ایجاد امید و امیدواری در کلام امام خمینی (ره)

«یأس» از جنود ابلیس است

یکی از جنود ابلیس «یاس» است. در اموری که انسان باید با امید و طمأنینه (1) و تصمیم عمل بکند شیاطین ایجاد یأس می‎کنند و با این ایجاد یاس جوان‌های ما را در آن مسائلی که باید با تصمیم جدی پیش ببرند گاهی سست می‌کنند. من آن قدری که یاد دارم، از اول نهضت تا حالا که اینجا نشستم، چه آن وقت که در حبس بودم، و چه آن وقت که در تبعید به ترکیه بودم، و چه آن وقت که در عراق بودم، و چه آن وقت که به پاریس آمدم، و چه آن وقت که شاه با آن طمطراق‎ها (2) و قدرت‌ها بود، و چه آن وقت که او (3) رفت و بختیار شروع کرد، من هیچ وقت مأیوس از مسائل نبودم. و اعتقادم این بوده است که این ملت وقتی که چیزی را بخواهد، می‎شود. (4)

زیان بیان پی در پی کاستی‌ها و نارسایی‌ها

در همه نواحی، هر جا بروید اشکالات هست. زیاد است. و ما هم می‎دانیم اشکالات هست. لکن الآن وقت این نیست که هی اشکالات را بیان کنید. بیان اشکالات بسیاری‎اش موجب این می‎شود که یکجور سستی پیدا بشود در ملت، و یک خوف در آن پیدا بشود. آن طمأنینه‎ای که از برای ملت ما لازم است باشد، بحمدالله هست، این را باید حفظش کرد. (5)

روحیه مردم را تضعیف نکنید

شماها که در استان‌ها هستید و ایشان که در مرکز هستند، من که اینجا هستم همه باید همیشه در صحبت‌هایمان توجه بکنیم به اینکه این صحبت در یک اتاق دربسته نیست؛ این صحبت در همه ایران پخش می‌شود و همه می‎شنوند. حالا کشاورزها همه رادیو دارند و همه می‎شنوند. نباید ما یک چیزی بگوییم که این روحیه‎ها تضعیف بشود. ما باید تقویت کنیم این روحیه‎ها را؛ و مبادی اصلاح پیش ما هست. یعنی ما هم مخازن زیاد داریم که می‎بردند و حالا نمی‎توانند ببرند و هم نیروی انسانی داریم که پیشتر جلویش را می‌گرفتند و حالا کسی نمی‎تواند جلویش را بگیرد. همه چیز داریم ما؛ یعنی یک مملکت غنی ما داریم؛ مملکت غنی است لکن باید اهالی این مملکت از این غنا استفاده بکند. پیشتر نمی‎گذاشتند؛ حالا باید بکنند. این‌ها را تقویت بکنید همیشه... .
در هر صورت، گله من این بود که هم دولتی‌ها، یعنی وزرا و نخست وزیر، و هم سایر آقایان، این صحبت‌ها یک قدری اسباب این شد که مردم نگران بشوند. البته شماها نگران اوضاع هستید! لکن قاعده‎اش این بود که یک جوری باشد که پخش نشود که همه بفهمند که توی چنته شما چیزی نیست! شما باید به همه بفهمانید و واقعش هم هست که شما همه چیز دارید. شما ملت را دارید. (6)

