راسخون - یار همیشه همراه : امام علی علیه‌السلام

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
قَالَ علیه السلام عَلَى قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه و آله سَاعَةَ دُفِنَ إِنَّ الصَّبْرَ لَجَمِیلٌ إِلَّا عَنْکَ وَ إِنَّ الْجَزَعَ لَقَبِیحٌ إِلَّا عَلَیْکَ وَ إِنَّ الْمُصَابَ بِکَ لَجَلِیلٌ وَ إِنَّهُ قَبْلَکَ وَ بَعْدَکَ لَجَلَلٌ.
امام علی علیه السلام پس از آنکه ساعتی از به خاک سپردن رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم گذشت کنار قبر آن گرامی فرمودند: شکیبایی خوب است اما نه در فقدان تو بی تابی قبیج است اما نه برای تو اندوهی که سبب مرگ تو به ما رسیده بس بزرگ است و مصیبت های پیش و پس از تو کوچک است.
نهج البلاغه: حکمت 284

به اشعث بن قیس در آن هنگام که فرزندش مرده بود چنین تسلیت گفتند:
وَ قَدْ عَزَّى الْأَشْعَثَ بْنَ قَیْسٍ عَنِ ابْنٍ لَهُ یَا أَشْعَثُ إِنْ تَحْزَنْ عَلَى ابْنِکَ فَقَدِ اسْتَحَقَّتْ مِنْکَ ذَلِکَ الرَّحِمُ وَ إِنْ تَصْبِرْ فَفِی اللَّهِ مِنْ کُلِّ مُصِیبَةٍ خَلَفٌ یَا أَشْعَثُ إِنْ صَبَرْتَ جَرَى عَلَیْکَ الْقَدَرُ وَ أَنْتَ مَأْجُورٌ وَ إِنْ جَزِعْتَ جَرَى عَلَیْکَ الْقَدَرُ وَ أَنْتَ مَأْزُورٌ یَا أَشْعَثُ ابْنُکَ سَرَّکَ وَ هُوَ بَلَاءٌ وَ فِتْنَةٌ وَ حَزَنَکَ وَ هُوَ ثَوَابٌ وَ رَحْمَةٌ.
ای اشعث اگر در مرگ فرزندت اندوهگینی سزاوار است زیرا که با او پیوند خویشاوندی داری و اگر شکیبایی کنی برای هر مصیبت در نزد پروردگار پاداشی است. ای اشعث اگر صبر کنی حکم خدا درباره ات به اجرا در آمده و تو ماجور هستی و اگر بی‌تابی کنی تقدیر الهی بر تو جاری است و گناهکار خواهی بود ای اشعث پسرت برایت وسیله سرور بود و نیز او برای تو سبب امتحان بود و با مرگش تو را محزون ساخت در حالی که برای تو پاداش و رحمت است.
نهج البلاغه: حکمت 283

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
لَوْ لَمْ یَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلَى مَعْصِیَتِهِ لَکَانَ یَجِبُ أَلَّا یُعْصَى شُکْراً لِنِعَمِهِ.
اگر پروردگار از معصیت خود نترسانیده بود واجب بود به شکرانه نعمت هایش نافرمانی نشود.
نهج البلاغه: حکمت 282

