چنان که دانسته ایم، سیاست فشار و اختناق دستگاه حکومت جائر اموی و عباسی، امامان شیعه (علیهم السلام) را وادار می کرد تا برای حفظ و اشاعه ی مکتب و مصونیت دادن

مسؤولیت پذیری در دستگاه حکومت وقت بنا به مصلحت سازمانی، حزبی، صنفی، مذهبی و دینی گاهی تابع وظیفه است و گاهی عملی است به داعی ضرورت و ناچاری.

از نظر امام صادق (علیه السلام) و نیز امام کاظم (علیه السلام) جریان حاک یک جریان ناراست، انحرافی و نیرنگ باز شمرده می شد و لذا خطر آن را برای اسلام از

امام زین العابدین (علیه السلام) محمد بن مسلم زهری را، که گویا وارد دستگاه بنی امیه شده بوده است، اندرز می دهد که باید بدانی یقیناً کم تر چیزی که روی آن را می پوشانی و

چنان که بر احدی از اهل مطالعه در سیره ی اهل بیت (علیهم السلام) پوشیده نیست، تقیه از اصول عملی مکتب تشیع و مورد تأکید آن بزرگواران بوده است.

با تحولات روزهای آغازین رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، اسلام دچار بحران های کشنده ای شدند که هویت آن را در معرض خطر جدی قرار می داد. نفاق پنهان ظاهر گردید

یکی از رویکردهای مکتبی و روش های عملی امامان شیعه علیهم السلام در پاسداری از مکتب و شریعت، مبارزه با غلو بوده که امامان شیعه علیهم السلام،

یهودیان کینه توز در دستگاه خلافت پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، به غرض تحریف این آیین وارد شدند، که نمونه ی بارز آنها کعب الاحبار یهودی و بسیاری

مکتب دینی، تئوری جامع الهی در باب اداره نظامات اجتماعی و حیات بشر است، که توسط پیامبران الهی، به بشر داده شده است. پیامبران الهی در سلسله های نوری،

برای کشانیدن دامن جستار به گستره ی تاریخ، موضع گیری های برجسته ی پیش گفته را در بخش نخستین سده های اسلامی مرور کرده، و در چهار مرحله: