راسخون - یار همیشه همراه : حکمت‌های نهج البلاغه

عضویت العربیة English

يکشنبه، 2 دی 1403 ( جهش تولید با مشارکت مردم )

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها: هرکه عبادت‌هاى خالصانه‌اش را نزد خداوند بفرستد، خداوند بهترین مصلحت‌ها را بر او فرو فرستد. مجموعه ورّام ج 2 ص 108

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لَا تَجْعَلَنَّ ذَرَبَ لِسَانِكَ عَلَى مَنْ أَنْطَقَكَ وَ بَلَاغَةَ قَوْلِكَ عَلَى مَنْ سَدَّدَكَ؛
آن را كه زبان در دهانت نهاد با نيش زبان ميازار، و آن كه تو را فرهنگ و ادب آموخت بيان رسايت را عليه او به كار مگير.
نهج البلاغه، حکمت 403

امام علی علیه السّلام فرمودند:
التُّقَى رَئِيسُ الْأَخْلَاقِ؛
تقوي ، پيشوا و سررشته دار همه خويهاي خوب است.
نهج البلاغه، حکمت 402

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الْقَلْبُ مُصْحَفُ الْبَصَرِ؛
قلب، كتاب چشم است.- آنچه چشم بنگرد در قلب نشيند-.
نهج البلاغه، حکمت 401

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ صَارَعَ الْحَقَّ صَرَعَهُ؛
كسي كه با حق در افتد شكست خورَد.
نهج البلاغه، حکمت 400

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا اسْتَوْدَعَ اللَّهُ امْرَأً عَقْلًا إِلَّا لِيَسْتَنْقِذَهُ بِهِ يَوْماً مَا؛
عقل وديعه الهي در انسان است تا او را از مهالك برهانَد.
نهج البلاغه، حکمت 399

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا أَحْسَنَ تَوَاضُعَ الْأَغْنِيَاءِ لِلْفُقَرَاءِ طَلَباً لِمَا عِنْدَ اللَّهِ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ تِيهُ الْفُقَرَاءِ عَلَى الْأَغْنِيَاءِ اتِّكَالًا عَلَى اللَّهِ؛
چه زيباست فروتني ثروتمندان به فقيران به خاطر رضايت الهي و از آن زيباتر بزرگمنشي و بلند نظري فقيران است بر ثروتمندان به خاطر اعتماد بر خدا.
نهج البلاغه، حکمت 398

«عمّار یاسر» با «مغیرة بن شعبه» گفتگو می کرد، امام علی علیه السّلام آن را شنیدند و چنین فرمودند:

ای «عمّار»، مغیره را واگذار، که او بهره ای از دین نبرده جز آن مقداری که به دنیا برساندش. او آگاهانه دین را بر خود مشتبه ساخته است تا در پوشش آن گناهانش را بپوشاند.
نهج البلاغه، حکمت 397

از امام علی علیه السّلام معناي «لا حول و لا قوّة الّا باللّه» را پرسيدند، حضرت فرمودند:

ما در برابر خداوند مالك چيزي نيستيم و هرچه داريم از اوست. پس هرگاه او كه در حقيقت مالك اصلي است چيزي به ما بخشيد، ما وامدار اوييم و بار مسؤوليّت آن به دوشمان است، و آنگاه كه از ما باز ستاند تكليفش را از دوشمان برداشته است.
نهج البلاغه، حکمت 396

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ أَوْمَأَ إِلَى مُتَفَاوِتٍ خَذَلَتْهُ الْحِيَلُ؛
آن كه دست به هر كاري زند، سقوط كند.
نهج البلاغه، حکمت 395

شخصی در حضور امام علی علیه السّلام سخنی بی جا گفت، حضرت در تأدیب او فرمودند:

پیش از آن که پَر در آری پرواز کردی، و هنوز رشد جنسی نیافته فریاد شوی خواهی سر دادی.
نهج البلاغه، حکمت 394

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مُقَارَبَةُ النَّاسِ فِي أَخْلَاقِهِمْ أَمْنٌ مِنْ غَوَائِلِهِمْ؛
سازگاري با مردم آسيبشان را دفع كند.
نهج البلاغه، حکمت 393

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الْعَيْنُ حَقٌّ وَ الرُّقَى حَقٌّ وَ السِّحْرُ حَقٌّ وَ الْفَأْلُ حَقٌّ وَ الطِّيَرَةُ لَيْسَتْ بِحَقٍّ وَ الْعَدْوَى لَيْسَتْ بِحَقٍّ وَ الطِّيبُ نُشْرَةٌ وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ وَ الرُّكُوبُ نُشْرَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ؛
چشم زخم، افسون، سِحر و شگون راست است، امّا فال بد زدن و سرايت بيماري به ديگري بي جهت، حق نيست. بوي خوش، عسل، سواركاري و سبزه زار ديدن شفا بخشد.
نهج البلاغه، حکمت 392

امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ لِلْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ حَقّاً وَ إِنَّ لِلْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ حَقّاً فَحَقُّ الْوَالِدِ عَلَى الْوَلَدِ أَنْ يُطِيعَهُ فِي كُلِّ شَيْ ءٍ إِلَّا فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوَالِدِ أَنْ يُحَسِّنَ اسْمَهُ وَ يُحَسِّنَ أَدَبَهُ وَ يُعَلِّمَهُ الْقُرْآنَ؛
فرزند را بر پدر حقّي است و پدر را بر فرزند حقّي. امّا حقّ پدر بر فرزند آن است كه در هر چيز جز معصيت الهي او را اطاعت كند؛ و حقّ فرزند بر پدر آن است كه نام نيكو بر وي گذارَد، و او را نيكو تربيت كند، و قرآن بدو آموزد.
نهج البلاغه، حکمت 391

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الْمَنِيَّةُ وَ لَا الدَّنِيَّةُ وَ التَّقَلُّلُ وَ لَا التَّوَسُّلُ وَ مَنْ لَمْ يُعْطَ قَاعِداً لَمْ يُعْطَ قَائِماً وَ الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلَا تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِرْ؛
مرگ، آري ولي پستي و بد نامي، هرگز به كم بسنده بايد كرد و به اين و آن روي نياورد. آن را كه نصيبش اندك است، اگر چه تلاش فراوان كند، بيشتر ندهند. و روزگار دو روز است: روزي به سود تو، و روزي به زيانت پس در روزي كه به سود تو است طغيان مكن، و در روزي كه به زيان تو است شكيبا باش.
نهج البلاغه، حکمت 390

امام علی علیه السّلام فرمودند:
كُلُّ مُقْتَصَرٍ عَلَيْهِ كَافٍ؛
هرچه بتوان بدان بسنده كرد، همان بس است.
نهج البلاغه، حکمت 389

امام علی علیه السّلام فرمودند:
رُبَّ قَوْلٍ أَنْفَذُ مِنْ صَوْلٍ؛
اي بسا سخني كه از حمله اي كار سازتر باشد.
نهج البلاغه، حکمت 388

امام علی علیه السّلام فرمودند:
خُذْ مِنَ الدُّنْيَا مَا أَتَاكَ وَ تَوَلَّ عَمَّا تَوَلَّى عَنْكَ فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَفْعَلْ فَأَجْمِلْ فِي الطَّلَبِ؛
از دنيا آنچه به سويت آيد برگير و از آن استفاده كن، و از آنچه از تو روي گردانَد روي گردان و خود را اسير آن مكن. پس اگر نتواني، لااقل شخصيّت خود را پاس دار و آن را قرباني مال اندوزي مكن.
نهج البلاغه، حکمت 387

امام علی علیه السّلام فرمودند:
نِعْمَ الطِّيبُ الْمِسْكُ خَفِيفٌ مَحْمِلُهُ عَطِرٌ رِيحُهُ؛
مُشك چه خوشبوي نيكويي است. حملش آسان و رايحه اش خوشبوكننده است.
نهج البلاغه، حکمت 385

امام علی علیه السّلام فرمودند:
تَكَلَّمُوا تُعْرَفُوا فَإِنَّ الْمَرْءَ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ؛
سخن گوييد تا شناخته شويد، كه شخصيّت آدمي زير زبانش نهفته است.
نهج البلاغه، حکمت 384

امام علی علیه السّلام فرمودند:
الرُّكُونُ إِلَى الدُّنْيَا مَعَ مَا تُعَايِنُ مِنْهَا جَهْلٌ وَ التَّقْصِيرُ فِي حُسْنِ الْعَمَلِ إِذَا وَثِقْتَ بِالثَّوَابِ عَلَيْهِ غَبَنٌ وَ الطُّمَأْنِينَةُ إِلَى كُلِّ أَحَدٍ قَبْلَ الِاخْتِبَارِ لَهُ عَجْزٌ؛
دل بستن به دنيا با آنچه از آن بيني، ناداني است، و كوتاهي در انجام كار نيك آنگاه كه به پاداش آن اعتماد داري زيانكاري است، و اعتماد بيش از حد به هر كس پيش از آزمايش، ناتواني است.
نهج البلاغه، حکمت 376