تک تک داستان ها، اجزا و اپیزودهای شاهنامه و همچنین مجموعه ی آن به مثابه کلی واحد، نظام مند، به هم پیوسته و سازمان یافته است، و از سلسله ی روابط و عوامل علی و معلولی پیروی می کند. معمولاً آنچه در شاهنامه...

در اسطوره های ایرانی ارزش ها و مفاهیم اخلاقی و خردپسند و صفات و مفاهیم ضداخلاقی و ناپسند در قالب موجوداتی اهورایی و اهریمنی ظاهر شده اند. امشاسپندان، ایزدان و ایزدبانوان مظاهر صفات پسندیده ی اخلاقی اند،...

ایرانیان سفر کردن را موجب دانایی و پختگی می دانند. این مفهوم در قالب ضرب المثل رایج از زبان حافظ « بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» هنوز خود را نشان می دهد. چنین برداشتی پیشینه ی کهن و دیرینه ای دارد و...

در بخش های مختلف شاهنامه شهریاران، پهلوانان، وزیران، زنان و حتی دژخردان، حقایقی را در خواب می بینند و آگاهی هایی به دست می آورند که فراتر از آستانه ی آگاهی های معمول انسان به نظر می رسد. ضحاک خواب دید...

مفاهیم و باورها در شاهنامه تحت تأثیر جهان بینی حاکم بر آن از خرد و اسطوره تشکیل شده اند. فرهنگ و نگرش دو سویه ی خردورز و معنویت گرای ایرانی در مفاهیم و باورها همواره تلاش می کند تا بین عوامل خردگرا و اسطوره...

در شاهنامه مواردی دیده می شود که طبیعت دژخرد و بدکردار می شود و به یاری اهریمن و نیروهای اهریمنی می شتابد. مار، اژدها، گرگ درنده، شیر تدبیرگر، اژدهای سخنگو، توفان و خشکسالی و تیرگی شب نمونه هایی از نیروهای...

بخشی از خرد اسطوره ای طبیعت در عواملی چون درخت و گیاه، آب، آتش، چشمه، ماه و خورشید، طاق بشکسته ی هوشیار، جوشن شنوای رستم و نمونه هایی از این قبیل دیده می شود.

در اساطیر ایران طبیعت و همه ی موجودات آن مانند انسان، جاندار، خردمند و دارای شعور و اراده اند. این نگرش بنیادی که به شکلی دگرگون در عرفان نیز دیده می شود ریشه ای بسیار کهن دارد. « پایاترین و استوارترین...

در شاهنامه از حضور زنان تا زمان پیروزی ضحاک بر جمشید خبری نیست. اگرچه انتساب نقش پدری به کیومرث ( پدر سیامک)، سیامک ( پدر هوشنگ) و هوشنگ ( پدر جمشید)، وجود و حضور پنهان مادر را تداعی می کند، از حضور آشکار

در شاهنامه زنان اغلب کارکردی مثبت و زاینده دارند، ولی زنانی هم با چهره ای پلید، ویرانگر و فریبنده ظاهر می شوند که هدف آن ها فریفتن شهریاران و قهرمانان است. این زنان که پلیدی و فریبندگی خود را از جهی به...