با كودكان بد غذا چه بايد كرد؟
نويسنده:سحر كمالي نفر
وقتي از دندان درآوردن كودك خلاص مي شويد نوبت به دادن غذاهاي جامد مي رسد. در اين مرحله است كه كودك بي اشتهايي مي كند و غذاهايي را كه برايش آماده كرده ايد نمي خورد. در اين هنگام به جاي عصبانيت و نگراني نفسي عميق بكشيد و بدانيد كه اين يكي از مراحل رشدكودك است و با گذشت زمان برطرف مي شود. بسياري از والدين به ويژه مادران نگران كم غذايي يا بدغذايي كودكان خود هستند. اما به خاطر داشته باشيد كه هرچه نگراني و حساسيت شما نسبت به اين مسئله بيشتر باشد شرايط بدتر خواهدشد به خصوص اگر انتظار داشته باشيد كودك شما بيش از آنچه واقعا نياز دارد بخورد. با آرامش به او غذا بدهيد تا وقتي كه ديگر نخواهد چيزي بخورد، شما هم غذادادن راكنار بگذاريد. زيرا او كالريهاي مورد نياز خود را تامين كرده و غذاي اضافي و به اجبار خوراندن شما تاثيري در رشد و سلامت او نخواهد داشت.
پس بهترين كار اين است كه به تصميمات او مبني بر خوردن يا نخوردن توجه نماييد و بدانيد كه به اندازه كافي و درهنگام گرسنگي خواهد خورد. البته اين كار در گفتن ساده تر ازعمل است.
نكته مهم اين است كه شما وظيفه داريد تا مواد مغذي ولازم را به كودكتان بدهيد اما اينكه او چقدر از آنها بخورد بستگي به خودش دارد.
¤ چگونه مشخص مي شود كودك سير شده است؟
البته اگر كودك مستقيما به شما بگويد سيرشده كافي است اما ممكن است او با حركات و رفتارش اين موضوع را نشان بدهد كه اين موارد عبارتند از:
- وقتي غذا را به سمت دهانش مي بريد دهانش را بسته نگاه مي دارد.
- مي گويد «نه»
- وقتي غذا را به سمت او مي بريد سرش را به جهت ديگري مي گرداند
-با دست قاشق غذا را به عقب مي زند
- غذا را در دهان نگه مي دارد و قورت نمي دهد
- غذا را از درون دهان بيرون مي ريزد
- سعي مي كند از صندلي خود پايين و بيرون بيايد
- گريه مي كند يا جيغ مي زند
- نق مي زند و بهانه مي گيرد
¤ بهترين راه براي برخورد با كودكان بدغذا چيست؟
بسياري از كودكان درمرحله اي از زندگي غذاي بسيار كمي مي خورند و به گفته برخي از والدين از غذا فراري هستند. زمان لازم است تا كودك بداند كه غذا برايش خوب است. اين كار را از تماشاي ديگران در حال غذاخوردن ياد مي گيرد.
وقتي ببيند بقيه بدون اينكه به او اصرار كنند با لذت غذا مي خورند به تدريج انواع غذاها را به ميزان بيشتري خواهد خورد.
به منظور اينكه كودك بيشتر تشويق شود مي توانيد نكات زير را مدنظرقرار دهيد:
- سعي كنيد در صورت امكان با كودك غذا بخوريد. وقتي كودك مي بيند غذاهايي را كه چندان دوست ندارند يا با آنها آشنا نيستند بزرگترها مي خورند تمايل بيشتري به خوردن آنها پيدا مي كنند.
- در مورد غذايي كه مي خوريد نظرات مثبتي بدهيد. از آنجايي كه والدين الگوي فرزندان هستند چنانچه با لذت از غذايي كه مي خوريد تعريف كنند فرزندان نيز رغبت بيشتري به خوردن نشان مي دهند.
- در زمانهايي كه با ديگران دور هم هستيد سعي كنيد كودكان با هم غذا بخورند تا با ديدن بقيه كودكان بخواهد غذا بخورد.
