فعالیت‌های قرآنی در دهه اخیر رشد قابل توجهی داشته است اما با این وجود مقام معظم رهبری نسبت به جایگاه قرآنی کشورمان احساس رضایت ندارند بر همین اساس با مرور مطالبات قرآنی ایشان سعی داریم مسئولان و جامعه قرآنی، نسبت به این مطالبات حساس‌تر شوند و گامی موثر در جهت تحقق آنها بردارند. «سعی بکنیم که بهره ما فقط بهره فی‌المجلس و بهره گوش و چشم نباشد؛ دل ما بهره ببرد. قرآن برای عمل کردن است. قرآن برای فهمیدن و اندیشیدن است... هر مقداری که به قرآن عمل کنیم، همان قدر اثرش را خواهیم دید».
«این قرآن نباید فقط حالت شکلی پیدا کند؛ باید گوش کنیم، از کلمات قرآن بهره ببریم. دلمان را بدهیم به قرآن. هر کلمه‌ای از این کلمات قرآن می‌تواند یک انقلابی در دل‌های ما به وجود بیاورد؛ البته برای کسی که مأنوس با قرآن باشد... اگر انس با قرآن باشد و دل دادن به قرآن باشد، انسان آن وقت می‌بیند از هر کلمه قرآن یک قطره مصفا و پاکیزه‌ای نوش جان می‌کند؛ نوری به دل انسان می‌تابد. به این قرآن و به این تلاوت توجه بشود؛ بخصوص که حالا برای کسانی که احتیاج به ترجمه دارند، با ترجمه هم همراه است».
«سعی بکنیم که بهره ما فقط بهره فی‌المجلس و بهره گوش و چشم نباشد؛ دل ما بهره ببرد. قرآن برای عمل کردن است. قرآن برای فهمیدن و اندیشیدن است... هر مقداری که به قرآن عمل کنیم، همان قدر اثرش را خواهیم دید».
ایشان در ادامه رهنمودهای قرآنی‌شان فرمودند:
«ما از این جلسات قرآنی، از این نشست و برخاست‌های قرآنی، از این مسابقات قرآنی، از این دعوت از قرآنیان سراسر کشور، هدف‌مان این است که به این مقاصد نزدیک بشویم؛ می‌خواهیم با قرآن نزدیک بشویم؛ نزدیکىِ معرفت و نزدیکىِ عمل؛ همت باید این باشد. امروز دنیای اسلام تشنه عمل به قرآن است و دشمنان اسلام این را نمی‌خواهند».
«این جلسات و این ترغیب‌ها به تلاوت‌های خوب، مقدمه است برای اینکه جامعه ما انس با قرآن پیدا کند. از بیگانگی با قرآن که سال‌های متمادی و طولانی کشور ما و ملت ما دچار آن بوده است، نجات پیدا کند، به قرآن نزدیک بشود؛ این تدریجاً دارد پیش می‌رود. البته خیلی هنوز فاصله است تا آنجایی که همه ملت ما، همه جوانان ما، مرد و زن ما، با قرآن انس پیدا کنند که وقتی انس با قرآن پیدا شد، آن وقت این مجال به وجود خواهد آمد که انسان از قرآن استفتاء کند، سخن قرآن را در زمینه مسائل گوناگون زندگی بخواهد و بشنود. این در سایه انس با قرآن انجام خواهد گرفت؛ والّا اینجور نیست که قرآن را هر کسی بدون هیچ انسی، سابقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، همین طور باز کند، یک مطلبی را از توی او لزوماً پیدا کند؛ نه، خیلی اوقات قرآن دست نمی‌دهد، دل نمی‌تواند خود را به مفاهیم قرآنی و معانی قرآنی نزدیک کند. انس که باشد، چرا؛ این عملی خواهد شد. پس این‌ها مقدمه است برای انس با قرآن».
«... این لحن‌ها و آهنگ‌ها خوب است؛ این‌ها چیزهایی است که قرآن را در گوش و دل شیرین می‌کند و در نفوذ قرآن تأثیر می‌گذارد؛ منتها دو جور می‌شود این آهنگ‌های گوناگون را با این صداهای خوب، اداء کرد: یکی اینکه صرفاً کسی خوانندگی می‌کند... یک جور دیگر این است که قرآن را به نحوی بخوانند - با همین صوت‌ها، با همین لحن‌ها و آهنگ‌ها - که خشوع در دل ایجاد کند، دل را به یاد خدا بیندازد «و اذا تلیت علیهم ایاته زادتهم ایمانا»؛ (انفال/2) این، حاصل بشود. انسان را به حالت خشوع و تضرع نزدیک کند؛ اینجوری هم داریم. در همین قرّاء معروفی که هستند، بعضی‌شان اینجوری‌اند؛ خواندنشان، خواندن خشوع است. باید این را رعایت کنید ... و در ضوابط تلاوت خودتان بگنجانید، تا این خشوع به وجود بیاید. وقتی خشوع در مقابل آیات پیدا شد، آن وقت دل از هدایت قرآنی تأثیرپذیر می‌شود».