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
کَانَ لِی فِیمَا مَضَى أَخٌ فِی اللَّهِ وَ کَانَ یُعَظِّمُهُ فِی عَیْنِی صِغَرُ الدُّنْیَا فِی عَیْنِهِ وَ کَانَ خَارِجاً مِنْ سُلْطَانِ بَطْنِهِ فَلَا یَشْتَهِی مَا لَا یَجِدُ وَ لَا یُکْثِرُ إِذَا وَجَدَ وَ کَانَ أَکْثَرَ دَهْرِهِ صَامِتاً فَإِنْ قَالَ بَذَّ الْقَائِلِینَ«» وَ نَقَعَ غَلِیلَ السَّائِلِینَ وَ کَانَ ضَعِیفاً مُسْتَضْعَفاً فَإِنْ جَاءَ الْجِدُّ فَهُوَ لَیْثٌ عَادٍ«» وَ صِلُّ وَادٍ لَا یُدْلِی بِحُجَّةٍ حَتَّى یَأْتِیَ قَاضِیاً وَ کَانَ لَا یَلُومُ أَحَداً عَلَى مَا یَجِدُ الْعُذْرَ فِی مِثْلِهِ حَتَّى یَسْمَعَ اعْتِذَارَهُ وَ کَانَ لَا یَشْکُو وَجَعاً إِلَّا عِنْدَ بُرْئِهِ وَ کَانَ یَفْعَلُ مَا یَقُولُ وَ لَا یَقُولُ مَا لَا یَفْعَلُ وَ کَانَ إِنْ«» غُلِبَ عَلَى الْکَلَامِ لَمْ یُغْلَبْ عَلَى السُّکُوتِ وَ کَانَ أَنْ«» یَسْمَعَ أَحْرَصَ مِنْهُ عَلَى أَنْ یَتَکَلَّمَ وَ کَانَ إِذَا بَدَهَهُ أَمْرَانِ نَظَرَ«» أَیُّهُمَا أَقْرَبُ إِلَى الْهَوَى فَخَالِفُهُ فَعَلَیْکُمْ بِهَذِهِ الْخَلَائِقِ فَالْزَمُوهَا وَ تَنَافَسُوا فِیهَا فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِیعُوهَا فَاعْلَمُوا أَنَّ أَخْذَ الْقَلِیلِ خَیْرٌ مِنْ تَرْکِ الْکَثِیرِ.
در زمان گذشته برادرى دینى داشتیم که کوچک بودن دنیا در نظر او باعث بزرگى او در نظر من بود. او زیر سلطه شکمش نبود، چیزى را که بدان دسترسى نداشت آرزو نمى کرد. و اگر داشت زیاده روى نمى کرد، در بیشتر اوقاتش ساکت بود، و اگر سخن مى گفت، گویندگان را مغلوب مى کرد. و عطش پرسش کنندگان را فرو مى نشاند. ناتوان بود، و به دیگران هم ناتوان مى نمود، امّا هر گاه وقت تلاش مى رسید، شیر خشمگین و مار بیابانى پر از زهرى بود. تا نزد داور نمى آمد، برهان اقامه نمى کرد، و تا عذر کسى را به خاطر عملى که امکان عذرى در آن بود، نمى شنید، او را سرزنش نمى کرد. و از دردى گله نمى کرد، مگر وقتى که بهبود مى یافت، آنچه مى گفت انجام مى داد و آنچه نمى کرد نمى گفت: اگر در سخنگویى بر او غالب مى شدند، در خاموشى بر وى غلبه نمى یافتند. به شنیدن حریصتر بود تا به سخن گفتن. و اگر ناگهان در برابر دو عمل قرار مى گرفت و مى دید که یکى به خواهش نفس نزدیکتر است، با آن مخالفت مى کرد، پس شما هم این صفات را فرا گیرید، و به آنها علاقمند باشید و اگر نتوانستید، بدانید که گرفتن اندک بهتر از واگذاشتن بسیار است.
نهج البلاغه: حکمت 281

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِذَا أَرْذَلَ اللَّهُ عَبْداً حَظَرَ عَلَیْهِ الْعِلْمَ.
هرگاه خداوند بخواهد انسانی را خوار و زبون کند او را از آموختن علم محروم می کند.
نهج البلاغه: حکمت 280

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
وَ قَدْ سُئِلَ عَنِ الْقَدَرِ فَقَالَ عَلَیْهِ السَّلَامُ طَرِیقٌ مُظْلِمٌ فَلَا تَسْلُکُوهُ وَ بَحْرٌ عَمِیقٌ فَلَا تَلِجُوهُ وَ سِرُّ اللَّهِ فَلَا تَتَکَلَّفُوهُ.
از امام علی علیه السلام درباره قضا و قدر الهی سوال کردند؟ حضرت فرمودند: راه تاریکی است آن را طی کنید و دریایی عمیق است در ان وارد نشوید از اسرار الهی است برای دست یافتن به آن خود را در رنج نیندازید.
نهج البلاغه: حکمت 279

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَا قَالَ النَّاسُ لِشَیْ ءٍ طُوبَى لَهُ إِلَّا وَ قَدْ خَبَأَ لَهُ الدَّهْرُ یَوْمَ سَوْءٍ.
مردم به چیزی نگفتند خوش به حالش مگر آنکه روزگار بر آن روز بدی را پنهان دارد.
نهج البلاغه: حکمت 278

