راسخون - یار همیشه همراه : حکمت‌های نهج البلاغه

عضویت العربیة English

پنجشنبه، 14 تير 1403 ( جهش تولید با مشارکت مردم )

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها: هرکه عبادت‌هاى خالصانه‌اش را نزد خداوند بفرستد، خداوند بهترین مصلحت‌ها را بر او فرو فرستد. مجموعه ورّام ج 2 ص 108

امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَنَا يَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمَالُ يَعْسُوبُ الْفُجَّارِ ؛ و معنى ذلك أن المؤمنين يتبعونني و الفجار يتبعون المال كما تتبع النحل يعسوبها و هو رئيسها من پيشواي مؤمنانم،
و ثروت پيشواي تبهكاران است. يعني مؤمنان از من اطاعت كنند و تبهكاران از مال، همچنان كه زنبور عسل به دنبال ملكه خود كه رئيس آن است، رود.
نهج البلاغه، حکمت 308

امام علی علیه السّلام به منشی مخصوص خود «عبیداللّه بن ابی رافع» فرمودند:
أَلِقْ دَوَاتَکَ وَ أَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِکَ وَ فَرِّجْ بَیْنَ السُّطُورِ وَ قَرْمِطْ بَیْنَ الْحُرُوفِ فَإِنَّ ذَلِکَ أَجْدَرُ بِصَبَاحَةِ الْخَطِّ ؛
دواتت را لیقه بگذار، و قلمت را بلند بتراش، و میان سطرها فاصله بگذار، و حرفها را نزدیک یکدیگر بنویس، که این خط را زیباتر کند.
نهج البلاغه، حکمت 307

امام علی علیه السّلام فرمودند:
رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّرُّ؛
سنگ را به همان جا كه از آن آمده باز گردانيد، كه «كلوخ انداز را پاداش سنگ است» و بدي را جز بدي حريف نيست.
نهج البلاغه، حکمت 306

امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ؛
دلها را «رويكردي» است و «رويگردي». پس آنگاه كه روي كرد و پذيرش نشان داد به مستحبّاتش واداريد، و اگر روي گرداند و آمادگي نداشت به واجباتش بسنده كنيد.
نهج البلاغه، حکمت 304

امام علی علیه السّلام آنگاه كه به بصره آمدند، «انَس بن مالك» را نزد طلحه و زبير فرستادند تا آنچه را از پيامبر اكرم صلّی الله علیه و آله در باره آنها شنيده بود يادآوري كند، امّا او از اين كار سر بر تافت و گفت فراموش كرده ام. حضرت فرمودند:

اگر دروغ گويي، خداوند تو را به «پيسي» دچار سازد كه عمامه هم آن را نپوشانَد. انَس بر اثر نفرين امام به «برصِ» در صورت (پيسي) مبتلا گشت و ديگر بدون نقاب ديده نمي شد.
نهج البلاغه، حکمت 303

امام علی علیه السّلام فرمودند:
لَا يَصْدُقُ إِيمَانُ عَبْدٍ حَتَّى يَكُونَ بِمَا فِي يَدِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَوْثَقَ مِنْهُ بِمَا فِي يَدِهِ؛
ايمان هيچ بنده اي راستين نبُوَد مگر آنكه اطمينانش به آنچه نزد خداست بيش از آن باشد كه نزد اوست.
نهج البلاغه، حکمت 302

امام علی علیه السّلام فرمودند:
اتَّقُوا ظُنُونَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنَّ اللَّهَ جَعَلَ الْحَقَّ عَلَى أَلْسِنَتِهِمْ ؛
زيركي و هوشياري مؤمنان را پاس داريد، كه خداوند حق را بر زبان آنان جاري سازد.
نهج البلاغه، حکمت 301

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَوَدَّةُ الْآبَاءِ قَرَابَةٌ بَيْنَ الْأَبْنَاءِ وَ الْقَرَابَةُ أَحْوَجُ إِلَى الْمَوَدَّةِ مِنَ الْمَوَدَّةِ إِلَى الْقَرَابَةِ؛
آدمي مرگ فرزندش را تحمّل كند و به خواب و استراحت پردازد، امّا ربوده شدن مالش خواب و راحت را از او گيرد يعني بر كشته شدن فرزندش صبر كند ولي بر ربوده شدن مالش بي تابي نمايد.
نهج البلاغه، حکمت 300

امام علی علیه السّلام فرمودند:
یَنَامُ الرَّجُلُ عَلَى الثُّکْلِ وَ لَا یَنَامُ عَلَى الْحَرَبِ و معنى ذلک أنه یصبر على قتل الأولاد و لا یصبر على سلب الأموال؛
آدمی مرگ فرزندش را تحمّل کند و به خواب و استراحت پردازد، امّا ربوده شدن مالش خواب و راحت را از او گیرد یعنی بر کشته شدن فرزندش صبر کند ولی بر ربوده شدن مالش بی تابی نماید.
نهج البلاغه، حکمت 299

امام علی علیه السّلام فرمودند:
كَفَى بِالْأَجَلِ حَارِساً؛
تا پيمانه عمر لبريز نشود كسي نميرد.
نهج البلاغه، حکمت 298

