زندگى با شعور (خود آگاهى), زندگى آزادى است. بخارى, يك كتاب كامل را در «صحيح» خود به «اِكراهْ» اختصاص داده است. احترامِ آزاديِ انسان, مانع از اين است كه يكى بينيِ ديگرى را بگيرد و برده وار به دنبال بكشاند....

در اين بخش از مقاله, نويسنده تلاش مى كند تا به اين پرسش, پاسخ دهد كه: «پس از اثبات تاريخى بودنِ حديث, چه چيزى از آن به جاى مى ماند؟». در پاسخ اين پرسش, او از روح و گوهر اسلام و اصول پايدارى سخن مى گويد...

خيال ابداعى, نه تنها در داستان هاى پيامبران و آگاهى تاريخى, بلكه همچنين در كارهاى مردمان و آفرينشِ جهان برين, نمودار مى شود: جهانِ فرشتگان, شياطين, بهشت, دوزخ, معجزات, طبّ نبوى و جاودگرى. انگار آگاهى از...

آفرينش (تصويرگرى) خيالى [در حديث] در داستان هاى پيامبرانْ پديدار مى گردد, چنان كه محمد, در يك حديث, رئيس آدم است و در حديثى ديگر, رئيس آدم و ادريس و موسى و عيسى و ابراهيم. ترتيب زمانى يا پايگاه يا پيوندِ...

در اين بخش از مقاله, نويسنده, حديث را به عنوان منبعى براى آگاهى هاى تاريخى (از: تاريخ آغاز آفرينش, انبيا, امّت هاى پيشين, و…) و آگاهى از مَغيبات (بهشت, دوزخ, عالم ارواح, و…) و آگاهى درباره آينده, معرّفى...

سومين ستايش , از «اَحباش (حبشيان)» است. پيامبر, زبان حبشى را مى دانست, چنان كه فارسى را. شايد پيامبر مى خواست دلِ برخى اقوام را به دست آورد و از اين رو, تك واژه هايى به زبان ايشان مى گفت تا به آنها نزديك...

نويسنده در اين بخش از مقاله, محيط اجتماعى, فرهنگى, سياسى و دينى عصر پيامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را از خلال احاديث نبوى نشان مى دهد و زمينه ها و نمود هاى آراى كلامى قرون نخستين را در روايات بخارى...

از جمله آنچه تاريخى بودن حديث را از جنبه احكام آن ثابت مى كند, تناقضِ آن با خود سنّت يا با قرآن است. آيا مى توان گفت: « بهترين جهاد, حجِّ مقبول است », در حالى كه جهاد, يكى از اصول دين است؟ يكى از مهم ترين...

در اين بخش از مقاله, نويسنده از «تاريخى بودن شكل و مضمون حديثْ» بحث مى كند, تا ثابت كند كه شكل (ساختار و خطابِ) حديث, تابع قوانين و عوارض نقل شفاهى است; و مضمون (موضوعِ) حديثْ نيز مرتبط با عصر صدور آن...

پرسش و پاسخ, هر دو از گفتار مستقيم پرسنده و پرسش شونده مايه مى گيرند. سپس اين گفته مستقيم, در چارچوب يا سياق يا گونه اى ساخت روايى گذارده مى شود كه همان روايت است. از اين رو (چنان كه اصوليان معيّن كرده...