أَيْدِيهِمْ مَا بَذَلُوهَا فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَيْرِهِمْ؛
خداي را بندگاني است كه نعمت خير رساني به مردم را ويژه آنان قرار داده است، پس تا آنگاه كه ببخشايند، نعمتها را در دست آنان باقي دارد، ولي چون از بخشش دست بردارند خدا نيز نعمتها را از آنان ستانَد و به ديگران بخشد.
نهج البلاغه، حکمت 417
امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ أَصْلَحَ سَرِيرَتَهُ أَصْلَحَ اللَّهُ عَلَانِيَتَهُ وَ مَنْ عَمِلَ لِدِينِهِ كَفَاهُ اللَّهُ أَمْرَ دُنْيَاهُ وَ مَنْ أَحْسَنَ فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ أَحْسَنَ اللَّهُ مَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النَّاسِ؛
آن كه باطن خويش را اصلاح كند خداوند امور ظاهري او را به سامان آرد، و آن كه به رسالت ديني خود عمل كند خداوند كارهاي دنياي او را كفايت كند، و آن كه رابطه خود و خدايش را نيكو سازد خداوند او را در بين مردم عزيز و محترم دارد.
نهج البلاغه، حکمت 415
امام علی علیه السّلام فرمودند:
افْعَلُوا الْخَيْرَ وَ لَا تَحْقِرُوا مِنْهُ شَيْئاً فَإِنَّ صَغِيرَهُ كَبِيرٌ وَ قَلِيلَهُ كَثِيرٌ وَ لَا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ إِنَّ أَحَداً أَوْلَى بِفِعْلِ الْخَيْرِ مِنِّي فَيَكُونَ وَ اللَّهِ كَذَلِكَ إِنَّ لِلْخَيْرِ وَ الشَّرِّ أَهْلًا فَمَهْمَا تَرَكْتُمُوهُ مِنْهُمَا كَفَاكُمُوهُ أَهْلُهُ؛
هر كار خيري را انجام دهيد و آن را كوچك مشماريد، كه كوچكِ آن هم بزرگ و كمِ آن زياد است. و كسي نگويد ديگري در انجام كار خير از من سزاوارتر است، كه به خدا چنين خواهد شد. بدانيد كه خير و شر طرفداراني دارد، پس هر زمان كه هر يك از آن را واگذاريد اهل آن بردارندش.
نهج البلاغه، حکمت 414
روایت است که امام علی (علیه السّلام) در جمع یارانشان نشسته بودند، زنی زیبا گذشت و آنان بدو چشم دوختند. امام علی (علیه السّلام) فرمودند:

دیدگان این نرینگان چه هیز است، و همین سببِ هیجان شهوت گردد. پس هرگاه نگاه تان به زنی افتاد و خوشتان آمد، با همسرتان بیامیزید که او همچون اوست. در آن هنگام مردی از گروه خوارج بی ادبانه جسارت کرد و در جسارتش، به فقه و درایت امام اعتراف نمود. مردم ریختند که او را بکشند، امام فرمود: لختی درنگ کنید. پاداش دشنام، دشنام است یا عفو از گناه.
نهج البلاغه، حکمت 412
گوینده ای در حضور امام علی علیه السلام استغفار کرد، حضرت فرمودند:

می دانی استغفار چیست؟ استغفار درجه بلند رتبگان است، و آن نامی است که بر شش معنی قرار گیرد: نخست پشیمانی بر گناهان گذشته؛ دوم تصمیم جدّی بر این که هرگز بدان بدی باز نگردی؛ سه دیگر آن که حقّ مردم را چنان ادا کنی که در پیشگاه الهی ذرّه ای مدیون نباشی؛ چهارم آن که هر واجبی را که از دست داده ای جبران کنی؛ پنجم آن که گوشت هایی را که از حرام بر بدنت روییده است با اندوه آب کنی تا پوست بر استخوان چسبد و گوشتِ نو روید و ششم آن که جسمت را به طاعت بیازاری همچنان که شیرینی گناه را بدان چشاندی. آنگاه بگو «استغفر اللّه».
نهج البلاغه، حکمت 409
امام علی علیه السّلام به فرزندشان امام حسن علیه السّلام فرمودند:

پسر جان، از مال دنیا چیزی میندوز، که برای دو کس باشد: یا فرمانبر خداست که به بهای شقاوتت سعادتمند شود، و یا معصیت الهی کند که با دستاوردت بدبخت شود، پس تو بر گناهش یاور شدی، و سزاوار نیست که هیچ یک از آنان را علیه خود برگزینی. و در روایت دیگر چنین آمده است: امّا بعد، آنچه از دنیا در دست تو است پیشتر در دست دیگران بوده و بعد از تو نیز به دیگران رسد، و تنها تو آن را برای یکی از این دو گرد آوری: کسی که دستاورد تو را در راه طاعت الهی صرف کند که به بهای «سقوط» تو «عروج» نماید، یا آن که با گرد آورده تو گناه کند که با دسترنجت به شقاوت رسد و هیچ یک از این دو را نسزد که بر خویش برگزینی و بر دوش خود نشانی. پس برای درگذشتگان، رحمت الهی را آرزو کن و برای زندگان روزی حق تعالی را.
نهج البلاغه، حکمت 408
امام علی علیه السّلام در وصف دنیا فرمودند:
الدُّنْیَا تَغُرُّ وَ تَضُرُّ وَ تَمُرُّ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَرْضَهَا ثَوَاباً لِأَوْلِیَائِهِ وَ لَا عِقَاباً لِأَعْدَائِهِ وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیَا کَرَکْبٍ بَیْنَا هُمْ حَلُّوا إِذْ صَاحَ بِهِمْ سَائِقُهُمْ فَارْتَحَلُوا؛
دنیا فریب دهد، و زیان رسانَد، و گذرد. خدای سبحان هرگز آن را نه پاداش دوستان خود پسندید و نه کیفر دشمنانش. مردم دنیا کاروانیانند که هنوز بار نگشوده و نیاسوده، به ناگاه به بانگ کاروان سالار باید کوچ کنند.
نهج البلاغه، حکمت 407