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا زَنَى غَيُورٌ قَطُّ؛
غيرتمند هرگز دست به فحشا نزند و حريم عفّتي را ندرد.
نهج البلاغه، حکمت 297

امام علی علیه السّلام فرمودند:
إِنَّ الْمِسْكِينَ رَسُولُ اللَّهِ فَمَنْ مَنَعَهُ فَقَدْ مَنَعَ اللَّهَ وَ مَنْ أَعْطَاهُ فَقَدْ أَعْطَى اللَّهَ؛
تهيدستي كه به تو رو آورَد فرستاده خداست، پس آن كه دست رد به سينه او نهد در واقع خدا را رد كرده است، و آن كه او را عطا كند گويي به خدا بخشيده است.
نهج البلاغه، حکمت 296

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا الْمُبْتَلَى الَّذِي قَدِ اشْتَدَّ بِهِ الْبَلَاءُ بِأَحْوَجَ إِلَى الدُّعَاءِ مِنَ الْمُعَافَى الَّذِي لَا يَأْمَنُ الْبَلَاءَ؛
گرفتاري كه در كوره بلا سوزد، نيازمندتر به دعا نيست از آن كه در سلامتي است ولي از بلا در امان نباشد.
نهج البلاغه، حکمت 294

از امام علی علیه السّلام پرسیدند: خداوند از این همه مردمان چگونه حساب کشد، حضرت فرمودند:
کَمَا یَرْزُقُهُمْ عَلَى کَثْرَتِهِمْ فَقِیلَ کَیْفَ یُحَاسِبُهُمْ وَ لَا یَرَوْنَهُ فَقَالَ علیه السلام کَمَا یَرْزُقُهُمْ وَ لَا یَرَوْنَهُ ؛
همان طور که آن همه را روزی دهد. دوباره پرسیدند: چگونه به حساب آنان رسد در حالی که او را نبینند؟ حضرت فرمودند: همان گونه که آنان را روزی می دهد و او را نمی بینند.
نهج البلاغه، حکمت 292

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَا أَهَمَّنِي ذَنْبٌ أُمْهِلْتُ بَعْدَهُ حَتَّى أُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ (وَ أَسْأَلُ اللَّهَ الْعَافِيَةَ) ؛
از گناهي كه پس از آن دو ركعت نماز گزارم و از خداوند عافيت خواهم، نهراسم.
نهج البلاغه، حکمت 291

امام علی علیه السّلام فرمودند:
مَنْ بَالَغَ فِي الْخُصُومَةِ أَثِمَ وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظُلِمَ وَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللَّهَ مَنْ خَاصَمَ؛
آن كه در دشمني زياده روي كند گناهكار است، و آن كه كوتاه بيايد مورد ستم قرار گيرد، و ستيزه جو نتواند تقواي الهي پيشه كند.
نهج البلاغه، حکمت 290

امام علی علیه السّلام مردی را دید که علیه دشمنش تلاش می کرد ولی به خودش هم ضرر می رساند، به او فرمودند:
إِنَّمَا أَنْتَ کَالطَّاعِنِ نَفْسَهُ لِیَقْتُلَ رِدْفَهُ؛
تو مانند کسی هستی که نیزه در قلب خود کند تا ترک سوارش را به قتل رسانَد.
نهج البلاغه، حکمت 288

امام علی علیه السّلام فرمودند:
أَصْدِقَاؤُكَ ثَلَاثَةٌ وَ أَعْدَاؤُكَ ثَلَاثَةٌ فَأَصْدِقَاؤُكَ صَدِيقُكَ وَ صَدِيقُ صَدِيقِكَ وَ عَدُوُّ عَدُوِّكَ وَ أَعْدَاؤُكَ عَدُوُّكَ وَ عَدُوُّ صَدِيقِكَ وَ صَدِيقُ عَدُوِّكَ؛
دوستان تو سه گروهند و دشمنانت نيز سه. امّا دوستانت: دوستت، دوست دوستت، و دشمن دشمنت. و امّا دشمنانت: دشمنت، دشمن دوستت، و دوست دشمنت.
نهج البلاغه، حکمت 287

از امام علی علیه السّلام درباره فاصله «خاور» و «باختر» پرسیدند، حضرت فرمودند:
مَسِیرَةُ یَوْمٍ لِلشَّمْسِ ؛
به اندازه پیمودن یک روز خورشید.
نهج البلاغه، حکمت 286

امام علی علیه السّلام هنگامی که پیکر مطهّر پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله را به خاک می سپرد، در کنار تربت ایشان فرمودند:
إِنَّ الصَّبْرَ لَجَمِیلٌ إِلَّا عَنْکَ وَ إِنَّ الْجَزَعَ لَقَبِیحٌ إِلَّا عَلَیْکَ وَ إِنَّ الْمُصَابَ بِکَ لَجَلِیلٌ وَ إِنَّهُ قَبْلَکَ وَ بَعْدَکَ لَجَلَلٌ ؛
صبر پسندیده است جز بر ارتحال تو، و بی تابی ناپسند است مگر بر فراق تو. مصیبت تو بزرگ و توانفرساست، امّا دیگر مصیبتها قبل و بعد از تو کوچک و قابل تحمّل بوده است.
نهج البلاغه، حکمت 284