خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages
نويسنده: شبنم طبرسي
آسیا خاستگاه مهمترین خانواده های زبانی جهان است. امروزه اکثریت مطلق مردم جهان به یکی از زبان های خانواده های هند و اروپایی ، سامی ، استرالیایی- آسیایی ، استرانزی، و آلتای سخن می گویند؛ خانواده هایی که همگی ریشه آسیایی دارند. این نظریه که ”بشر ریشه ی آفریقایی دارد“ شاید درست باشد، اما بدیهی است که زبان های آسیایی، دقیقا در آسیا تکامل یافته اند:
2.5 میلیون سال پیش، نیاکانِ بشر (و نه انسان امروزی) از نظر فیزیکی و رشد مغزی به درجه ای رسید که بتواند طراحی کند و بسازد. البته، در عمل، این اتفاق بسیار دیر رخ داد؛ تنها 350 هزار سال پیش بود که بشر برای نخستین بار شکارهای از پیش طراحی شده را پایه گذاشت، آتش افروخت، و لباس پوشید. همچنین کهن ترین آثار هنری و دینی بشر (در قالب نقش ها و اشیای مذهبی) بین 30 تا 40 هزار سال قدمت دارند. از دید یک انسان شناس ، زبان ساده ی بشر نباید قدمتی بیش از 350 هزار سال داشته باشد و این زبان احتمالا از حدود 40- 30 هزار سال پیش شکل های پیچیده تری به خود گرفته است. آواهای معنادار برای ارتباط میان انسان هایی که دو میلیون سال پیش می زیسته اند کافی بوده است.
فسیل مرد پکنی که در نزدیکی پکن پیداشده و نیز فسیل مرد جاوه ای که در اندونزی کشف شده است، 500 هزار سال قدمت دارد. هر دوی این مردان، پدران انسانِ امروزی، یعنی Homo erectus هستند. نشانه هایی وجود دارد که اینگونه انسان ها یک میلیون سال پیش پا به قاره ی آسیا گذاشته بودند.
نخستین تمدن های آسیایی، در جنوب باختری آسیا (میان رودگان)، شمال هندوستان، و شمال چین پدیدار شد. کشاورزی ویژگی مشترک هر سه تمدن بود. حمله های افراد بیابانگرد، کشاورزان را به داخل شهرهایی با برج و باروی مستحکم راند. از حدود سه هزار سال پیش از میلاد که گاوآهن اختراع شد، گروهی از کارگرانِ کشاورزی این امکان را یافتند تا به صنعت روی آورند و افزایش محصولات کشاورزی و کارِ صنعتگران، رویهمرفته، زمینه را برای بازرگانی و ارتباط فرهنگی مهیا ساخت.
با مطالعه ی خانواده های زبان های آسیایی خواهید دید که تقسیم این خانواده ها به زیرخانواده ها و سپس به زبانهای گوناگون از پس از اختراع گاوآهن آغاز شده است. اساسا گوناگونی زبان ها، نتیجه ی مستقیم کوچ و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری فرهنگی است.
6000 سال پیش، مردمی که به زبان هند و اروپایی اصیل سخن می گفتند، در منطقه قفقاز جنوبی «ارمنستان، گرجستان، آذربایجان) می زیستند. این قوم به تدریج، شاید به دلیل کمبود منابع زیستی و شاید هم بخاطر حمله قوم های همسایه، ناچار به مهاجرت از زیستگاه خود شدند. این مردم، خود را آریایی (یعنی شریف ، خوشنام و شکوهمند) می خواندند و ظاهرا باید این لقب را برازنده آنان دانست! چراکه به هرکجا مهاجرت می کردند، فرهنگ و زبانشان بر آن سرزمین مسلط می شد؛ بدیهی است که گویش هر گروه مهاجر از قوم آریایی، زیر تاثیر زبان و حتی فرهنگ سرزمین میزبان تغییراتی می یافت. علت تاثیر فرهنگ بر زبان، آن است که زبان در گهواره فرهنگ یک ملت پرورش می یابد. درست به همین دلیل است که مثلا در زبان عربی ، برای واژه پارسی شتر، واژه الجُمُل را داریم که معمولا به شتر نر گفته می شود والناقه که به شتر ماده می گویند؛ همینطور واژه الفَصیل برای شتربچه (بویژه هنگامی که از مادر گرفته شده)، واژه البُعیر برای شتر 9 ساله، و... آشکار است که محیط زندگی افراد، تاثیری شگرف بر فرهنگ ایشان دارد.
گفتیم که زیستگاه نخستین آریایی ها درناحیه ای بود که امروزه داخل مرزهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان قرار دارد. تصویر زیر، چگونگی مهاجرت این قوم را نشان می دهد:
اما در این باره، نظریه دیگری نیز موجود است که زیستگاه نخستین آریاییان را تا شمال دریای سیاه بالا می برد. تصویر زیر، موقعیت احتمالی قوم های هند و اروپایی را در 3500 سال پیش (برابر نظریه دوم) نشان می دهد:
چنانکه پیشتر اشاره شد، هر گروه مهاجر آریایی به سویی رفت و زیر تاثیر زبان و فرهنگ میزبان خود خانواده ای از زبان های هند و اروپایی را ایجاد نمود.