ضرورت امیدوار بودن ملت

شما متوقع نباشید که همین امروز بتوانید طیاره درست کنید. میگ درست کنید. البته الآن نمی‎شود، اما مأیوس نباشید از اینکه می‎توانیم درست کنیم. باید بیدار بشوید، بروید دنبال اینکه آن صنایع پیشرفته را خودتان درست بکنید. وقتی این فکر در یک ملتی پیدا شد و این اراده در یک ملتی پیدا شد، کوشش می‎کند و دنبال کوشش این مطلب حاصل می‎شود. یأس از جنود ابلیس است، یعنی شیطان‌ها انسان را به یأس وا می‎دارند. همین ابلیس‎هایی که می‎بینید در طول تاریخ ملت‌های ضعیف را مأیوس کرده‌اند. همین‌هایی که به ملت‌های ضعیف تزریق کردند که ما هیچ نمی‎دانیم و هیچ نمی‎توانیم. همین‌هایی که به ملت‌های ضعیف به واسطه وابستگیشان به خارج گفتند که ما باید غربی باشیم. ما ارتشمان هم باید از غرب برایش یک کسی بیاید. کارخانه‎هایمان هم باید از غرب بیاید راهش بیندازد. ما باید این جنود ابلیس را کنار بزنیم. و امید، که از جنودالله است در خودمان زنده بکنیم. به خودمان امیدوار باشیم. تکیه به اراده خودمان بکنیم. تبع اراده دیگران نباشیم. لکن همه با هم مجتمعاً این اراده را بکنیم تا کار انجام بگیرد. آن‌هایی که در ارتش هستند، در قوای مسلح هستند، با هم هماهنگ باشند، و با هم بخواهند که ارتششان قوی باشد، و ارتششان قوای مسلحه‌شان را خودشان اداره کنند. و می‎توانند و می‎بینید که توانستند و می‎توانند. و آن‌هایی که در کارخانه‎ها هستند و در کارگاه‌ها هستند و در امور صنعتی هستند، خودشان بگویند ما خودمان می‎کنیم و می‎توانیم. (7)

نقش مطبوعات و رسانه‌ها در ایجاد امید در ملت

امید در خودتان ایجاد کنید. نویسنده‎های ما، گویندگان ما همه‌شان دنبال این باشند که به این ملت امید بدهند. مأیوس نکنند ملت را. بگویند توانا هستیم. نگویند ناتوان هستیم. بگویند خودمان می‎توانیم و واقع همین طور است، می‎توانیم. اراده باید بکنیم. نویسنده‎های ما بهترین خدمتشان امروز این است که این ملتی که ایستاده در مقابل شرق و غرب و نمی‌خواهد تحت نظام شرق یا نظام غرب باشد، امید به آن‌ها بدهند که می‎توانید تا آخر وابسته به شرق و غرب نباشید. اگر این نویسنده‎ها، این گوینده‎ها به جای اینکه به هم اشکال‌تراشی بکنند، به جای اینکه به جان هم بریزند، با هم امید در ملت ایجاد کنند. اطمینان در ملت ایجاد کنند. استقلال روحی در ملت ایجاد کنند. اگر این خدمت را این رسانه‎های گروهی، این مطبوعات، این نویسندگان، این گویندگان، این اطمینان را در ملت ایجاد کنند ما تا آخر پیروز هستیم. و حیف است که یک ملتی که ایستاده و خون جوانان خودش را داده و همه چیزش را فدای اسلام و استقلال کشورش کرده ماها که گوینده هستیم، نویسنده هستیم، آن‌هایی که در مطبوعات چیز می‎نویسند، در رادیو و تلویزیون صحبت می‎کنند، حیف است که این‌ها توجه به این معنا نداشته باشند که باید این ملت را امیدوار کرد، و باید مطمئن کرد ملت را. اطمینان داشته باشید که اگر بخواهید می‎شود. و اگر بیدار بشوید می‎خواهید. شما بیدار بشوید و بفهمید این معنا را که نژاد ژرمن از نژاد آریا بالاتر نیست. و غربی‌ها از ما بالاتر نیستند، زودتر کار راه انداختند. مشغول بشوید و کار را انجام بدهید. ژاپن همین معنا را مبتلا بود و بعد بیدار شد و اراده کرد و شد یک مملکت صنعتی که الآن صنعت او مقابله می‎کند با امریکا. هندوستان بیدار شد با اینکه از همین نژادهایی بود که غیرعربی بودند و غیر آلمانی و غیر ژرمنی بودند که آن‌ها می‎گفتند این‌ها اَبَر هستند و این‌ها نمی‎توانند، وقتی ملتشان خواست شد، شما هم بخواهید می‎شود. خواستید که سلطنت جائر پهلوی نباشد و شد و از بین رفت. خواستید که قدرت‌های دیگر بر شما و بر ذخایر شما سلطه نداشته باشند، همین طور شد و الآن سلطه ندارند. (8)