«هرچه شما از قرآن فرا بگیرید، باز یک باب دیگری هست که گشوده بشود؛ گره دیگری هست که باز بشود؛ مجهول دیگری هست که معلوم بشود؛ قرآن اینجوری است. لذا باید دائم قرآن را خواند. خوب، این وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش همین است که با قرآن مأنوس بشویم، جوان‌های ما با صداهای خوب، با لحن‌های خوب قرآن را بخوانند و جهات گوناگون را در آن رعایت بکنند؛ همین طور که عرض کردیم، خشوع را هم جزو مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عناصر سازنده یک تلاوت خوب قرار بدهند».
«من دیدم تصویر حضور جوانان را، نوجوانان را، زنان و مردان را، در ماه رمضان در جلسات دعا، در جلسات قرآن، در جلسات ذکر.... توصیه می‌کنم جوان‌ها این دل‌های نرم را، این دل‌های نورانی را مغتنم بشمرند. در سنین بالا کمتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید، برای جوان‌ها بیشتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید. این دل‌ها را حفظ کنید. نماز اول وقت، حضور در مساجد، تلاوت قرآن، انس با قرآن، انس با ادعیه وارده از اهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیت(ع) - که گنجینه معارف اسلامی است - را مغتنم بشمرید».
«با قرآن باید عجین شد؛ مفاهیم قرآنی مفاهیمی است برای زندگی؛ فقط معلومات نیست. گاهی انسان معلومات قرآنی‌اش خوب است، اما از قرآن در زندگی او هیچ اثری نیست».
ایشان در ادامه بیانات‌شان افزودند:
«در پژوهش‌های قرآنی توجه به کارهای علمیِ مبنایی و اصولی خیلی لازم است. اینجور نیست که هر کس عربی بلد بود، بتواند از قرآن همه مطالب را بفهمد و درک بکند؛ بتواند یک پژوهنده قرآنی باشد؛ نه. اولاً انس با خود قرآن لازم است؛ یعنی پژوهنده قرآنی باید با مجموع قرآن مأنوس باشد؛ تلاوت قرآن، دوباره خواندن قرآن، سه باره خواندن قرآن، تدبرهای شخصی در قرآن، کمک می‌کند به اینکه ما وقتی در یک موضوع خاصی در قرآن دنبال حقائق می‌گردیم، درباره آن موضوع بتوانیم راه به جایی ببریم؛ پس خود انس با قرآن لازم است. بعد هم کیفیت استفاده از قرآن؛ این شیوه‌ای که علمای دین ما، فقهای ما در استفاده از آیات و روایات دارند، یک شیوه تجربه شده است... این‌ها را باید فرا گرفت».
«اگر زن‌ها با قرآن مأنوس بشوند، بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد؛ چون انسان‌های نسل بعد در دامن زن پرورش پیدا می‌کند و زن آشنای با قرآن و مأنوس با قرآن و متفاهم با مفاهیم قرآن، خیلی می‌تواند در تربیت فرزند تأثیراتی داشته باشد و امیدواریم ان‌شاءالله به برکت این حرکت عظیم شماها، فردای جامعه ما به مراتب از امروز قرآنی‌تر باشد».
«یک بخش مهم کار فرهنگی، کار دینی است؛ با دین مأنوس کردن، با عبادت انس دادن، لذت عبادت را چشاندن... انس با قرآن و تدبر در قرآن، همچنین تدبر در ادعیه مأثوره‌ای که اعتبار دارد - مثل صحیفه سجادیه و بسیاری از دعاها - در تعمیق معرفت دینی خیلی نقش دارد».
/مهر کلمه‌ای از قرآن می‌تواند انقلابی در دل‌ها به وجود بیاورد
رهبر معظم انقلاب سوم تیرماه سال 1388 در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی فرمودند:«این قرآن نباید فقط حالت شکلی پیدا کند؛ باید گوش کنیم، از کلمات قرآن بهره ببریم. دلمان را بدهیم به قرآن. هر کلمه‌ای از این کلمات قرآن می‌تواند یک انقلابی در دل‌های ما به وجود بیاورد؛ البته برای کسی که مأنوس با قرآن باشد... اگر انس با قرآن باشد و دل دادن به قرآن باشد، انسان آن وقت می‌بیند از هر کلمه قرآن یک قطره مصفا و پاکیزه‌ای نوش جان می‌کند؛ نوری به دل انسان می‌تابد. به این قرآن و به این تلاوت توجه بشود؛ بخصوص که حالا برای کسانی که احتیاج به ترجمه دارند، با ترجمه هم همراه است».
