روزه درماني
نويسنده: مهدي بيژني
روزه از ديرباز در ميان ملل گذشته وجود داشته است و مردم از اثرات شفابخش آن آگاهي داشته اند، مخصوصا در ميان کشورهايي چون هندوستان و مصر در ميان آثار باقيمانده از آنها تاکيدات عجيبي نسبت به روزه گرفتن به افراد جامعه شده است. امروزه جوامع غربي با در نظر گرفتن اهميت روزه براي سلامتي بدن، دست به پژوهشها و تحقيقات گسترده اي در مورد اثرات روزه بر بدن زده اند که خود باعث پديد آمدن يک علم جديد به عنوان روزه درماني در شاخه پزشکي شده است و بيشترين کاربرد را در سلامتي افراد جامعه دارا مي باشد. از آنجا که اسلام به عنوان يک دين کامل 1400 سال پيش افراد را موظف به انجام فريضه روزه گرفتن کرده است، حقانيت و درستي احکام دين با انجام اين تحقيقات علمي به بشر ثابت شده و متاسفانه اين کم کاري را براي ما در مورد تحقيق در منابع ديني نيز در خور توجه قرار داده است، زيرا که تمام اثرات تحقيقات علمي دانشمندان غربي در مورد روزه درماني با احاديث ائمه اطهار در مورد آن يکي در آمده است و باعث شرمندگي مي باشد که با داشتن اين گنجينه هاي علمي ما به سراغ آنها نرويم و غربيها کمال استفاده را از آنها ببرند . با اين حال اين مقاله درباره تحقيقات يک دانشمند غربي در مورد روزه درماني و اثرات آن بر بدن انسان مي باشد و خواهشمندم که اثرات روزه درماني را در اين مقاله با سخنان امام علي(علیه السلام) و ديگر ائمه در مورد اثرات روزه بر بدن انسان و سلامت روحي افراد مطابقت دهيد که خود باعث حقانيت ائمه اطهار و کلام گوهربار ايشان و عمل به دستورات دين مي باشد.
1- روزه درماني
روزه درماني راهي براي به دست آوردن سلامتي و شادابي است. آيا مي دانيد در صورتي که ذخيره چربي بدن 9 کيلوگرم باشد مي توان تقريبا يک ماه بدون غذا طاقت آورد. 9 کيلوگرم چربي توليد شده در بدن حاوي 80هزار کيلوکالري است که انرژي مورد نياز سي روز را تامين مي کند. متاسفانه در عصر حاضر بيش از حد تلاش روزانه از مواد انرژي زا تغذيه مي کنند و به اين کار همچنان ادامه مي دهند. بدن داراي يک ساعت دروني است که خود به خود فعال مي شود و پيروي کردن از آن به نفع خود ماست.
توضيح بيشتر در مورد اين مورد عبارتند از:
الف) معمولا بيماريهايي که تب شديدي به همراه دارند باعث بي اشتهايي مي شوند، اين عکس العمل بدن نشان مي دهد که تمام اعضا با قدرت تمام سعي بر غلبه کردن بر عفونت دارند و وقتي براي هضم غذا صرف نمي کنند. ساعت دروني بدن دستور بر قطع تغذيه از بيرون مي دهد و بدن تب دار با عکس العمل طبيعي مشغول تغذيه از ذخيره خود مي شود.
ب) وقتي شخصي در گذشته شام کاملي ميل کرده است فردا صبح اشتها به خوردن ندارد پس چرا بايد صبحانه بخورد؟ ساعت دروني بدن شخص تا ظهر، احساس گرسنگي را اعلام خواهد کرد. تجربه ثابت کرده است سيري ارتباطي با ميزان توان جسماني و رواني شخص ندارد. فقط کافي است که ما به بدنمان اعتماد کنيم( !چون از درون داراي ذخيره غذايي هستيم.)
نداي دروني به ما يادآور مي شود که: “فقط نصف بخور! زماني که بيشتر مزه داد دست از خوردن بکش.”
“صبح ها مانند يک پادشاه، ظهر مانند يک آدم معمولي و شبها مانند يک کارگر ساده غذا بخور.” اين دو جمله گفته شده در قسمت بالا دقيقا مطابق دستورات ائمه در مورد چگونگي غذا خوردن بر سر سفره غذا مي باشد مثل اينکه از آنها نقل قول کرده باشند. خلاصه اينکه:
بدن ما تحت تاثير ماست.