2-نیکوباری (Nicobarese): که چند هزار نفر در جزایر نیکوبار بدان سخن میگویند.
3-من خمر (Mon-khmer): که دوازده شاخه و صد گویش دارد و 35 تا 40 میلیون نفر بدان ها سخن می گویند.
خمر ، زبان ملی کامبوج است. من (mon) زبانی بسیار شبیه به زبان خمر است و در بخش هایی از میانمار و تایلند رواج دارد. برخی زبانشناسان ، شاخه ی ویتنامی- مواُنگ را نیز در زیرخانواده ی من-خمر قرار داده و برخی دیگر آنرا در یک زیرخانواده ی مستقل گذاشته اند؛ گروه اخیر، زبان نیکوباری را در زیرگروه زبان های من خمر جای می دهند:
Viet-Muong Branch
Vietnamese : Muong
Mon-Khmer Branch
Khmer : Mon : Palaung : Wa : Bahnar
Sedang : Khasi : Nicobarese : So
Nancowry : Sengoi : Temiar
Munda Branch
Santali : Mundari : Ho : Savara : Korku
در میان زیرخانواده های یادشده، زیرخانواده ی موندا از نظر ساختار واژه و جمله با دیگر زبان های استرالیایی- آسیایی فرق می کند. این زبان زیر تاثیر زبان چینی بوده است. زبان های من و خمر واژگان بسیاری از زبان های هندیِ ”سانسکریت“ و ”پالی“ وام گرفته اند. زبان ویتنامی از زبان چینی بسیار تاثیر گرفته است. ویتنامی، اکنون زبانی تک هجایی است و همچون دیگر زبان های گروه ”ویتنامی- مواُنگ“ سیستمِ نواختی و آهنگین پیچیده ای دارد. در زبان های من- خمر، پسوند دیده نمی شود، اما پیشوند و میانوند فراوان است. در جمله ها، گاه حروف یا وندهای پایانی می تواند نشانگر حالت و طرز برخورد گوینده باشد. همچنین، شناسان های (معرف های) ویژه ای که بیانگر (expressive) خوانده می شوند، رنگ، احساس، و... را مشخص می کنند. برخی زبان ها آواهای بی واکه بسته، همچون /د/، /ب/، و/گ/ ندارند! واژگان ممکن است با همخوان های کامی شده (Palatalized consonants) مثل ñ پایان یابند. از دیگر ویژگی های آوایی این زبان ها، تلفظ /د/ و /ب/ ی بندش دار (imploded /b/ and /d/) است. این کار با مکیدن هوا به درون صورت می گیرد. (ایمپلود، در اصل، یعنی از درون پکیدن یا ترکیدن) زبان های من و خمر با استفاده از الفبایی که برگرفته از خط هندی است نوشته می شود. زبان ویتنامی قرن ها با خطِ تغییریافته ی چینی نوشته می شد؛ از سال 1910، خطی اقتباس شد که الفبای آن لاتین است، اما نشانه هایی اضافی نیز دارد. این خط که در سال 1650 اختراع شده بود، نخستین سیستم نگارشی است که به نویسنده امکان می دهد تا نواخت ها و لهجهفاعل- فعل- مفعول“ پیروی می کنند. در حال حاضر، بیش از 65 میلیون نفر به زبان های استرالیایی- آسیایی سخن می گویند. ضرب المثل ویتنامی: وقتی آقا خانه نباشد، جوجه ها می روند در دیگِ میگو! ها را نیز نشانه گذاری کند
نامِ این خانواده، از کوه های آلتای که در مرز قزاقستان و مغولستان واقع شده گرفته شده است. مردم ساکن این منطقه، در گذشته های دور، جنگجو، اسب سوار، و دوره گرد بودند. بعدها گروهی از ایشان به خاور و گروهی دیگر به باختر مهاجرت می کنند. بدیهی است که در طول سفرهای طولانی و با تاثیر پذیری از زبان های محلی مناطق گوناگون، امروزه تفاوت بسیاری میان مثلا آلتای زبانانِ آذربایجان و آلتای زبانانِ مغولستان وجود دارد. خانواده ی زبان های آلتای را می توان به زیرخانواده هایی که درپی می آید تقسیم نمود:
1-ترکی: این زیرخانواده به چند شاخه تقسیم می شود
الف) Oghuz :یا ترکی جنوب که زبان های ترکی (در ترکیه)، آذری (در ایران)، و ترکمن (در ترکمنستان) را شامل می شود.
ب:) Kipchak یا ترکی باختری که زبان های قزاقی (در قزاقستان) و قرقیزی (در قرقیزستان) و نیز زبان تاتار که شش میلیون نفر بطور پراکنده در ولگای مرکزی ، صربستان ، چین، و آسیای مرکزی بدان سخن می گویند را دربر می گیرد.
پ:) Karluk یا ترکی خاوری ، زبان های ازبک (در ازبکستان) و اویگور (در منطقه خودمختارزینجیانگ اویگور در چین) را شامل می شود.
