در ناخودآگاهی جمعی انسان ها، صورت های مثالی و الگوهای کهن ثابت و مشترکی وجود دارد که موجب شکل گیری نشانه ها و نمادهای بسیاری در اساطیر، مذاهب و آثار ادبی و هنری گردیده است. یکی از این الگوهای کهن، زن است...

گذار از مراحل دشوار و پشت سر نهادن سختی ها برای رسیدن به آرمانی بزرگ، در شاهنامه فراوان دیده می شود. در این میان هفت خوان رستم و اسفندیار از نمونه های برترند.

فردوسی در اثر ارزشمند خود با دستمایه ای از خرد و اسطوره پهلوانانی را می پرورد که با وجود ناسازگاری ظاهری با علم و منطق و غیرمعمول بودن بسیاری از ویژگی ها و اعمال و حوادث مربوط به آن ها، الگوهای خرد، کمال...

در شاهنامه معمولاً در کنار شاهان و شاهزادگان، وزیران و رایزنانی حضور دارند که سمبل خرد و دانایی محسوب می شوند. فردوسی اغلب آنان را می ستاید و وجودشان را برای برقراری داد لازم می داند. وزیر و رایزن و راهنما...

در نبرد خسروپرویز با بهرام چوبینه، هنگامی که شهریار در آستانه ی شکست نهایی قرار دارد به سوی غار تنگی در کوه می گریزد. کوه مکانی اسطوره ای محسوب می شود. به جایگاه کوه در اسطوره و ارتباط آن با خرد در قسمت...

فریدون ششمین شهریار شاهنامه است. او پس از این که توانست ضحاک ماردوش، پلیدترین پادشاه ایران، را به بند بکشد بر تخت شاهی نشست. پدرش آبتین و مادرش فرانک نام داشت. آبتین را ضحاک کشت و مغز سرش را خوراک ماران...

در اوستا اژدهای سه کله، سه پوزه و شش چشمی وجود دارد که می خواهد مردمان را نابود کند و بر زمین تسلط یابد. این اژدها در جریان دگرگونی اسطوره ها تغییر می کند، پیکر می گرداند و به ضحاک ماردوش شاهنامه تبدیل...

در اساطیر ایرانی کیومرث اولین انسانی است که اهورامزدا آفرید. نام او در اوستا « گیه مرتن» و در پهلوی « کیومرث» یا « گیوک مرت» به معنی جاندار میراست. در فروردین یشت او به سبب آموختن و گوش دادن به گفتار اهوره...

شاهنامه شرح مفاخر و محاسن شاهان و جهانداران و توصیف قدرت، ثروت و شوکت آنان نیست. سراسر شاهنامه آموختن درس داد و دادگری به شهریاران است. شاهنامه در کلیت خود حیات خردمندانه توأم با کار و کوشش و شادی و امید...

واژه ی اسطوره - برخلاف واژه ی خرد که در شاهنامه کاربرد فراوانی دارد - در این اثر ارزشمند به کار نرفته و فردوسی تعریف روشنی از آن نداده است. ولی اسطوره و نمودهای آن، هم در بافت و شکل کلی شاهنامه و هم در...