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
کُلُّ مُعَاجَلٍ یَسْأَلُ الْإِنْظَارَ وَ کُلُّ مُؤَجَّلٍ یَتَعَلَّلُ بِالتَّسْوِیفِ.
هر که مرگ با شتاب به سراغش می رود مهلت می خواهد و هر که مرگش به تاخیر افتاد از فرصت استفاده نمی کند و به عمل نمی پردازد.
نهج البلاغه: حکمت 277

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
قَطَعَ الْعِلْمُ عُذْرَ الْمُتَعَلِّلِینَ.
علم راه عذر و بهانه را بر بهانه جویان بسته است.
نهج البلاغه: حکمت 276

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
جَاهِلُکُمْ مُزْدَادٌ وَ عَالِمُکُمْ مُسَوِّفٌ.
نادان شما زیاده روی می کند و عالم شما کار را از وقت خود عقب می اندازد.
نهج البلاغه: حکمت 275

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ الْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ الْغِرَّةِ.
بین شما و موعظه حجابی از غفلت و بی خبری است.
نهج البلاغه: حکمت 274

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
لَیْسَتِ الرُّؤْیَةُ مَعَ الْأبْصَارِ فَقَدْ تَکْذِبُ الْعُیُونُ أَهْلَهَا وَ لَا یَغُشُّ الْعَقْلُ مَنِ اسْتَنْصَحَهُ.
آگاهی با دیدنی ها به دست نیاید چه بسا که چشم ها به صاحب خود دروغ می گویند ولی عقل به کسی که از او نصیحت بخواهد خیانت نمی کند.
نهج البلاغه: حکمت 273

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
مَنْ تَذَکَّرَ بُعْدَ السَّفَرِ اسْتَعَدَّ.
هر که دوری سفر را باور داشته باشد، خود را آماده می کند.
نهج البلاغه: حکمت 272

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِذَا أَضَرَّتِ النَّوَافِلُ بِالْفَرَائِضِ فَارْفُضُوهَا.
هرگاه کارهای مستحب باعث شد که واجبات آسیب ببیند، مستحبات را ترک کن.
نهج البلاغه: حکمت 271

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
قَلِیلٌ تَدُومُ عَلَیْهِ أَرْجَى مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْهُ.
کار مختصری که آن را ادامه دهی بهتر است از کار زیادی که از آن ملول و خسته گردی.
نهج البلاغه: حکمت 270

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
لَا وَ الَّذِی أَمْسَیْنَا مِنْهُ فِی غُبَّرِ لَیْلَةٍ دَهْمَاءَ تَکْشِرُ عَنْ یَوْمٍ أَغَرَّ مَا کَانَ کَذَا وَ کَذَا.
قسم به خدایی که از قدرت او در باقی مانده شبی سیاه به سر بردیم که روز روشنی را در پی خواهد داشت چنین و چنان نبوده است.
نهج البلاغه: حکمت 269

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ أَنْ تَحْسُنَ فِی لَامِعَةِ الْعُیُونِ عَلَانِیَتِی وَ تَقْبُحَ فِیمَا أُبْطِنُ لَکَ سَرِیرَتِی مُحَافِظاً عَلَى رِئَاءِ النَّاسِ مِنْ نَفْسِی بِجَمِیعِ مَا أَنْتَ مُطَّلِعٌ عَلَیْهِ مِنِّی فَأُبْدِیَ لِلنَّاسِ حُسْنَ ظَاهِرِی وَ أُفْضِیَ إِلَیْکَ بِسُوءِ عَمَلِی تَقَرُّباً إِلَى عِبَادِکَ وَ تَبَاعُداً مِنْ مَرْضَاتِکَ.
پروردگارا به تو پناه می‌برم از اینکه ظاهرم در دیده ها نیکو ولی باطنم در نزد تو زشت باشد در حالی که بخواهم با ریاکاری و ظاهرسازی که تو بهتر از من بدان آگاهی خود را نزد مردم با ظاهری نیکو جلوه دهم و بدرفتاریم رانزد تو آرم که در نتیجه به بندگانت نزدیک و از رضایت دور مانم.
نهج البلاغه: حکمت 268