ت) Eastern Hunnic: یا ترکی شمالی که زبان هایی چون یاکوت و آلتای در سیبری را دربر می گیرد.
ث) Chuvash: که زبانی مستقل است و در ولگای مرکزی بکار می رود.
2-مغولی: این خانواده، زبان های Buryat در خاور سیبری، Kalmyk در کرانه ی دریای خزر در روسیه، و مغولی که مهمترین زبان این زیرخانواده و زبان رسمی مغولستان است را دربر می گیرد. در زیر نمونه ای از خط مغولی را مشاهده می کنید:
3-تونگوزی: زبان مانچو که در این گروه قرار می گیرد، زمانی مهمترین زبان در این زیرخانواده بود و در چین از آن استفاده می شد. امروزه، مانچو تقریبا منسوخ شده است. از زبان های این زیرخانواده می توان به اِوِنکی در بخش هایی از مغولستان و سیبری مرکزی، لاموت (اِوِن) و نانای در خاور سیبری، و اودِهه در جنوب خاوری سیبری اشاره کرد.
یک ویژگیِ زبان های آلتاییک، ”هماهنگیِ واکه ای“ است. این ویژگی به هماهنگی واکه های ریشه و پسوند در واژه ها اشاره دارد. برای نمونه هموطنان ما در زبان آذری، به آفتاب می گویند /gun/ . در زبان آذری ، /euS/ نقشِ پسوند”ی“ در فارسی را بازی می کند. با این وجود واژه ی آفتابی در زبان آذری و در هنگام تلفظ، /guneuS/ تلفظ نمی شود. در اینجا واکه ی ریشه و واکه ی پسوند همگون شده و واژه ی /geuneuS/ را بدست می دهد.
جنسیت در زبان های آلتای وجود ندارد (برخلاف انگلیسی که مثلا برای او ، she و he وجود دارد).
در زبان های آلتای، پسوندها یکی یکی به ریشه اضافه شده و واژه هایی نو پدید می آورند. برای نمونه، ”اِو“ در زبان آذری یعنی: خانه ، ”اِوسیز“ یعنی: بی خانه ، ”اِوسیزلَر“ یعنی: بیخانه ها ، ”اِوسیزلَردُن“ یعنی: از بیخانمانها، ”اِوسیزلَردُن دُ“ یعنی: از بیخانمان ها هم، و... . به اینگونه زبان ها، زبانهای همچسبشی یا التصاقی یا agglutinative گفته می شود.
Turkish : Azeri : Turkmen : Kazakh
***ghiz : Tatar : Bash*** : Uzbek
Uigur : Chuvash : Balkar : Nogai : Salar
Mongolian Branch
Mongolian : Buryat : Kalmyk
Tungusic Branch
Evenki : Lamut : Manchu : Nanai : Sibo
ضرب المثل مغولی: پا رویِ مار گذاشته ای! (به کسی که مبالغه می کند یا در راه انجامِ کاری بسیار بزرگ، آنرا تباه می کند گفته می شود) ضرب المثل ازبکی: اتحاد قدرت است. ضرب المثل قزاقی: ملتی که قهرمان ندارد، در امان می ماند. برخی زبانشناسان زبان های ژاپنی و کره ای را نیز در خانواده ی آلتای قرار داده اند که به نظر می رسد نادرست باشد. زبان های ژاپنی و کره ای را نمی توان با یقین در هیچ خانواده ای قرار داد.
خانواده ی زبان های استرانزی Austronesian Languages
خانواده ی آسترانِزی بیش از700 زبان را دربر میگیرد که از این نظر، پس از خانواده ی نیجر-کنگو ، دومین خانواده ی پرتعداد دنیا است.
زبان های آسترانِزی که در گذشته بدان مالی- پلی نِزیایی گفته می شد، منطقه ای گسترده، از ماداگاسکار و جزیره ایستر گرفته تا هاوایی را زیر پوشش خود دارد. در این گستره، البته استرالیاگینه نو استثناء هستند. چنانکه می دانید استرالیایی ها به زبان انگلیسی و گینه ای ها به زبان فرانسوی سخن می گویند.
زبان های فورموسان در این خانواده، زبان های غیر چینیِ تایوان را تشکیل می دهند.
زبان های Javanese, Sundanese, Madurese همگی در جاوه، باتاک در سوماترا ، بالی در جزیره ی بالی ، تتون در تیمور، و Tagalog , Ilocano, Visayan در فیلیپین بکار می رود. زبانِ چام تا قرن هفدهم زبان رسمیِ کشور پادشاهیِ چامبا بود. زمانیکه در قرن یادشده، ویتنامی ها آن سرزمین را تسخیر کردند و نام آنرا ویتنام گذاشتند، بسیاری از چام زبانان به سوی کامبوج گریختند. کسانی که امروزه در ویتنام به زبان چامی سخن می گویند بیشتر مسلمانمائوری در زلاندنو؛ فیجی، تاهیتی، و راپانویی در جزیره ی ایستر؛ و زبان هاوایی در جزیره ی هاوایی استفاده می شود.