2- روزه
روزه از دوران باستان تاکنون به عنوان يک روش درماني به کار برده شده است و به معناي گرسنگي کشيدن و کمبود مواد غذايي نيست بلکه محدود کردن، رساندن مواد غذايي به بدن و قطع کامل تغذيه از بيرون و تغذيه از درون است. همچنين روزه در پيشامدهاي روحي و رواني در جان ما تاثير مي گذارد و موجب تقويت نيروهاي روحي در انسان مي شود تا فرصت نوسازي و زنده شدن دوباره به آنها بدهد. اگر افسار تاثيرات اساسي را بدست روزه بدهيم با شگفتي در مي يابيم که مي توانيم خودمان را به بدنمان بسپاريم و به آن اعتماد کنيم.
روزه نشان دهنده عزم راسخ انساني متفکر و به معناي بکار انداختن نيروهاي درمانگر بدن و ارزاني داشتن يک دوره استراحت به بدن است و باعث ترک عادات نامطلوب (مثل استعمال دخانيات، گوشتخواري يا گياه خواري بيش از اندازه، مصرف زياد ترشي و...) مي شود. بدن جوانتر، لاغرتر و داراي ضرب آهنگي جديد مي شود و از رسوبات قند ذخيره شده در خودش استفاده مي کند و سريعا با وضعيت جديد تطبيق مي يابد. اندامهاي گوارشي در اين مدت بيکار شده در نتيجه مي توانند بعد از سالها کار بيش از حد بهبود پيدا کنند و نيروي خود را باز يابند. روزه يک عمل جراحي بدون چاقوست. چربي هاي زايد بدن از بين مي روند و وزن ما نيز به طور طبيعي کاهش مي يابد و بدن به پاکسازي مواد زايد مي پردازد. ابتدا بافتهاي پير و فرتوت را مورد حمله قرار مي دهد و بعد سلولها و بافتها را احيا و کيفيت آنها را بهتر و جوانتر مي کند که در اين عمل اندامها بيشترين استفاده را مي برند. همچنين در روزه درماني يک سري مواد باقيمانده داروها و مواد سمي مقاوم که از استعمال سيگار و مواد ديگر در بدن مانده اند و مواد مکمل غيرقابل جذب و غير قابل جايگزين مانند مواد رنگي يا کنسروي از بدن دفع مي شوند. دکتر ريدلين به عنوان يک کارشناس علوم تغذيه و سلامتي در جهان غرب از روزه به عنوان يک عامل شفابخش ياد کرده است. در اينجا ما به عنوان نمونه چند مورد از دستاوردهاي اين محقق علوم تغذيه را در مورد اثرات روزه بر بدن ذکر مي کنيم. خون: طبق گفته هاي وي در مورد اثر روزه بر خون انسان در يک دوره روزه درماني احتياجات خون به مواد غذايي با کمترين مقدار تامين مي شود و کمبودي متوجه انتقال مواد موجود در خون انسان نخواهد شد زيرا با استفاده از ذخائر بدن تامين مي گردد و کار انتقال خون بيشتر مي شود و مقادير بيشتري خون به قلب وارد يا خارج مي شود. از طريق تخليه روده و معده فشار خون تغيير مي کند زيرا هرگونه نيروي بازدارنده در محدوده شکم حذف مي گردد.
بيماران عروقي: در مورد اين بيماران روزه کمک زيادي به بدن آنها مي کند. کساني که تنگي عروق دارند و در حقيقت دچار مشکلات تنفسي هستند در طول مدت روزه داري مي توانند حرکت کنند و راه بروند بدون اينکه براي تنفس تلاش زيادي انجام دهند و دچار ترس و وحشت شوند.