قرآن برای عمل کردن است
مقام معظم رهبری در سوم مرداد ماه سال 1388 در دیدار شرکت‌کنندگان مسابقات بین‌المللی قرآن کریم تأکید کردند:«سعی بکنیم که بهره ما فقط بهره فی‌المجلس و بهره گوش و چشم نباشد؛ دل ما بهره ببرد. قرآن برای عمل کردن است. قرآن برای فهمیدن و اندیشیدن است... هر مقداری که به قرآن عمل کنیم، همان قدر اثرش را خواهیم دید».
ایشان در ادامه رهنمودهای قرآنی‌شان فرمودند:
«ما از این جلسات قرآنی، از این نشست و برخاست‌های قرآنی، از این مسابقات قرآنی، از این دعوت از قرآنیان سراسر کشور، هدف‌مان این است که به این مقاصد نزدیک بشویم؛ می‌خواهیم با قرآن نزدیک بشویم؛ نزدیکىِ معرفت و نزدیکىِ عمل؛ همت باید این باشد. امروز دنیای اسلام تشنه عمل به قرآن است و دشمنان اسلام این را نمی‌خواهند».
جلسات و تلاوت قرآن مقدمه انس با قرآن است
مقام معظم رهبری در نخستین روز ماه مبارک رمضان، 31 مردادماه سال 1388 در جمع قاریان قرآن با اشاره به این که انس با قرآن و تلاوت قرآن در کشور رشد بسیار خوبی کرده است، فرمودند:«این جلسات و این ترغیب‌ها به تلاوت‌های خوب، مقدمه است برای اینکه جامعه ما انس با قرآن پیدا کند. از بیگانگی با قرآن که سال‌های متمادی و طولانی کشور ما و ملت ما دچار آن بوده است، نجات پیدا کند، به قرآن نزدیک بشود؛ این تدریجاً دارد پیش می‌رود. البته خیلی هنوز فاصله است تا آنجایی که همه ملت ما، همه جوانان ما، مرد و زن ما، با قرآن انس پیدا کنند که وقتی انس با قرآن پیدا شد، آن وقت این مجال به وجود خواهد آمد که انسان از قرآن استفتاء کند، سخن قرآن را در زمینه مسائل گوناگون زندگی بخواهد و بشنود. این در سایه انس با قرآن انجام خواهد گرفت؛ والّا اینجور نیست که قرآن را هر کسی بدون هیچ انسی، سابقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، همین طور باز کند، یک مطلبی را از توی او لزوماً پیدا کند؛ نه، خیلی اوقات قرآن دست نمی‌دهد، دل نمی‌تواند خود را به مفاهیم قرآنی و معانی قرآنی نزدیک کند. انس که باشد، چرا؛ این عملی خواهد شد. پس این‌ها مقدمه است برای انس با قرآن».
قاریان با خشوع تلاوت کنند/ خشوع در تلاوت انسان را هدایت می‌کند
رهبر معظم انقلاب در این دیدار به قاریان نیز توصیه نمودند که با خشوع تلاوت کنند و فرمودند:«... این لحن‌ها و آهنگ‌ها خوب است؛ این‌ها چیزهایی است که قرآن را در گوش و دل شیرین می‌کند و در نفوذ قرآن تأثیر می‌گذارد؛ منتها دو جور می‌شود این آهنگ‌های گوناگون را با این صداهای خوب، اداء کرد: یکی اینکه صرفاً کسی خوانندگی می‌کند... یک جور دیگر این است که قرآن را به نحوی بخوانند - با همین صوت‌ها، با همین لحن‌ها و آهنگ‌ها - که خشوع در دل ایجاد کند، دل را به یاد خدا بیندازد «و اذا تلیت علیهم ایاته زادتهم ایمانا»؛ (انفال/2) این، حاصل بشود. انسان را به حالت خشوع و تضرع نزدیک کند؛ اینجوری هم داریم. در همین قرّاء معروفی که هستند، بعضی‌شان اینجوری‌اند؛ خواندنشان، خواندن خشوع است. باید این را رعایت کنید ... و در ضوابط تلاوت خودتان بگنجانید، تا این خشوع به وجود بیاید. وقتی خشوع در مقابل آیات پیدا شد، آن وقت دل از هدایت قرآنی تأثیرپذیر می‌شود».