زبان مالاگاسی، زبان مردم ماداگاسکار است. این جزیره بزرگ در کنار کرانه های جنوبی آفریقااقیانوس هند را درنوردیدند و خود را به این جزیره ی آفریقایی رساندند. فرهنگ مردم ماداگاسکار، کاملا آفریقایی است، اما زبان خود را هنوز حفظ کرده اند.
برای نوشتن زبان مالای، از قرن بیستم، خط لاتین جایگزین خط عربی شد. در زیر، نمونه ای از خط جاوایی (متعلق به جزیره ی جاوه) را مشاهده می کنید.
و هستند. درکل، 230 هزار نفر زبان چامی را بکار می برند. زبان قرار دارد. 1500 سال پیش، ساکنان جزایر پیرامون مالزی با قایق،
زبان های خانواده ی آسترانزی از وندها (پیشوند، میانوند، و پسوند) برای تغییر معنا و نقش فعلدوسیلابی است. و از دوگانسازیمالایبچه را anak و بچه ها را anak anak می خوانند؛ یا خانه را rumah و خانه ها را rumah rumah می گویند. در برخی زبان ها، مانند زبان جاوه ای، سخنِ خودمانی و غیر رسمی با سخنِ رسمی و مودبانه بسیار تفاوت دارد؛ افراد در گفتگو با رییس خود باید از گویش رسمی استفاده کنند 1. در این زبان، گویش ماهیگیران و معدن چیان آنقدر با گویش های معمولی فرق دارد که فرد عادی ممکن است بسیاری از اصطلاحات این افراد را متوجه نشود. در زبان بالی، برای بسیاری از واژگان، سه گونه از نظر ”رسمی بودن“ وجود دارد. برای نمونه، واژه ی خوردن در پایین ترین درجه از نظر رسمی بودن ”naar“، در درجه ای بالاتر ”neda“ و در بالاترین درجه ی رسمی اش ”ngadjengang“ خوانده می شود.
در زبانِ ایلوکانو، سه واژه برای ضمیر ”این“ وجود دارد: یکی برای چیزهایی که در معرض دید هستند، دیگری برای چیزهایی که در معرض دید نیستند، و یکی هم برای چیزهایی که دیگر وجود ندارند.
بعضی از زبان های این خانواده، دو نوع ضمیر شخصی دارند: یک نوع ”ما“ که شنونده را نیز شامل می شود و آنرا Inclusive می خوانند و یک نوع دیگرِ ”ما“ که مخاطب را شامل نمی شود و آنرا Exclusive می گویند.
یکی از ویژگی های زبان های اقیانوسِ آرام، داشتنِ آواهای کم است. زبان هاوایی تنها هشت همخوان (/h/, /k/, /l/, /m/, /n/, /p/, /w/ , /glottal stop/) دارد. برای درک بهتر آوای گلوتال استاپ به بخش آواشناسی مراجعه کنید. در اینجا به همین نکته بسنده می کنم که صدای ”همزه“ در عربی گلوتال استاپ است. در زبان هاوایی، پنج واکه نیز وجود دارد: /a/, /e/, /i/, /o/, /u/ . در این زبان ها هجاهای باز، یعنی هجاهایی که با یک ”واکه“ ختم شوند، بسیار دیده می شود. برای نمونه می توان به نام سرزمین هایی چون فی جی ، تا هی تی ، و... اشاره کرد.
یکی از ویژگی های جالب دستوری در بیشتر زبان های آسترانزی این است که در این زبان ها، کنشگر(عاملِ) ”غیر از فاعل“ و مالک ، هر دو، با یک علامت نشانه گذاری می شوند. (برای نمونه این نشانه در زبان تاگالوگ ni است) در نتیجه میان ”بوسیله ی سگ گاز گرفته شد“ و ”گازِ سگ (از چیزی)“ از نظر ساختاری تفاوتی وجود ندارد.
ساختار جمله در تاگالوگ و مائوری ”فعل- فاعل- مفعول“ است. این ساختار در زبانِ مالاگاسی ”فعل- مفعول- فاعل“ می باشد.
برخی زبانشناسان بر این باورند که مردمِ خانواده ی آسترانزی در اصل در دره ی رود زرد در چینپیش از میلاد، عده ای به اندونزی و عده ای دیگر به اقیانوس آرام مهاجرت کردند.