عفونتها: روزه مقاومت بدن انسان را بالا مي برد. دستگاه گوارش انرژي مصرف نمي کند و تمام انرژي بدن صرف افزايش مقاومت آن در برابر عفونتها مي شود. در اينجا اين نکته قابل اهميت مي باشد که امام علي(علیه السلام) قرنها قبل از کشف اين موضوع توسط دانشمندان غربي در حديثي فرموده اند: روزه بگيريد تا بدنهايتان پر از استقامت گردد و از بيماريها در امان بمانيد و همچنين احاديث متواتر فراواني که از ديگر امامان ما رسيده از جمله امام صادق(علیه السلام) که مي فرمايند: روزه گرفتن باعث شادابي بدن وسلامتي جسمي و روحي انسان مي شود که در اينجا به همين چند نکته که امامان ما در مورد فوايد روزه درماني گفته اند بسنده مي کنيم و به ادامه بحث مورد نظرمان مي پردازيم. از ديگر فوايد روزه، درمان بيماريهاي قلبي مي باشد: در بيماري آريتمي (اختلال ضربان قلب) باعث کم شدن تجمع خون در سياهرگ مي شود و قلب دوباره توانايي قبلي خود را باز مي يابد . روزه در درمان سنگ کليه و مثانه، التهاب کبد، تومور ماهيچه رحم (فيبرئيد)، بيماريهاي پوستي (التهاب، خارش، تب خال، جوش، دمل و صورتي شدن آن) و آسم (به جز آسمي که منشا آلرژي دارد) و بيماريهاي دهان و دندان، آب سياه چشم (مهار کردن فشار روي چشم)، کاهش يا درمان حمله هاي ميگرني، بالا بردن توان باروري، پيشگيري از ناراحتي هاي دوران يائسگي در خانمها، انعطاف پذيري جسمي و روحي افراد بالاي 40 سال، آماده کردن انرژي و نيروهاي درمانگر بدن و آرايش و زيبايي درون بدن اثرات فراواني دارد. در اينجا اين نکته قابل اهميت مي باشد که تمام افراد توانايي اينکه روزه بگيرند را ندارند پس اين افراد نبايد روزه بگيرند: کساني که بيماريهاي سل، پرکاري غده تيروئيد، ضعف پيري، مخملک، التهاب معده (اگر منشا روحي داشته باشد)، التهاب روده کوچک که باعث تجمع باکتريها مي شود و ديفتري دارند نبايد روزه بگيرند. بياييد با روزه گرفتن طي اين روزهاي مبارک به فکر خودمان باشيم و همچنين طبق نظر ايشان که با آزموده ها و فرهنگ غربي تناسب بيشتري دارد و عمل به آنها براي ما خالي از اشکال است ما مي توانيم در ايام روزه داري علاوه بر انجام تکاليف عبادي خود به انجام اين گونه اعمال که ايشان توصيه کرده است از قبيل پياده روي (اکسيژن رساني براي از بين بردن پسمانده ها و آلودگي هاي باقيمانده در بدن)، مطالعه، موسيقي، خواب کافي (که در احاديث خواب روزه دار به عبادت تعبير شده است) و استراحت و آرامش که در اين مدت روزه داري تاثير فراوان جسمي و روحي براي بدن انسان به ارمغان مي آورد، عمل کنيم.
نکته مهم در آخر اينکه:
دستگاه هضم غذا بعد از آرامش و سکوني که روزه باعث آن شده است در هنگام باز کردن روزه به يکباره فعاليت شديد و سختي را متحمل مي شود پس بايد مواد غذايي را از مايع به جامد در فاصله زماني مختلف مصرف کنيم. در مدت روزه شخص با خودش ديدار مي کند و بدن فرصت همپايه شدن با روح را مي يابد. “يادمان باشد وقتي بر احساس گرسنگي خود غلبه مي کنيم تازه آن موقع است که بدنمان آزاد شده است.
منابع:
.1 روزه درماني اثر ماريا لانگ ارنست
.2 نهج البلاغه بخش حکمتها
.3 اصول کافي
.4 سنت و سيره پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
روزنامه رسالت الف
1- روزه درماني
روزه درماني راهي براي به دست آوردن سلامتي و شادابي است. آيا مي دانيد در صورتي که ذخيره چربي بدن 9 کيلوگرم باشد مي توان تقريبا يک ماه بدون غذا طاقت آورد. 9 کيلوگرم چربي توليد شده در بدن حاوي 80هزار کيلوکالري است که انرژي مورد نياز سي روز را تامين مي کند. متاسفانه در عصر حاضر بيش از حد تلاش روزانه از مواد انرژي زا تغذيه مي کنند و به اين کار همچنان ادامه مي دهند. بدن داراي يک ساعت دروني است که خود به خود فعال مي شود و پيروي کردن از آن به نفع خود ماست.
توضيح بيشتر در مورد اين مورد عبارتند از:
الف) معمولا بيماريهايي که تب شديدي به همراه دارند باعث بي اشتهايي مي شوند، اين عکس العمل بدن نشان مي دهد که تمام اعضا با قدرت تمام سعي بر غلبه کردن بر عفونت دارند و وقتي براي هضم غذا صرف نمي کنند. ساعت دروني بدن دستور بر قطع تغذيه از بيرون مي دهد و بدن تب دار با عکس العمل طبيعي مشغول تغذيه از ذخيره خود مي شود.