- برنامه خاصي را براي غذاخوردن دنبال كنيد سه وعده غذاي اصلي به همراه دو ميان وعده درطول روز براي كودك كافي است. اگر هر روزبه همين ترتيب جلو برويد كودك عادت مي كند كه درساعاتي كه بايد منتظر غذا باشد احساس گرسنگي بيشتري كند و بهتر غذا مي خورد. در ضمن بهتر است بلافاصله قبل ازخواب به او غذا ندهيد.
-زمان غذاخوردن را بين 20 تا 30 دقيقه درنظر بگيريد. اگر كودك تا پايان 30 دقيقه مقداري از غذايش باقي ماند، اضافه آن را برداريد و به او ندهيد زيرا اگر گرسنه بود دراين زمان غذايش را مي خورد پس براي دادن غذاي بعدي تا زمان وعده بعدي غذا صبر كنيد.
- كودك را تحسين كنيد. وقتي كودك به خوبي غذا مي خورد از او تعريف كنيد و او را تشويق نماييد. زيرا اگر فقط وقتي كه غذا نمي خورد به او توجه كنيد با وجود اينكه اين توجه منفي است او تشويق مي شود كه رفتار منفي بيشتري نشان دهد تا توجه شما را به خود جلب كند. در مقابل اگر خوب غذا نمي خورد غذايش را كناربگذاريد و حساسيت چنداني نشان ندهيد.
- اگر درهر وعده ميزان غذاي زيادي براي كودك در نظر بگيريد او اشتهاي خود را از دست مي دهد. پس مقدار كمي برايش غذا بريزيد تا اگر آن را تمام كردخوشحال شود و اگر خواست بازهم برايش بريزيد.
- كودك از اينكه نقشي در خوردن غذا داشته باشد لذت مي برد پس اگر خواست اجازه دهيد كمي از غذا را با دست بردارد وخودش به داخل دهان بگذارد. اگر مقداري هم ريخت عيبي ندارد اما در مقابل ازاين كار لذت مي برد.
-درمحيطي آرام و به دور از تنش به او غذا بدهيد. درمحيط هايي كه عده زيادي سر و صدا مي كنند و يا تلويزيون روشن است و بقيه بازي مي كنند حواس او پرت مي شود و ترجيح مي دهد زودتر از نشستن سرسفره خلاص شود. پس درزماني آرام به او غذا دهيدتا فقط غذا بخورد.
- در مورد كودكان بزرگتر درهنگام درست كردن غذا نظر آنها را نيز در مورد غذايي كه دوست دارند و نوع طبخ آن مثلا پختن يا سرخ كردن بپرسيد.
- گاهي اوقات دربيرون از منزل غذا بخوريد. رفتن به هواي آزاد و پيك نيك و غذاخوردن در جايي بيرون از منزل براي كودكان خوشايند است. پس هر ازچندگاهي اينكار را انجام دهيد.
¤ چه كارهايي رانبايد انجام داد؟
- غذا را به سرعت به كودك ندهيد. بسياري از كودكان به آرامي غذا مي خورند و اگر شما سريع لقمه هاي غذا را به دهانش بگذاريد ترجيح مي دهد اصلا نخورند.
- ميان وعده ها را درست قبل و بعد از وعده غذاي اصلي به كودك ندهيد زيرا موجب بي اشتهايي او مي شود.
- اگر كودك در يك زمان از خوردن غذا خودداري كند به اين معني نيست كه ديگر هرگز آن را نخواهد خورد. ممكن است در يك زمان ديگر بخواهد همان را بخورد.
- اگر در غذادادن كودك اشتباه كرديد و با رفتار اشتباه اوضاع بدتر شد احساس گناه نكنيد زيرا والدين هم بايد از اشتباهات خود ياد بگيرند.
¤ اگر هنوز نگران هستيم چه كنيم؟
اگر هنوز درمورد شيوه ها ترديد داريد و از غذا يا نخوردن يا كم خوردن كودك خود احساس ناراحتي مي كنيد تمام غذاها و نوشيدني هايي را كه كودك در مدت يك هفته مصرف كرده دريك فهرست بنويسيد. اگر كودك برخي غذاها را بهتر خورده و دوست داشته سعي كنيد درهفته هاي بعد نيز آنها را تكرار كنيد. و آنهايي را كه دوست نداشته به شيوه اي ديگر درست كنيد يا از غذاهايي مشابه كه درهرم غذايي در همان گروه هستند استفاده كنيد. براي مثال اگر كودك تمايلي به خوردن برنج ندارد مي توانيد ماكاروني يا نان را امتحان كنيد.