Formosan Branch
Amis : Atayal : Paiwan : Tsou
Western Branch
Indonesian : Malay : Javanese : Sundanese
Madurese : Tagalog : Visayan : Malagasy : Achinese
Batak : Buginese : Balinese : Ilocano : Bikol
Igorot : Maranao : Pampangan : Pangasinan : Jarai
Rhade : Cham
Micronesian Branch
Marshallese : Gilbertese : Chamorro : Ponapean
Yapese : Palau : Trukese : Nauruan
Melanesian Branch
Fijian : Motu : Yabim
Polynesian Branch
Maori : Uvea : Samoan : Tongan : Niuean
Rarotongan : Tahitian : Tuamotu : Marquesan
Hawaiian : Rapa Nui
منبع:http://forum.parsigold.com
/الف
2.5 میلیون سال پیش، نیاکانِ بشر (و نه انسان امروزی) از نظر فیزیکی و رشد مغزی به درجه ای رسید که بتواند طراحی کند و بسازد. البته، در عمل، این اتفاق بسیار دیر رخ داد؛ تنها 350 هزار سال پیش بود که بشر برای نخستین بار شکارهای از پیش طراحی شده را پایه گذاشت، آتش افروخت، و لباس پوشید. همچنین کهن ترین آثار هنری و دینی بشر (در قالب نقش ها و اشیای مذهبی) بین 30 تا 40 هزار سال قدمت دارند. از دید یک انسان شناس ، زبان ساده ی بشر نباید قدمتی بیش از 350 هزار سال داشته باشد و این زبان احتمالا از حدود 40- 30 هزار سال پیش شکل های پیچیده تری به خود گرفته است. آواهای معنادار برای ارتباط میان انسان هایی که دو میلیون سال پیش می زیسته اند کافی بوده است.
فسیل مرد پکنی که در نزدیکی پکن پیداشده و نیز فسیل مرد جاوه ای که در اندونزی کشف شده است، 500 هزار سال قدمت دارد. هر دوی این مردان، پدران انسانِ امروزی، یعنی Homo erectus هستند. نشانه هایی وجود دارد که اینگونه انسان ها یک میلیون سال پیش پا به قاره ی آسیا گذاشته بودند.
نخستین تمدن های آسیایی، در جنوب باختری آسیا (میان رودگان)، شمال هندوستان، و شمال چین پدیدار شد. کشاورزی ویژگی مشترک هر سه تمدن بود. حمله های افراد بیابانگرد، کشاورزان را به داخل شهرهایی با برج و باروی مستحکم راند. از حدود سه هزار سال پیش از میلاد که گاوآهن اختراع شد، گروهی از کارگرانِ کشاورزی این امکان را یافتند تا به صنعت روی آورند و افزایش محصولات کشاورزی و کارِ صنعتگران، رویهمرفته، زمینه را برای بازرگانی و ارتباط فرهنگی مهیا ساخت.
.jpg "خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages")
با مطالعه ی خانواده های زبان های آسیایی خواهید دید که تقسیم این خانواده ها به زیرخانواده ها و سپس به زبانهای گوناگون از پس از اختراع گاوآهن آغاز شده است. اساسا گوناگونی زبان ها، نتیجه ی مستقیم کوچ و تاثیرگذاری و تاثیرپذیری فرهنگی است.
خانواده ی زبان های هند و اروپایی
6000 سال پیش، مردمی که به زبان هند و اروپایی اصیل سخن می گفتند، در منطقه قفقاز جنوبی «ارمنستان، گرجستان، آذربایجان) می زیستند. این قوم به تدریج، شاید به دلیل کمبود منابع زیستی و شاید هم بخاطر حمله قوم های همسایه، ناچار به مهاجرت از زیستگاه خود شدند. این مردم، خود را آریایی (یعنی شریف ، خوشنام و شکوهمند) می خواندند و ظاهرا باید این لقب را برازنده آنان دانست! چراکه به هرکجا مهاجرت می کردند، فرهنگ و زبانشان بر آن سرزمین مسلط می شد؛ بدیهی است که گویش هر گروه مهاجر از قوم آریایی، زیر تاثیر زبان و حتی فرهنگ سرزمین میزبان تغییراتی می یافت. علت تاثیر فرهنگ بر زبان، آن است که زبان در گهواره فرهنگ یک ملت پرورش می یابد. درست به همین دلیل است که مثلا در زبان عربی ، برای واژه پارسی شتر، واژه الجُمُل را داریم که معمولا به شتر نر گفته می شود والناقه که به شتر ماده می گویند؛ همینطور واژه الفَصیل برای شتربچه (بویژه هنگامی که از مادر گرفته شده)، واژه البُعیر برای شتر 9 ساله، و... آشکار است که محیط زندگی افراد، تاثیری شگرف بر فرهنگ ایشان دارد.
گفتیم که زیستگاه نخستین آریایی ها درناحیه ای بود که امروزه داخل مرزهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان قرار دارد. تصویر زیر، چگونگی مهاجرت این قوم را نشان می دهد:
.jpg "خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages")
اما در این باره، نظریه دیگری نیز موجود است که زیستگاه نخستین آریاییان را تا شمال دریای سیاه بالا می برد. تصویر زیر، موقعیت احتمالی قوم های هند و اروپایی را در 3500 سال پیش (برابر نظریه دوم) نشان می دهد:
.jpg "خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages")
چنانکه پیشتر اشاره شد، هر گروه مهاجر آریایی به سویی رفت و زیر تاثیر زبان و فرهنگ میزبان خود خانواده ای از زبان های هند و اروپایی را ایجاد نمود.
خانواده ی زبان های استرالیایی- آسیایی Austro-Asiatic Languages
این خانواده به سه زیرخانواده تقسیم می شود:
2-نیکوباری (Nicobarese): که چند هزار نفر در جزایر نیکوبار بدان سخن میگویند.