ب) وقتي شخصي در گذشته شام کاملي ميل کرده است فردا صبح اشتها به خوردن ندارد پس چرا بايد صبحانه بخورد؟ ساعت دروني بدن شخص تا ظهر، احساس گرسنگي را اعلام خواهد کرد. تجربه ثابت کرده است سيري ارتباطي با ميزان توان جسماني و رواني شخص ندارد. فقط کافي است که ما به بدنمان اعتماد کنيم( !چون از درون داراي ذخيره غذايي هستيم.)
نداي دروني به ما يادآور مي شود که: “فقط نصف بخور! زماني که بيشتر مزه داد دست از خوردن بکش.”
“صبح ها مانند يک پادشاه، ظهر مانند يک آدم معمولي و شبها مانند يک کارگر ساده غذا بخور.” اين دو جمله گفته شده در قسمت بالا دقيقا مطابق دستورات ائمه در مورد چگونگي غذا خوردن بر سر سفره غذا مي باشد مثل اينکه از آنها نقل قول کرده باشند. خلاصه اينکه:
بدن ما تحت تاثير ماست.
2- روزه
روزه از دوران باستان تاکنون به عنوان يک روش درماني به کار برده شده است و به معناي گرسنگي کشيدن و کمبود مواد غذايي نيست بلکه محدود کردن، رساندن مواد غذايي به بدن و قطع کامل تغذيه از بيرون و تغذيه از درون است. همچنين روزه در پيشامدهاي روحي و رواني در جان ما تاثير مي گذارد و موجب تقويت نيروهاي روحي در انسان مي شود تا فرصت نوسازي و زنده شدن دوباره به آنها بدهد. اگر افسار تاثيرات اساسي را بدست روزه بدهيم با شگفتي در مي يابيم که مي توانيم خودمان را به بدنمان بسپاريم و به آن اعتماد کنيم.
روزه نشان دهنده عزم راسخ انساني متفکر و به معناي بکار انداختن نيروهاي درمانگر بدن و ارزاني داشتن يک دوره استراحت به بدن است و باعث ترک عادات نامطلوب (مثل استعمال دخانيات، گوشتخواري يا گياه خواري بيش از اندازه، مصرف زياد ترشي و...) مي شود. بدن جوانتر، لاغرتر و داراي ضرب آهنگي جديد مي شود و از رسوبات قند ذخيره شده در خودش استفاده مي کند و سريعا با وضعيت جديد تطبيق مي يابد. اندامهاي گوارشي در اين مدت بيکار شده در نتيجه مي توانند بعد از سالها کار بيش از حد بهبود پيدا کنند و نيروي خود را باز يابند. روزه يک عمل جراحي بدون چاقوست. چربي هاي زايد بدن از بين مي روند و وزن ما نيز به طور طبيعي کاهش مي يابد و بدن به پاکسازي مواد زايد مي پردازد. ابتدا بافتهاي پير و فرتوت را مورد حمله قرار مي دهد و بعد سلولها و بافتها را احيا و کيفيت آنها را بهتر و جوانتر مي کند که در اين عمل اندامها بيشترين استفاده را مي برند. همچنين در روزه درماني يک سري مواد باقيمانده داروها و مواد سمي مقاوم که از استعمال سيگار و مواد ديگر در بدن مانده اند و مواد مکمل غيرقابل جذب و غير قابل جايگزين مانند مواد رنگي يا کنسروي از بدن دفع مي شوند. دکتر ريدلين به عنوان يک کارشناس علوم تغذيه و سلامتي در جهان غرب از روزه به عنوان يک عامل شفابخش ياد کرده است. در اينجا ما به عنوان نمونه چند مورد از دستاوردهاي اين محقق علوم تغذيه را در مورد اثرات روزه بر بدن ذکر مي کنيم. خون: طبق گفته هاي وي در مورد اثر روزه بر خون انسان در يک دوره روزه درماني احتياجات خون به مواد غذايي با کمترين مقدار تامين مي شود و کمبودي متوجه انتقال مواد موجود در خون انسان نخواهد شد زيرا با استفاده از ذخائر بدن تامين مي گردد و کار انتقال خون بيشتر مي شود و مقادير بيشتري خون به قلب وارد يا خارج مي شود. از طريق تخليه روده و معده فشار خون تغيير مي کند زيرا هرگونه نيروي بازدارنده در محدوده شکم حذف مي گردد.