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
إِنَّ الطَّمَعَ مُورِدٌ غَیْرُ مُصْدِرٍ وَ ضَامِنٌ غَیْرُ وَفِیٍّ وَ رُبَّمَا شَرِقَ شَارِبُ الْمَاءِ قَبْلَ رِیِّهِ وَ کُلَّمَا عَظُمَ قَدْرُ الشَّیْ ءِ الْمُتَنَافَسِ فِیهِ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ لِفَقْدِهِ وَ الْأَمَانِیُّ تُعْمِی أَعْیُنَ الْبَصَائِرِ وَ الْحَظُّ یَأْتِی مَنْ لَا یَأْتِیهِ.
به تحقیق طمع انسان را به هلاکت می اندازد و ضامنی است که به عهد خود وفا نمی کند چه بسا نوشنده آبی است که پیش از سیراب شدن گلوگیرش می شود و حد و اندازه چیزی که انسان به آن رغبت دارد مصیبت از دست دادن آن سنگین تر و ناگوارتر است. آرزوها دیده ها را کور می کند و اصولا نصیب و بهره به سراغ کسی می رودکه طالبش نیست.
نهج البلاغه: حکمت 267

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
لَا تَجْعَلُوا عِلْمَکُمْ جَهْلًا وَ یَقِینَکُمْ شَکّاً إِذَا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا وَ إِذَا تَیَقَّنْتُمْ فَأَقْدِمُوا.
دانایی و دانش خود را نادان فرض نکنید یقین را شک نپندارید وقتی از چیزی آگاهی یافتید عمل کنید وبه چیزی باور پیدا کردید قدم پیش بگذارید.
نهج البلاغه: حکمت 266

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
اعْلَمُوا عِلْماً یَقِیناً أَنَّ اللَّهَ لَمْ یَجْعَلْ لِلْعَبْدِ- وَ إِنْ عَظُمَتْ حِیلَتُهُ وَ اشْتَدَّتْ طَلِبَتُهُ وَ قَوِیَتْ مَکِیدَتُهُ- أَکْثَرَ مِمَّا سُمِّیَ لَهُ فِی الذِّکْرِ الْحَکِیمِ وَ لَمْ یَحُلْ بَیْنَ الْعَبْدِ فِی ضَعْفِهِ وَ قِلَّةِ حِیلَتِهِ وَ بَیْنَ أَنْ یَبْلُغَ مَا سُمِّیَ لَهُ فِی الذِّکْرِ الْحَکِیمِ وَ الْعَارِفُ لِهَذَا الْعَامِلُ بِهِ أَعْظَمُ«» النَّاسِ رَاحَةً فِی مَنْفَعَةٍ وَ التَّارِکُ لَهُ الشَّاکُّ فِیهِ أَعْظَمُ النَّاسِ شُغْلًا فِی مَضَرَّةٍ وَ رُبَّ مُنْعَمٍ عَلَیْهِ مُسْتَدْرَجٌ بِالنُّعْمَى وَ رُبَّ مُبْتَلًى مَصْنُوعٌ لَهُ بِالْبَلْوَى فَزِدْ أَیُّهَا الْمُسْتَمِعُ فِی شُکْرِکَ وَ قَصِّرْ مِنْ عَجَلَتِکَ وَ قِفْ عِنْدَ مُنْتَهَى رِزْقِکَ.
به یقین بدانید خداوند برای بنده خود هر چند با سیاست و سخت کوش و در طرح و نقشه نیرومند باشد بیش از آنچه که در علم الهی وعده فرموده قرار نخواهد داد و میان بنده هر چند ناتوان و کم سیاست باشد و آنچه در علم خداوند برای او رقم زده حایلی نخواهد گذاشت. هر کس این حقیقت را بشناسد و به کار گیرد از همه مردم آسوده تر و سود بیشتری خواهد برد و آن که آن را واگذارد و در آن شک کند از همه مردم گرفتارتر و زیانکارتر است چه بسا نعمت داده شده ای که گرفتار عذاب شود و بسا گرفتاری که در گرفتاری ساخته شده و آزمایش گردد پس ای کسی که از این گفتار بهره مند می شوید بر شکرگزاری بیفزای و از شتاب بی جا دست بردار و به روزی رسیده قناعت کن.
نهج البلاغه: حکمت 265

حدیث

احادیث

حدیث معتبر

احادیث معتبر

بانک احادیث