لزوم بیان خدمات انجام شده

من کراراً به متصدیان امور عرض کرده‎ام که کارهایی که انجام داده‌اید با آن حجم بسیار، به ملت بازگو کنید؛ خصوصاً می‎بینید که تمام رسانه‌های گروهی و تمام اشخاص منحرف دنیا دائماً به گوش جهانیان القا می‎کنند که این پیروزی برای اسلام تاکنون حاصل نشده است، بلکه این جمهورى رو به زوال است.
آنچه که عمل کرده‌اید به مردم بگویید. ممکن است که این تبلیغات در بین یک دسته از مردم که آشنای به مسائل نیستند یک وقت خدای نخواسته تأثیر بگذارد. اما آن مقداری که از متصدیان امور شنیدیم، در هر جنبه‎ای از جنبه‎ها، دیدیم که حجم کاری که این جمهوری اسلامی برای طبقه ضعیف و مستضعفان کرده‌اند، یک حجم بزرگی است که در طول سلطنت این پدر و فرزند خلف (9) حاصل نشده است. (10)

ارائه گزارش عملکردها به مردم

از اول من مکرر این را گفته‎ام که شما کارهایی که می‎کنید به مردم بگویید. یک کاری شما در سیستان می‎کنید، در آن ور کشور مطلع نمی‎شوند. اگر آنجا یک کاری بکنید، آن طرف کشور مطلع نمی‎شوند. شما باید دائماً مسائلی را که، خدمت‌هایی را که کردید، و من می‎دانیم خدمت‌های بسیار زیاد و ارزنده‎ای بوده است این‌ها را ذکر کنید برای مردم. مقدس مآبی نکنید که مبادا خدای نخواسته چه بشود. الآن دنیا بر ضد شما، بر ضد حکومت شما، بر ضد اسلام حقیقتاً مجهز شده‎اند و می‎خواهند که یک چیزی پیدا کنند و اعلام کنند و هر چی دلشان می‎خواهد بگویند. یکی از اموری که ممکن است گفته بشود این است که دولت برای مردم کاری نکرده. چنانچه دیدید که بعضی افراد گفتند این را که دولت کاری برای مردم نکرده. خوب! این برای این است که البته بعضیشان سوءنیت دارند. لکن مردم باید بفهمند که دولت چه کرده است برای مردم. این قاعده‎اش بود از اولی که دولت تأسیس می‎شود هر کاری که انجام می‎دهند برای مردم ذکر کنند که مردم بفهمند که چه کرده است دولت و چه کارهای بزرگی کرده است دولت. و حالا که مجال پیدا شده و «هفته دولت» است باید بیشتر این مطلب تعقیب بشود. و آقایان، از دو سه نفرشان، در یک روز مسائلی را که دارند، در وزارتخانه‌شان که هستند و کارهایی را که برای مردم انجام دادند، کارهایی را که جمهوری اسلامی برای مردم در این چند سال با این همه گرفتاری‌ها که دارند انجام داده‌اند، این باید گفته بشود که مردم بفهمند که در این چند سال با همه گرفتاری‌ها چه شده، برایشان چه کرده است دولت. این یک مطلبی بود که باید عرض کنم که. ما قصور کردیم در آن و باید جبران بکنیم. (11)

پی‌نوشت‌ها:

1- آرامش، اطمینان.
2- طمطراق: فَرّ و شکوه؛ خودنمایی.
3- شاه.
4- صحیفه امام، ج 9، ص 181.
5- همان، ج 8، ص 148.
6- همان، ج 7، ص 374.
7- همان، ج 13، ص 536-537.
8- همان، ص 537-538.
9- رضاخان و پسرش محمد رضا پهلوی.
10- صحیفه امام، ج 17، ص 372.
11- همان، ج 19، ص 33-34.

منبع مقاله :
سعادتمند، رسول؛ (1390)، درس‌هایی از امام: آداب انتقاد، قم: انتشارات تسنیم، چاپ دوم