3-من خمر (Mon-khmer): که دوازده شاخه و صد گویش دارد و 35 تا 40 میلیون نفر بدان ها سخن می گویند.
خمر ، زبان ملی کامبوج است. من (mon) زبانی بسیار شبیه به زبان خمر است و در بخش هایی از میانمار و تایلند رواج دارد. برخی زبانشناسان ، شاخه ی ویتنامی- مواُنگ را نیز در زیرخانواده ی من-خمر قرار داده و برخی دیگر آنرا در یک زیرخانواده ی مستقل گذاشته اند؛ گروه اخیر، زبان نیکوباری را در زیرگروه زبان های من خمر جای می دهند:
Viet-Muong Branch
Vietnamese : Muong
Mon-Khmer Branch
Khmer : Mon : Palaung : Wa : Bahnar
Sedang : Khasi : Nicobarese : So
Nancowry : Sengoi : Temiar
Munda Branch
Santali : Mundari : Ho : Savara : Korku
در میان زیرخانواده های یادشده، زیرخانواده ی موندا از نظر ساختار واژه و جمله با دیگر زبان های استرالیایی- آسیایی فرق می کند. این زبان زیر تاثیر زبان چینی بوده است. زبان های من و خمر واژگان بسیاری از زبان های هندیِ ”سانسکریت“ و ”پالی“ وام گرفته اند. زبان ویتنامی از زبان چینی بسیار تاثیر گرفته است. ویتنامی، اکنون زبانی تک هجایی است و همچون دیگر زبان های گروه ”ویتنامی- مواُنگ“ سیستمِ نواختی و آهنگین پیچیده ای دارد. در زبان های من- خمر، پسوند دیده نمی شود، اما پیشوند و میانوند فراوان است. در جمله ها، گاه حروف یا وندهای پایانی می تواند نشانگر حالت و طرز برخورد گوینده باشد. همچنین، شناسان های (معرف های) ویژه ای که بیانگر (expressive) خوانده می شوند، رنگ، احساس، و... را مشخص می کنند. برخی زبان ها آواهای بی واکه بسته، همچون /د/، /ب/، و/گ/ ندارند! واژگان ممکن است با همخوان های کامی شده (Palatalized consonants) مثل ñ پایان یابند. از دیگر ویژگی های آوایی این زبان ها، تلفظ /د/ و /ب/ ی بندش دار (imploded /b/ and /d/) است. این کار با مکیدن هوا به درون صورت می گیرد. (ایمپلود، در اصل، یعنی از درون پکیدن یا ترکیدن) زبان های من و خمر با استفاده از الفبایی که برگرفته از خط هندی است نوشته می شود. زبان ویتنامی قرن ها با خطِ تغییریافته ی چینی نوشته می شد؛ از سال 1910، خطی اقتباس شد که الفبای آن لاتین است، اما نشانه هایی اضافی نیز دارد. این خط که در سال 1650 اختراع شده بود، نخستین سیستم نگارشی است که به نویسنده امکان می دهد تا نواخت ها و لهجهفاعل- فعل- مفعول“ پیروی می کنند. در حال حاضر، بیش از 65 میلیون نفر به زبان های استرالیایی- آسیایی سخن می گویند. ضرب المثل ویتنامی: وقتی آقا خانه نباشد، جوجه ها می روند در دیگِ میگو! ها را نیز نشانه گذاری کند
خانواده ی زبان های آلتای
نامِ این خانواده، از کوه های آلتای که در مرز قزاقستان و مغولستان واقع شده گرفته شده است. مردم ساکن این منطقه، در گذشته های دور، جنگجو، اسب سوار، و دوره گرد بودند. بعدها گروهی از ایشان به خاور و گروهی دیگر به باختر مهاجرت می کنند. بدیهی است که در طول سفرهای طولانی و با تاثیر پذیری از زبان های محلی مناطق گوناگون، امروزه تفاوت بسیاری میان مثلا آلتای زبانانِ آذربایجان و آلتای زبانانِ مغولستان وجود دارد. خانواده ی زبان های آلتای را می توان به زیرخانواده هایی که درپی می آید تقسیم نمود:
1-ترکی: این زیرخانواده به چند شاخه تقسیم می شود
الف) Oghuz :یا ترکی جنوب که زبان های ترکی (در ترکیه)، آذری (در ایران)، و ترکمن (در ترکمنستان) را شامل می شود.
ب:) Kipchak یا ترکی باختری که زبان های قزاقی (در قزاقستان) و قرقیزی (در قرقیزستان) و نیز زبان تاتار که شش میلیون نفر بطور پراکنده در ولگای مرکزی ، صربستان ، چین، و آسیای مرکزی بدان سخن می گویند را دربر می گیرد.
پ:) Karluk یا ترکی خاوری ، زبان های ازبک (در ازبکستان) و اویگور (در منطقه خودمختارزینجیانگ اویگور در چین) را شامل می شود.
ت) Eastern Hunnic: یا ترکی شمالی که زبان هایی چون یاکوت و آلتای در سیبری را دربر می گیرد.
ث) Chuvash: که زبانی مستقل است و در ولگای مرکزی بکار می رود.