به ياد داشته باشيد اگرشما نگران بدغذايي او هستيد اما وزن گيري او طبيعي است پس جاي نگراني نيست اما اگر وزن كودك زير حد طبيعي است و گاهي اوقات اصلا وزن نمي گيرد بايد با پزشك متخصص اطفال دراين مورد مشورت نماييد!
پس بهترين كار اين است كه به تصميمات او مبني بر خوردن يا نخوردن توجه نماييد و بدانيد كه به اندازه كافي و درهنگام گرسنگي خواهد خورد. البته اين كار در گفتن ساده تر ازعمل است.
نكته مهم اين است كه شما وظيفه داريد تا مواد مغذي ولازم را به كودكتان بدهيد اما اينكه او چقدر از آنها بخورد بستگي به خودش دارد.
¤ چگونه مشخص مي شود كودك سير شده است؟
البته اگر كودك مستقيما به شما بگويد سيرشده كافي است اما ممكن است او با حركات و رفتارش اين موضوع را نشان بدهد كه اين موارد عبارتند از:
- وقتي غذا را به سمت دهانش مي بريد دهانش را بسته نگاه مي دارد.
- مي گويد «نه»
- وقتي غذا را به سمت او مي بريد سرش را به جهت ديگري مي گرداند
-با دست قاشق غذا را به عقب مي زند
- غذا را در دهان نگه مي دارد و قورت نمي دهد
- غذا را از درون دهان بيرون مي ريزد
- سعي مي كند از صندلي خود پايين و بيرون بيايد
- گريه مي كند يا جيغ مي زند
- نق مي زند و بهانه مي گيرد
¤ بهترين راه براي برخورد با كودكان بدغذا چيست؟
بسياري از كودكان درمرحله اي از زندگي غذاي بسيار كمي مي خورند و به گفته برخي از والدين از غذا فراري هستند. زمان لازم است تا كودك بداند كه غذا برايش خوب است. اين كار را از تماشاي ديگران در حال غذاخوردن ياد مي گيرد.
وقتي ببيند بقيه بدون اينكه به او اصرار كنند با لذت غذا مي خورند به تدريج انواع غذاها را به ميزان بيشتري خواهد خورد.
به منظور اينكه كودك بيشتر تشويق شود مي توانيد نكات زير را مدنظرقرار دهيد:
- سعي كنيد در صورت امكان با كودك غذا بخوريد. وقتي كودك مي بيند غذاهايي را كه چندان دوست ندارند يا با آنها آشنا نيستند بزرگترها مي خورند تمايل بيشتري به خوردن آنها پيدا مي كنند.
- در مورد غذايي كه مي خوريد نظرات مثبتي بدهيد. از آنجايي كه والدين الگوي فرزندان هستند چنانچه با لذت از غذايي كه مي خوريد تعريف كنند فرزندان نيز رغبت بيشتري به خوردن نشان مي دهند.
- در زمانهايي كه با ديگران دور هم هستيد سعي كنيد كودكان با هم غذا بخورند تا با ديدن بقيه كودكان بخواهد غذا بخورد.
- برنامه خاصي را براي غذاخوردن دنبال كنيد سه وعده غذاي اصلي به همراه دو ميان وعده درطول روز براي كودك كافي است. اگر هر روزبه همين ترتيب جلو برويد كودك عادت مي كند كه درساعاتي كه بايد منتظر غذا باشد احساس گرسنگي بيشتري كند و بهتر غذا مي خورد. در ضمن بهتر است بلافاصله قبل ازخواب به او غذا ندهيد.
-زمان غذاخوردن را بين 20 تا 30 دقيقه درنظر بگيريد. اگر كودك تا پايان 30 دقيقه مقداري از غذايش باقي ماند، اضافه آن را برداريد و به او ندهيد زيرا اگر گرسنه بود دراين زمان غذايش را مي خورد پس براي دادن غذاي بعدي تا زمان وعده بعدي غذا صبر كنيد.
