(تو 1324 ق)، عالم دینى، فقیه و مفسر. در نجف اشرف به دنیا آمد. پس از پرورش در محضر پدر كه از علماى همدان بود و خواندن مقدمات و سطرح به حوزه درس علماى بزرگ نجف چون آیت‏اللَّه نایینى و آیت‏اللَّه اصفهانى و آقا ضیاءالدین عراقى و آیت‏اللَّه غروى اصفهانى راه یافت و از آنان بهره‏ى كامل گرفت. پس از نیل به مقامات ...

(وف 1318 ق) فقیه. وى از نوادگان سید عبدالباقى معروف به سید آقا میر است. در دزفول متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتى در دزفول در 1260 ق به نجف رفت و نزد شیخ مرتضى انصارى تلمذ كرد و سرانجام داماد وى گشت. و در همان‏جا درگذشت. از آثار وى: تحریر «تقاریر» شیخ انصارى در اصول؛ «خلل و مواریث»؛ حاشیه‏اى مفصل بر «شرح ...

(1274 -1239 ق)، عالم و فقیه امامى. مادرش جان‏جان خاتون دختر شیخ جعفر كاشف الغطاء، مجتهد و مرجع بزرگ شیعه بود. آقا سید محمدعلى از جمله‏ى نوابغ شمرده مى‏شد زیرا طبق روایتهاى متعدد دوازده ساله بود كه كتاب «البلاغ المبین فى احكام الصبیان والبالغین» را نوشت و چندان مورد اعجاب و تحسین سید محمدباقر شفتى قرار ...

(ح 1279 ق)، عالم، فقیه و محدث. از اهالى قمیشه و در اصفهان ساكن بود. پس از كسب مقدمات سالها در تحصیل نحو و صرف و معانى و بیان و حدیث و رجال و علوم دینى و معارف صرف اوقات كرد تا به درجه‏ى اجتهاد رسید. از آثار وى «رساله در استصحاب» كه تحریر تقریرات پدرش بود و به انضمام «قواعد الشریفیه‏ى» پدرش به طبع رسیده ...

(1307 -1234 ق)، فیلسوف، فقیه، عالم دینى و مدرس. معروف به آقا على مدرس و آقا على حكیم. در تهران به دنیا آمد. نزد پدرش كه از حكماى عصر خود بود درس خواند. سپس به قصد ادامه تحصیل به عتبات رفت و پس از فراگیرى كامل فقه و اصول به اصفهان مسافرت كرد و در محضر درس میرزا حسن نورى و ملا محمدجعفر لاهیجى حكمت و فلسفه ...

(1361 -1278 ق)، فقیه و مدرس بزرگ امامى. ملقب به ضیاءالدین. در سلطان‏آباد اراك به دنیا آمد. علوم مقدماتى را در زادگاهش نزد پدر و اساتید دیگر فراگرفت. آنگاه به اصفهان و از آنجا به نجف رفت و در محضر آقا سید محمد فشاركى حضور یافت. پس از وى نزد حاج میرزا حسین خلیلى و آخوند خراسانى و آقا سید محمدكاظم یزدى ...

(وف ح 1100 ق)، متكلم و فقیه شیعى. معروف به آقاشیخ. شاگرد آقاحسین خوانسارى بود و از مجلسى حدیث فراگرفت. وى در كاشان سكنى گزید و در همان جا از دنیا رفت. از آثارش: رساله‏اى در «اثبات الحدوث الزمانى للعالم»، كه در آن هشتصد حدیث از اخبار معصومین (ع) دال بر حدوث آورده است. ...

(ز 1016 ق)، فقیه و محدث شیعى. وى از شاگردان میرزا محمد استرآبادى بود كه در مكه پس از قرائت كتاب «تهذیب الاحكام» بر او، به دریافت اجازه روایت نایل شد. وى پدر محمد بن علیرضا آقاجانى، حكیم و فیلسوف بزرگ عصر خویش است. ...

(1355 -1285 ق)، حكیم، فقیه و عالم دینى. وى از احفاد میرزا مهدى شهید، معروف به شهید ثالث، یكى از چهار مهدى از شاگردان مبرز وحید بهبهانى، است. مقدمات را نزد پدرش و ملا غلامحسین شیخ الاسلام و شیخ موسى منطقى و میرزا محمد سروقدى در مشهد خواند و بعد به تهران آمد و در محضر حكیم میرزا ابوالحسن جلوه و حكیم اشكورى ...

