کاربرد نجوم در علوم اسلامی
نجوم در قران
قرآن کریم ، برای تدبر در خلقت عالم ، جایگاه خاص معرفتی قرار داده و فرموده است اولوالالباب میتوانند به هدف خلقت دست یابند[1] .
با این حال قرآن دسترسی به ملکوت عالم را در انحصار گروه مشخص قرار نداده و منکرین حق و رسالت را خطاب قرار میدهد که چرا ملکوت این عالم و هرچه خلق شده را رصد نمیکنند تا به حقیقت پی ببرند[2] .
در قرآن کریم تقریبا به تمامی آنچه تاکنون بشر توانسته در آسمان ببیند به نحوی اشاره شده و یا مفسیرین و برخی اندیشمندان سعی کرده اند تا برخی مفاهیم قرآن را با آنها مرتبط کنند . اما چیزی که میتوان به یقین بیان کرد اینست که قرآن کریم ، تفکر آگاهانه ، نگاه مدبرانه و رصد عالمانهی این عالم را از مهمترین راه های هدایت بیان فرموده است[3] .
لذا بری داشتن نگرش صحیح و واقعی از جهان و دنیای قرآنی باید یا با تفکر آگاهانه[4] و یا با رصد عالمانه[5] به این عالم نظر افکند تا به واقعیت ، منشاء و ملکوت این عالم پی برد .
عید غدیر و نوروز
این تاریخ مصادف بوده با روز ۲۸ اسفند ماه سال دهم هجری شمسی و لذا معروف گشته که غدیر در نوروز بوده است .
جادارد این تطبیقها د رتقاویمی که از سوی مراکز اسلامی منتشر میگردد درج گردد و شیعیان آن حضرت در ایام نوروز و شادیهای آن موضوع غدیر را نیز متذکر شده و تبریک گویند .
الحمد لله الذی جعلنا من المتمسکین بولایت امیرالمومنین علی علیه السلام
استهلال ربیع الاول 1429
این هلال با درخشندگی حدود یک درصد ، در لحظه غروب آفتاب ۱۱ درجه بالاتر از نقطه غروب خورشید در سمت ۲۶۵ درجه قرار دارد .
هلال پس از مدت زمان نسبتا طولانی حدود ۵۴ دقیق در سمت ۲۷۳ درجه غروب خواهد کرد .
اوقات شرعي
طلوع سپيده (فجر )، هنگام اذان صبح است. در سالهاي قبل اعتقاد بر اين بود كه وقتي مركز قرص خورشيد 4/19 درجه زير افق باشد، سپيده طلوع كرده و اذان صبح است. اما با رصدهايي كه توسط گروه هاي خبره و متخصص در زمان ها و مكان هاي متفاوت صورت گرفت، اين نتيجه حاصل شد كه طلوع سپيده هنگامي است كه مركز قرص خورشيد 7/17 درجه زير افق باشد.
زمان طلوع خورشيد وقتي است كه لبه بالايي قرص خورشيد از سطح تراز يا سطح صفر (لبه افق) بالا بيايد كه در اين زمان نماز صبح قضا مي شود.
اذان ظهر نيز وقتي گفته مي شود كه خورشيد به بيشترين ارتفاع در آسمان برسد كه به آن ترانزيت يا عبور خورشيد از نصف النهار ناظر مي گويند.
وقت نماز ظهر و عصر از اذان ظهر تا غروب آفتاب است.
غروب آفتاب نيز دقيقا همان وقتي است كه لبه بالايي قرص خورشيد از سطح تراز پايين تر مي رود.
پس از غروب خورشيد، ابتدا رنگ سرخي در مغرب و سپس در مشرق مشاهده مي شود كه آن را «حمره مشرقيه» مي نامند. به تدريج كه خورشيد به زير افق فرو مي رود، سايه زمين بالا مي آيد و كم كم سرخي مشرق يا همان مشرقيه را از بين مي برد وقتي اين سرخي به طور كامل زوال يافت هنگام اذان مغرب فرا مي رسد. نتيجه رصدها و مشاهدات و عكاسي هايي كه در اين مورد انجام شده، نشان داده است زماني كه مركز قرص خورشيد به اندازه 5/4 درجه، زير افق رفت «حمره مشرقيه» به طور كامل از بين مي رود و آن هنگام اذان است.
نیمه شب بر اساس آیات قران کریم تاریک ترین زمان شب است و آن موقعی است که خورشید دقیقا در نقطه مقابل ظهر ناظر قرار گرفته باشد .
حوزه‌هاي علميه به مباحث نجومي بيشتر توجه كنند
وي با اشاره به اين‌كه بسياري از فروعات فقهي اسلام مانند بلوغ، نماز، روزه، حج، جهاد و حتي مباحث زكات از بحث نجوم بهره مي‌گيرد، تصريح كرد: حوزه‌هاي علميه بايد به مباحث نجوم توجه بيشتري كنند.
حجت‌الاسلام اصفهاني خاطرنشان كرد: خداوند در قرآن كريم آسمان و ستارگانش را زينت يافته از سوي خودش معرفي كرده و به انسان امر كرده است كه آسمان و نحوه بنا و ساختمان آن را مورد مطالعه قرار دهد، در حالي كه ما انسان‌ها افزون بر عدم توجه به آسمان، اين زينت الاهي را با ايجاد آلودگي نوري محو كرده‌ايم و متأسفانه در اماكن مقدسمان اين آلودگي نوري بيشتر است.
وي تصريح كرد: نجوم و ستاره شناسي از جذاب‌ترين پديده‌ها و علومي است كه در سطوح مختلف قابل عرضه است و در كشور ما بسياري از مراكز فرهنگي و مساجد از آن غفلت كرده‌اند.
مدير بخش غير حرفه‌اي مركز مطالعات و پژوهش‌هاي فلكي و نجومي در پايان گفت: اين مركز چندي پيش در همايشي با حضور 250 مدير كانون‌هاي فرهنگي بسيج كشور در مشهد كاربرد نجوم در دين اسلام و آيات روايات را ارائه كرد.
پي نوشت :
1 قران کریم /آل عمران190و 191
2 همان / اعراف 185
3 قرآن کریم /ق6 / آل عمران 191/
4 ذاکر متفکر
5 ناظر
