گزارشی از مسأله ی وقف در جمهوری متحد تانزانیا
در کشور تانزانیا مؤسسه و یا ارگان دولتی که مسؤولیت امور خیریه و وقف را عهدهدار باشد وجود ندارد. لذا مؤسسات دینی از قبیل باکواتا، جماعت شیعیان خوجه، انجمن شیعیان تانزانیا، بلال مسلم، و پیاز و حتی مساجد، تولیت اماکن، بناها و امکانات وقفی را به عهده داشته و منابع آنها طبق نظر واقف صرف میشود.
به عنوان مثال جماعت خوجهها در دارالسلام بیش از پنجاه ساختمان و بنای وقفی را در اختیار داشته که مدرسهی المنتظر، مرکز تبلیغ و دفتر مرکزی جماعت نمونههایی از این موقوفات قلمداد میگردند.
همان گونه که اشاره شد تولیت موقوفات در تانزانیا (به جز زنگبار) به مؤسسات خیریه و عام المنفعه واگذار شده که این مؤسسات بایستی در وزارت دادگستری در بخش ثبت شرکتها ثبت شوند. لذا تمام مؤسسات خیریه و عامالمنفعه که در ادارهی ثبت شرکتها ثبت شدهاند میتوانند امکانات ذیل را از دولت دریافت نمایند:
1. تمام بناها و ساختمانهای وقفی و خیریه (آموزشی، دینی، اجتماعی، بهداشتی) ازمالیات معاف میباشند.
2. از آنجا که مالکیت زمین در تانزانیا مربوط به دولت و در اختیار شخص رئیس جمهور است، مؤسسات خیریه میتوانند در صورت نیاز، زمین دریافت نمایند و اجارهی سالانهی زمین برای این مؤسسات ارزانتر از مؤسسات تجاری میباشد.
3. واردات و صادرات مؤسسات خیریه و عامالمنفعه برای راهاندازی و ادارهی طرحها و برنامههای خود در صورت وارد نمودن هر نوع کالا از پرداخت حقوق گمرگی معاف هستند.
4. واردات مواد غذایی، بهداشتی و غیره توسط مؤسسات مذکور که به منظور کمک به نیازمندان باشد از معافیت مالیاتی برخوردار میباشند.
5. مؤسسات خیریه در صورت انجام فعالیتهای اقتصادی در جهت توسعهی برنامههای خیریه از پرداخت مالیات بر درآمد نیز معاف هستند.
6. صدور حق اقامت برای مدیران و مسؤولان خیریه نسبت به شرکتهای تجاری و اقتصادی آسانتر است.
زنگبار
مسألهی وقف در زنگبار و دو جزیرهی تابعهی آن (پمبا و مافیا) با تانزانیا سرزمین اصلی متفاوت میباشد.جزایر سه گانهی زنگبار، مافیا و پمبا با توجه به حضور مسلمانان (95 درصد) بعضی قوانین اسلامی در این مناطق رعایت میشود که مسألهی وقف از آن جمله است.
ادارهی وقف زنگبار تولیت اماکن و بناهای وقفی را به عهده داشته و ماهیانه مبلغی بابت اجاره از مستأجرین دریافت میکند.
گفتنی است بیشتر بناهای قدیمی و ساختمانهای مسکونی زنگبار جزء موقوفات بوده و این یکی از دلایل عمدهی مهاجرت و یا ترک اجباری هندیها وعربها بعد از انقلاب زنگبار میباشد.
گرچه قوانین زنگبار در قبال مؤسسات همانند تانزانیا بوده ولی استقبال دولت زنگبار از حضور مؤسسات خیریه و عامالمنفعه را نباید از نظر دور داشت.
منبع:
میراث جاویدان