در تلاوت قرآن استمرار داشته باشید/ خشوع را از عناصر سازنده تلاوت خوب بدانید
رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه رهنمودهای‌شان فرمودند:«هرچه شما از قرآن فرا بگیرید، باز یک باب دیگری هست که گشوده بشود؛ گره دیگری هست که باز بشود؛ مجهول دیگری هست که معلوم بشود؛ قرآن اینجوری است. لذا باید دائم قرآن را خواند. خوب، این وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش همین است که با قرآن مأنوس بشویم، جوان‌های ما با صداهای خوب، با لحن‌های خوب قرآن را بخوانند و جهات گوناگون را در آن رعایت بکنند؛ همین طور که عرض کردیم، خشوع را هم جزو مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عناصر سازنده یک تلاوت خوب قرار بدهند».
نورانیت دل و انس با قرآن را غنیمت بشمارید
مقام معظم رهبری 29 شهریور ماه سال 1388 در خطبه‌های نماز عید سعید فطر نیز خاطر نشان کردند:«من دیدم تصویر حضور جوانان را، نوجوانان را، زنان و مردان را، در ماه رمضان در جلسات دعا، در جلسات قرآن، در جلسات ذکر.... توصیه می‌کنم جوان‌ها این دل‌های نرم را، این دل‌های نورانی را مغتنم بشمرند. در سنین بالا کمتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید، برای جوان‌ها بیشتر پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید. این دل‌ها را حفظ کنید. نماز اول وقت، حضور در مساجد، تلاوت قرآن، انس با قرآن، انس با ادعیه وارده از اهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیت(ع) - که گنجینه معارف اسلامی است - را مغتنم بشمرید».
کیفیت استفاده از قرآن را بیاموزید
مقام معظم رهبری 28 مهر ماه در دیدار جمعی از بانوان قرآن‌پژوه کشور فرمودند:«با قرآن باید عجین شد؛ مفاهیم قرآنی مفاهیمی است برای زندگی؛ فقط معلومات نیست. گاهی انسان معلومات قرآنی‌اش خوب است، اما از قرآن در زندگی او هیچ اثری نیست».
ایشان در ادامه بیانات‌شان افزودند:
«در پژوهش‌های قرآنی توجه به کارهای علمیِ مبنایی و اصولی خیلی لازم است. اینجور نیست که هر کس عربی بلد بود، بتواند از قرآن همه مطالب را بفهمد و درک بکند؛ بتواند یک پژوهنده قرآنی باشد؛ نه. اولاً انس با خود قرآن لازم است؛ یعنی پژوهنده قرآنی باید با مجموع قرآن مأنوس باشد؛ تلاوت قرآن، دوباره خواندن قرآن، سه باره خواندن قرآن، تدبرهای شخصی در قرآن، کمک می‌کند به اینکه ما وقتی در یک موضوع خاصی در قرآن دنبال حقائق می‌گردیم، درباره آن موضوع بتوانیم راه به جایی ببریم؛ پس خود انس با قرآن لازم است. بعد هم کیفیت استفاده از قرآن؛ این شیوه‌ای که علمای دین ما، فقهای ما در استفاده از آیات و روایات دارند، یک شیوه تجربه شده است... این‌ها را باید فرا گرفت».
بسیاری از مشکلات جامعه با انس بانوان با قرآن حل می‌شود
رهبر معظم انقلاب در ادامه رهنمودهای حکیمانه‌شان با اشاره به نقش مهم بانوان در تربیت قرآنی جامعه، فرمودند:«اگر زن‌ها با قرآن مأنوس بشوند، بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد؛ چون انسان‌های نسل بعد در دامن زن پرورش پیدا می‌کند و زن آشنای با قرآن و مأنوس با قرآن و متفاهم با مفاهیم قرآن، خیلی می‌تواند در تربیت فرزند تأثیراتی داشته باشد و امیدواریم ان‌شاءالله به برکت این حرکت عظیم شماها، فردای جامعه ما به مراتب از امروز قرآنی‌تر باشد».
انس با قرآن و تدبر در آیات الهی نقش مهمی در تعمیق معرفت دینی دارد
مقام معظم رهبری 13 بهمن ماه سال 1388 در دیدار وزیر علوم و استادان دانشگاه تهران توصیه نمودند:«یک بخش مهم کار فرهنگی، کار دینی است؛ با دین مأنوس کردن، با عبادت انس دادن، لذت عبادت را چشاندن... انس با قرآن و تدبر در قرآن، همچنین تدبر در ادعیه مأثوره‌ای که اعتبار دارد - مثل صحیفه سجادیه و بسیاری از دعاها - در تعمیق معرفت دینی خیلی نقش دارد».
ادامه دارد...