2-مغولی: این خانواده، زبان های Buryat در خاور سیبری، Kalmyk در کرانه ی دریای خزر در روسیه، و مغولی که مهمترین زبان این زیرخانواده و زبان رسمی مغولستان است را دربر می گیرد. در زیر نمونه ای از خط مغولی را مشاهده می کنید:
.jpg "خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages")
3-تونگوزی: زبان مانچو که در این گروه قرار می گیرد، زمانی مهمترین زبان در این زیرخانواده بود و در چین از آن استفاده می شد. امروزه، مانچو تقریبا منسوخ شده است. از زبان های این زیرخانواده می توان به اِوِنکی در بخش هایی از مغولستان و سیبری مرکزی، لاموت (اِوِن) و نانای در خاور سیبری، و اودِهه در جنوب خاوری سیبری اشاره کرد.
یک ویژگیِ زبان های آلتاییک، ”هماهنگیِ واکه ای“ است. این ویژگی به هماهنگی واکه های ریشه و پسوند در واژه ها اشاره دارد. برای نمونه هموطنان ما در زبان آذری، به آفتاب می گویند /gun/ . در زبان آذری ، /euS/ نقشِ پسوند”ی“ در فارسی را بازی می کند. با این وجود واژه ی آفتابی در زبان آذری و در هنگام تلفظ، /guneuS/ تلفظ نمی شود. در اینجا واکه ی ریشه و واکه ی پسوند همگون شده و واژه ی /geuneuS/ را بدست می دهد.
جنسیت در زبان های آلتای وجود ندارد (برخلاف انگلیسی که مثلا برای او ، she و he وجود دارد).
در زبان های آلتای، پسوندها یکی یکی به ریشه اضافه شده و واژه هایی نو پدید می آورند. برای نمونه، ”اِو“ در زبان آذری یعنی: خانه ، ”اِوسیز“ یعنی: بی خانه ، ”اِوسیزلَر“ یعنی: بیخانه ها ، ”اِوسیزلَردُن“ یعنی: از بیخانمانها، ”اِوسیزلَردُن دُ“ یعنی: از بیخانمان ها هم، و... . به اینگونه زبان ها، زبانهای همچسبشی یا التصاقی یا agglutinative گفته می شود.
در ادامه، جدول زبان های آلتای را می بینید:
Turkish : Azeri : Turkmen : Kazakh
***ghiz : Tatar : Bash*** : Uzbek
Uigur : Chuvash : Balkar : Nogai : Salar
Mongolian Branch
Mongolian : Buryat : Kalmyk
Tungusic Branch
Evenki : Lamut : Manchu : Nanai : Sibo
ضرب المثل مغولی: پا رویِ مار گذاشته ای! (به کسی که مبالغه می کند یا در راه انجامِ کاری بسیار بزرگ، آنرا تباه می کند گفته می شود) ضرب المثل ازبکی: اتحاد قدرت است. ضرب المثل قزاقی: ملتی که قهرمان ندارد، در امان می ماند. برخی زبانشناسان زبان های ژاپنی و کره ای را نیز در خانواده ی آلتای قرار داده اند که به نظر می رسد نادرست باشد. زبان های ژاپنی و کره ای را نمی توان با یقین در هیچ خانواده ای قرار داد.
خانواده ی زبان های استرانزی Austronesian Languages
خانواده ی آسترانِزی بیش از700 زبان را دربر میگیرد که از این نظر، پس از خانواده ی نیجر-کنگو ، دومین خانواده ی پرتعداد دنیا است.
زبان های آسترانِزی که در گذشته بدان مالی- پلی نِزیایی گفته می شد، منطقه ای گسترده، از ماداگاسکار و جزیره ایستر گرفته تا هاوایی را زیر پوشش خود دارد. در این گستره، البته استرالیاگینه نو استثناء هستند. چنانکه می دانید استرالیایی ها به زبان انگلیسی و گینه ای ها به زبان فرانسوی سخن می گویند.
زبان های فورموسان در این خانواده، زبان های غیر چینیِ تایوان را تشکیل می دهند.
زبان های Javanese, Sundanese, Madurese همگی در جاوه، باتاک در سوماترا ، بالی در جزیره ی بالی ، تتون در تیمور، و Tagalog , Ilocano, Visayan در فیلیپین بکار می رود. زبانِ چام تا قرن هفدهم زبان رسمیِ کشور پادشاهیِ چامبا بود. زمانیکه در قرن یادشده، ویتنامی ها آن سرزمین را تسخیر کردند و نام آنرا ویتنام گذاشتند، بسیاری از چام زبانان به سوی کامبوج گریختند. کسانی که امروزه در ویتنام به زبان چامی سخن می گویند بیشتر مسلمانمائوری در زلاندنو؛ فیجی، تاهیتی، و راپانویی در جزیره ی ایستر؛ و زبان هاوایی در جزیره ی هاوایی استفاده می شود.
زبان مالاگاسی، زبان مردم ماداگاسکار است. این جزیره بزرگ در کنار کرانه های جنوبی آفریقااقیانوس هند را درنوردیدند و خود را به این جزیره ی آفریقایی رساندند. فرهنگ مردم ماداگاسکار، کاملا آفریقایی است، اما زبان خود را هنوز حفظ کرده اند.
