مباحث مربوط به ادراك و مع[1]رفت در علوم اسلامى - اعم از فلسفه، كلام، منطق و حتى علم اصول- بصورت پراكنده مطرح شده است. در منابع اسلامى، ابواب و موارد متعددى وجود دارد كه هر يك با ديدى خاص به امر شناخت پرداخته...

براى هر پژوهشگرى كه با آثار فلسفى صدرالمتألهين آشنائى دارد، اين سؤال كه «چرا صدرالمتألهين نظريه «حدوث دهرىِ» استادش ميرداماد را در آثارش مسكوت گذاشته؟» يك معمّاست. بخصوص، اگر شيوه تحقيق وى را - كه حتى...

بررسى ديدگاههاى كانت در باب وجود بعنوان محمول و مقايسه آن با نظرات ملاّصدرا كه معتقد به واقعى بودن مفاهيم و قضاياى فلسفى است و براى واقعى نشان دادن آنها تبيينى متفاوت با تبيين كانت ارائه مى دهد، از اهميّت...

ارسطو با تحليل ابتدايي از اشياء مادي، به اين نتيجه رسيد كه اشياء نه از يك جزء بلكه از دو جزء تشكيل شده اند، يكي ماده و دوم صورت، ماده يا هيولي واجد وصف قوه بوده و صورت واجد وصف فعليت است و از تنش و اصطكاك...

مردم‌ عامّه‌ چنين‌ مي‌پندارند كه‌ فلسفه‌ موضوعي‌ كاملاً جدا از زندگي‌ روزمرّه‌ است‌. وقتي‌ گفته‌ مي‌شود فيلسوف‌، شخصي‌ در نظرشان مي‌آيد كه‌ از زندگي‌ عادي‌ و معمولي‌ كاملاً فاصله‌ گرفته‌ و در معناي‌ متعالي‌...

براى هر پژوهشگرى كه با آثار فلسفى صدرالمتألهين آشنائى دارد، اين سؤال كه: «چرا صدرالمتألهين نظريه «حدوث دهرىِ» استادش ميرداماد را در آثارش مسكوت گذاشته؟» يك معمّا است. بخصوص، اگر شيوه تحقيق وى را - كه حتى...

انگارة جهان زنده و يا زنده انگاري جهان هستي سابقة تاريخي طولاني دارد. در سير فلسفه، كثيري از فلاسفه و همچنين عرفا، مجموع جهان هستي را بصورت يك موجود زنده مي‌پنداشتند و آن را «انسان كبير» مي‌ناميدند. بنظر...

يكى از اصول اساسى مابعدالطبيعه ملاصدرا اثبات تشكيك در حقيقت وجوداست، با اينهمه، بايد تصريح كرد كه تصديق تشكيك چه مفهوم و اهميتى دارد. در اين مقاله اصولى ارائه شده كه درك بهترى را از مفهوم تشكيك ميسر مى...

فلسفه‌ وجود ملاصدرا, در واقع,‌ فلسفه‌ صيرورت‌ كامل‌ است‌. اين‌ فلسفه‌، دگرگوني‌ پيوسته‌ ميان‌ حالات‌ گوناگون‌ وجود و بين‌ مراتب‌ مختلف‌ نفس‌ نباتي‌، حيواني‌، ناطقه‌ و فراتر از آن‌ را از طريق‌ «جوهر» وجود...

غلامحسين ابراهيمى دينانى اگرچه با فلسفه غرب هم آشنا هست اما شايد بتوان گفت كه در عالم فلسفه اسلامى مى زيد و از پنجره آن به عالم و افكار مى نگرد. او اگر چه از پيشتازان نگرش تاريخى به فلسفه اسلامى است اما...