شاید برای برخی این سؤال مطرح گردد كه چه ضرورت و لزومی برای بحث از وجود آفریدگار متعالی وجود دارد؟ به دیگر سخن، چرا باید از وجود مبدأ سؤال كرد و خود را با این مشكل یا مسأله مواجه كرد؟ نكات ذیل پاسخ این...

مذهب اشعریه از معروف‌ترین مذاهب کلامی در دنیای اهل سنّت است که در آغاز قرن چهارم هجری پدید آمد. قبل از آن، مذهب حنبلیه، مذهب رسمی و معروف میان اهل سنّت بود.

مذهب معتزله در اوایل قرن دوم هجری توسط واصل بن عطا (131-80 هـ) پدید آمد. در آن زمان بحث درباره حکم دنیوی و اخروی مرتکبان کبایر بسیار رایج بود. خوارج آنان را کافر و مشرک می‌دانستند. اکثریت مسلمانان آنان...

امامیه به کسانی گفته می‌شود که در مسئله‌ی امامت به نص شرعی عقیده دارند. یعنی راه تعیین اما نص شرعی است. و آن، به علی (علیه السلام) و دیگر امامان معصوم (ائمه اهل بیت) اختصاص دارد. نیز یادآور شدیم که بحث...

درباره علم کلام اسلامی باید گفت تاریخ پیدایش علم کلام مقارن با تاریخ ظهور اسلام است، زیرا با مراجعه به قرآن، روایات و تاریخ اسلام روشن می‌شود که بحث‌های کلامی از نخستین روزهای ظهور اسلام در شکلی گسترده...

در پایان یك چنین بحثی، از نظری بی‌مناسبت نیست كه سخنی هم درباره‌ی رسالت و نبوت و فرق میان آنها گفته شود. گرچه در بادی امر ممكن است چنین به نظر برسد كه چه فرق می‌كند، رسول یا نبی، هر یك كه مقدم باشد یا...

اشاعره می‌گویند ظلم عقلاً قبیح نیست چون خدا هم ظلم می‌کند. آنها آیه‌ی شریفه‌ی «لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ» را دلیل برگفته‌ی ناموزون خود آورده‌اند و می‌گویند این آیه بدین معناست که خدا در اعمال و افعال...

تحقیقات اباضی شناسی گرچه از اوائل قرن بیستم، در میان اسلام شناسان غربی در جریان بوده، اما تاکنون این تحقیقات گسترش لازم را به دست نیاورده است. دلیل اصلی نیز عدم انتشار بسیاری از متون مهم اباضیان است.

از شمار بسیار محدود کتابهای معتزلی، تنها چند متن از دوره پیش از قاضی عبدالجبار همدانی هم اینک در اختیار ما قرار دارد. البته در اینجا متون عمرو بن بحر الجاحظ و برخی کتابهای نزدیک به معتزلیان را استثنا می...

قاضی عبدالجبار با وجود آنکه از برجسته ترین متکلمان اسلامی است و در کلام معتزلی جایگاه بی مانندی از لحاظات مختلف دارد؛ با این وصف در دانشهایی مانند اصول فقه که به دانش کلام پیوسته بوده و برخی از مسائل آن...