بيماران عروقي: در مورد اين بيماران روزه کمک زيادي به بدن آنها مي کند. کساني که تنگي عروق دارند و در حقيقت دچار مشکلات تنفسي هستند در طول مدت روزه داري مي توانند حرکت کنند و راه بروند بدون اينکه براي تنفس تلاش زيادي انجام دهند و دچار ترس و وحشت شوند.
عفونتها: روزه مقاومت بدن انسان را بالا مي برد. دستگاه گوارش انرژي مصرف نمي کند و تمام انرژي بدن صرف افزايش مقاومت آن در برابر عفونتها مي شود. در اينجا اين نکته قابل اهميت مي باشد که امام علي(علیه السلام) قرنها قبل از کشف اين موضوع توسط دانشمندان غربي در حديثي فرموده اند: روزه بگيريد تا بدنهايتان پر از استقامت گردد و از بيماريها در امان بمانيد و همچنين احاديث متواتر فراواني که از ديگر امامان ما رسيده از جمله امام صادق(علیه السلام) که مي فرمايند: روزه گرفتن باعث شادابي بدن وسلامتي جسمي و روحي انسان مي شود که در اينجا به همين چند نکته که امامان ما در مورد فوايد روزه درماني گفته اند بسنده مي کنيم و به ادامه بحث مورد نظرمان مي پردازيم. از ديگر فوايد روزه، درمان بيماريهاي قلبي مي باشد: در بيماري آريتمي (اختلال ضربان قلب) باعث کم شدن تجمع خون در سياهرگ مي شود و قلب دوباره توانايي قبلي خود را باز مي يابد . روزه در درمان سنگ کليه و مثانه، التهاب کبد، تومور ماهيچه رحم (فيبرئيد)، بيماريهاي پوستي (التهاب، خارش، تب خال، جوش، دمل و صورتي شدن آن) و آسم (به جز آسمي که منشا آلرژي دارد) و بيماريهاي دهان و دندان، آب سياه چشم (مهار کردن فشار روي چشم)، کاهش يا درمان حمله هاي ميگرني، بالا بردن توان باروري، پيشگيري از ناراحتي هاي دوران يائسگي در خانمها، انعطاف پذيري جسمي و روحي افراد بالاي 40 سال، آماده کردن انرژي و نيروهاي درمانگر بدن و آرايش و زيبايي درون بدن اثرات فراواني دارد. در اينجا اين نکته قابل اهميت مي باشد که تمام افراد توانايي اينکه روزه بگيرند را ندارند پس اين افراد نبايد روزه بگيرند: کساني که بيماريهاي سل، پرکاري غده تيروئيد، ضعف پيري، مخملک، التهاب معده (اگر منشا روحي داشته باشد)، التهاب روده کوچک که باعث تجمع باکتريها مي شود و ديفتري دارند نبايد روزه بگيرند. بياييد با روزه گرفتن طي اين روزهاي مبارک به فکر خودمان باشيم و همچنين طبق نظر ايشان که با آزموده ها و فرهنگ غربي تناسب بيشتري دارد و عمل به آنها براي ما خالي از اشکال است ما مي توانيم در ايام روزه داري علاوه بر انجام تکاليف عبادي خود به انجام اين گونه اعمال که ايشان توصيه کرده است از قبيل پياده روي (اکسيژن رساني براي از بين بردن پسمانده ها و آلودگي هاي باقيمانده در بدن)، مطالعه، موسيقي، خواب کافي (که در احاديث خواب روزه دار به عبادت تعبير شده است) و استراحت و آرامش که در اين مدت روزه داري تاثير فراوان جسمي و روحي براي بدن انسان به ارمغان مي آورد، عمل کنيم.
نکته مهم در آخر اينکه:
دستگاه هضم غذا بعد از آرامش و سکوني که روزه باعث آن شده است در هنگام باز کردن روزه به يکباره فعاليت شديد و سختي را متحمل مي شود پس بايد مواد غذايي را از مايع به جامد در فاصله زماني مختلف مصرف کنيم. در مدت روزه شخص با خودش ديدار مي کند و بدن فرصت همپايه شدن با روح را مي يابد. “يادمان باشد وقتي بر احساس گرسنگي خود غلبه مي کنيم تازه آن موقع است که بدنمان آزاد شده است.
منابع:
.1 روزه درماني اثر ماريا لانگ ارنست
.2 نهج البلاغه بخش حکمتها
.3 اصول کافي
.4 سنت و سيره پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
روزنامه رسالت الف