- كودك را تحسين كنيد. وقتي كودك به خوبي غذا مي خورد از او تعريف كنيد و او را تشويق نماييد. زيرا اگر فقط وقتي كه غذا نمي خورد به او توجه كنيد با وجود اينكه اين توجه منفي است او تشويق مي شود كه رفتار منفي بيشتري نشان دهد تا توجه شما را به خود جلب كند. در مقابل اگر خوب غذا نمي خورد غذايش را كناربگذاريد و حساسيت چنداني نشان ندهيد.
- اگر درهر وعده ميزان غذاي زيادي براي كودك در نظر بگيريد او اشتهاي خود را از دست مي دهد. پس مقدار كمي برايش غذا بريزيد تا اگر آن را تمام كردخوشحال شود و اگر خواست بازهم برايش بريزيد.
- كودك از اينكه نقشي در خوردن غذا داشته باشد لذت مي برد پس اگر خواست اجازه دهيد كمي از غذا را با دست بردارد وخودش به داخل دهان بگذارد. اگر مقداري هم ريخت عيبي ندارد اما در مقابل ازاين كار لذت مي برد.
-درمحيطي آرام و به دور از تنش به او غذا بدهيد. درمحيط هايي كه عده زيادي سر و صدا مي كنند و يا تلويزيون روشن است و بقيه بازي مي كنند حواس او پرت مي شود و ترجيح مي دهد زودتر از نشستن سرسفره خلاص شود. پس درزماني آرام به او غذا دهيدتا فقط غذا بخورد.
- در مورد كودكان بزرگتر درهنگام درست كردن غذا نظر آنها را نيز در مورد غذايي كه دوست دارند و نوع طبخ آن مثلا پختن يا سرخ كردن بپرسيد.
- گاهي اوقات دربيرون از منزل غذا بخوريد. رفتن به هواي آزاد و پيك نيك و غذاخوردن در جايي بيرون از منزل براي كودكان خوشايند است. پس هر ازچندگاهي اينكار را انجام دهيد.
¤ چه كارهايي رانبايد انجام داد؟
- غذا را به سرعت به كودك ندهيد. بسياري از كودكان به آرامي غذا مي خورند و اگر شما سريع لقمه هاي غذا را به دهانش بگذاريد ترجيح مي دهد اصلا نخورند.
- ميان وعده ها را درست قبل و بعد از وعده غذاي اصلي به كودك ندهيد زيرا موجب بي اشتهايي او مي شود.
- اگر كودك در يك زمان از خوردن غذا خودداري كند به اين معني نيست كه ديگر هرگز آن را نخواهد خورد. ممكن است در يك زمان ديگر بخواهد همان را بخورد.
- اگر در غذادادن كودك اشتباه كرديد و با رفتار اشتباه اوضاع بدتر شد احساس گناه نكنيد زيرا والدين هم بايد از اشتباهات خود ياد بگيرند.
¤ اگر هنوز نگران هستيم چه كنيم؟
اگر هنوز درمورد شيوه ها ترديد داريد و از غذا يا نخوردن يا كم خوردن كودك خود احساس ناراحتي مي كنيد تمام غذاها و نوشيدني هايي را كه كودك در مدت يك هفته مصرف كرده دريك فهرست بنويسيد. اگر كودك برخي غذاها را بهتر خورده و دوست داشته سعي كنيد درهفته هاي بعد نيز آنها را تكرار كنيد. و آنهايي را كه دوست نداشته به شيوه اي ديگر درست كنيد يا از غذاهايي مشابه كه درهرم غذايي در همان گروه هستند استفاده كنيد. براي مثال اگر كودك تمايلي به خوردن برنج ندارد مي توانيد ماكاروني يا نان را امتحان كنيد.
به ياد داشته باشيد اگرشما نگران بدغذايي او هستيد اما وزن گيري او طبيعي است پس جاي نگراني نيست اما اگر وزن كودك زير حد طبيعي است و گاهي اوقات اصلا وزن نمي گيرد بايد با پزشك متخصص اطفال دراين مورد مشورت نماييد!