(1289 -1293 ق)، كتاب شناس، محقق، فقیه و محدث شیعى. آقا بزرگ تحصیلات مقدماتى خود را در تهران در مدارس دانگى و پامنار و فخریه آغاز كرد و ادبیات و فقه و اصول و منطق آموخت و در 1315 ق عازم نجف شد و نزد حاج میرزا حسین محدث نورى تحصیل علم حدیث كرد. و در حوزه درس آخوند ملا كاظم خراسانى، شریعت اصفهانى، سید محمدكاظم ...

(وف 338 ق)، فقیه، ادیب و شاعر. ابوالطیب از مردم آفُران، قریه‏اى در نزدیكى نسف، بود. از احمد بن حامد مقرى نسفى و ابوالفوارس احمد بن محمد بن جمعه و لیث بن نصر كاجَرى نَسفَى حدیث شنید و به مرو رفت و در آنجا فقه آموخت و از ابوالعباس معدانى و ابوالحسن محمودى و ابوزید فقیه مروزى حدیث شنید. ...

(وف 400 ق)، ادیب، شاعر و فقیه. برادر ابوالطیب آفُرانى و از مردم آفُران، دهى در نزدیكى نَسَف بود. در فقه پیرو مذهب شافعى بود و از اصحاب شافعى نیز آموخته بود. ...

(وف 413 ق)، فقیه و محدث. در بخارا اقامت داشت و از ابوصالح خلف بن محمد خیام و برخى دیگر حدیث شنید. او در سن هشتاد سالگى در بخارا درگذشت. ...

(وف 422 ق)، فقیه و محدث. از لیث بن نصر كاجَرى نَسفَى حدیث شنید و كتاب «موَّطا» را از او روایت كرد. آفُران قریه‏اى است نزدیك نَسَف و ابواحمد در آنجا درگذشت. ...

(وف 1323 ق)، فقیه و محدث. از زنان عابد و زاهد و صالح و با تقوى. وى همسر سید على طباطبایى بروجردى و مادر آیت‏اللَّه حاج‏آقا حسین بروجردى بود و در مسائل فقهى تبحر داشت. او فقیه، محدث، عالم و از زنان سخنور عصر خویش بود. وى در بروجرد درگذشت، پیكرش را به نجف اشرف منتقل و در وادى السلام دفن كردند. ...

(وف 1136 ق)، فقیه. در قزوین متولد شد. مراتب علمى را تا تحصیل اجتهاد در اصفهان طى كرد. سپس به قزوین و از آنجا به تفلیس رفت و به تدریس فقه و اصول پرداخت. چند سال بعد دوباره به اصفهان رفت و دچار فتنه‏ى افغان و محاصره‏ى اصفهان و قحط و غلا گردید و كمر همت به یارى برادران دینى بست و مواسات بسیارى با آنان كرد. ...

(وف 1391 ق)، فقیه و مدرس. در قصبه ارچوان آستارا متولد شد. پس از تحصیل ادبیت در زادگاهش، به لنكران رفت و از آنجا به اردبیل مهاجرت كرد. وى نزد افتخارالعلما و شیخ عبداللَّه تحصیل علوم كرد و در سال 1340 ق به خراسان مسافرت كرد و از محضر درس آقا شیخ حسن برسى و میرزا ابوالقاسم حكمى و آقا بزرگ حكیم و ادیب نیشابورى ...

(س سوم ق)، ادیب و فقیه. در نیشابور از ابوعبداللَّه محمد بن ابراهیم پوشَنجى و ابراهیم بن عبدالرحمان بن سهل آزادوارى حدیث شنید. حاكم ابوعبداللَّه حافظ از او روایت كرده و او را فقیه و ادیب شمرده و گفت است كه وى پیش از سال 310 ق در رى و بغداد به جمع‏آورى احادیث اشتغال داشته است. ...

(1325 -1250 ق)، فقیه. در آران كاشان متولد شد. مقدمات را نزد پدرش فراگرفت و در تهران نزد سید حسین كاشانى تحصیل كرد. پس از آن به عراق رفت و از محضر فاضل ایروانى و شیخ زین‏العابدین مازندرانى بهره جست و اجازه یافت. سپس به ایران بازگشت و در زادگاهش متوطن شد و به ترویج معارف اسلامى پرداخت. از آثارش: «عرائس ...

(وف 1244 ق)، فقیه. معروف به ملا على آرانى. از اهالى ده آران از توابع كاشان بود. پس از كسب فیض از محضر علما و كسب اجازه از ملا احمد نراقى در 1217 ق به گلپایگان رفت و سپس در 1242 ق به تهران آمد، پس از آن در قم اقامت گزید. آثار او عبارت‏اند از: «الدّرة البهیة»، منظومه در اصول فقه كه در 1242 ق، منطبق بر ...