برای نوشتن زبان مالای، از قرن بیستم، خط لاتین جایگزین خط عربی شد. در زیر، نمونه ای از خط جاوایی (متعلق به جزیره ی جاوه) را مشاهده می کنید.
و هستند. درکل، 230 هزار نفر زبان چامی را بکار می برند. زبان قرار دارد. 1500 سال پیش، ساکنان جزایر پیرامون مالزی با قایق،
.jpg "خانواده های زبان های آسيايي Asian Languages")
زبان های خانواده ی آسترانزی از وندها (پیشوند، میانوند، و پسوند) برای تغییر معنا و نقش فعلدوسیلابی است. و از دوگانسازیمالایبچه را anak و بچه ها را anak anak می خوانند؛ یا خانه را rumah و خانه ها را rumah rumah می گویند. در برخی زبان ها، مانند زبان جاوه ای، سخنِ خودمانی و غیر رسمی با سخنِ رسمی و مودبانه بسیار تفاوت دارد؛ افراد در گفتگو با رییس خود باید از گویش رسمی استفاده کنند 1. در این زبان، گویش ماهیگیران و معدن چیان آنقدر با گویش های معمولی فرق دارد که فرد عادی ممکن است بسیاری از اصطلاحات این افراد را متوجه نشود. در زبان بالی، برای بسیاری از واژگان، سه گونه از نظر ”رسمی بودن“ وجود دارد. برای نمونه، واژه ی خوردن در پایین ترین درجه از نظر رسمی بودن ”naar“، در درجه ای بالاتر ”neda“ و در بالاترین درجه ی رسمی اش ”ngadjengang“ خوانده می شود.
در زبانِ چامی، گویشِ مردان با زنان فرق می کند!
در زبانِ ایلوکانو، سه واژه برای ضمیر ”این“ وجود دارد: یکی برای چیزهایی که در معرض دید هستند، دیگری برای چیزهایی که در معرض دید نیستند، و یکی هم برای چیزهایی که دیگر وجود ندارند.
بعضی از زبان های این خانواده، دو نوع ضمیر شخصی دارند: یک نوع ”ما“ که شنونده را نیز شامل می شود و آنرا Inclusive می خوانند و یک نوع دیگرِ ”ما“ که مخاطب را شامل نمی شود و آنرا Exclusive می گویند.
یکی از ویژگی های زبان های اقیانوسِ آرام، داشتنِ آواهای کم است. زبان هاوایی تنها هشت همخوان (/h/, /k/, /l/, /m/, /n/, /p/, /w/ , /glottal stop/) دارد. برای درک بهتر آوای گلوتال استاپ به بخش آواشناسی مراجعه کنید. در اینجا به همین نکته بسنده می کنم که صدای ”همزه“ در عربی گلوتال استاپ است. در زبان هاوایی، پنج واکه نیز وجود دارد: /a/, /e/, /i/, /o/, /u/ . در این زبان ها هجاهای باز، یعنی هجاهایی که با یک ”واکه“ ختم شوند، بسیار دیده می شود. برای نمونه می توان به نام سرزمین هایی چون فی جی ، تا هی تی ، و... اشاره کرد.
یکی از ویژگی های جالب دستوری در بیشتر زبان های آسترانزی این است که در این زبان ها، کنشگر(عاملِ) ”غیر از فاعل“ و مالک ، هر دو، با یک علامت نشانه گذاری می شوند. (برای نمونه این نشانه در زبان تاگالوگ ni است) در نتیجه میان ”بوسیله ی سگ گاز گرفته شد“ و ”گازِ سگ (از چیزی)“ از نظر ساختاری تفاوتی وجود ندارد.
ساختار جمله در تاگالوگ و مائوری ”فعل- فاعل- مفعول“ است. این ساختار در زبانِ مالاگاسی ”فعل- مفعول- فاعل“ می باشد.
برخی زبانشناسان بر این باورند که مردمِ خانواده ی آسترانزی در اصل در دره ی رود زرد در چینپیش از میلاد، عده ای به اندونزی و عده ای دیگر به اقیانوس آرام مهاجرت کردند.
در زیر، جدول زبان های خانواده ی آسترانِزی را مشاهده می کنید:
Formosan Branch
Amis : Atayal : Paiwan : Tsou
Western Branch
Indonesian : Malay : Javanese : Sundanese
Madurese : Tagalog : Visayan : Malagasy : Achinese
Batak : Buginese : Balinese : Ilocano : Bikol
Igorot : Maranao : Pampangan : Pangasinan : Jarai
Rhade : Cham
Micronesian Branch
Marshallese : Gilbertese : Chamorro : Ponapean
Yapese : Palau : Trukese : Nauruan
Melanesian Branch
Fijian : Motu : Yabim
Polynesian Branch
Maori : Uvea : Samoan : Tongan : Niuean
Rarotongan : Tahitian : Tuamotu : Marquesan
Hawaiian : Rapa Nui
منبع:http://forum.parsigold.com
/الف
