عملکرد نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس

مقدمه

جنگ ایران و عراق یک جنگ تمام عیار منطقه‌ای بود. عراق با تمام توان و با هر سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی، قلمرو خاکی، هوایی و ابی جمهوری اسلامی ایران را مورد حمله قرار داد با حمله گسترده عراق به قلمرو جمهوری اسلامی ایران تردد شناورها به سواحل عراق قطع شد دهها کشتی تجاری در اروند رود در محاصره قرار گرفتند. دو ماه بعد از آغاز تجاوز رسمی عراق نخستین جنگ دریایی میان ایران و عراق به وقوع پیوست و ناوچه‌های دو کشور بزرگترین جنگ دریایی ایران و عراق را به معرض نمایش گذاشتند.
جنگ دریایی ایران و عراق با حمله به کشتی‌ها، سواحل و جزایر، مین ریزی در دریا، مین‌رویی، تهدیدات موشکی، اجرای عملیات‌های منظم علیه اسکله‌ها ادامه یافت و با ورود ناوگان قدرت‌های بزرگ به منطقه، استفاده از سلاح‌های پیشرفته و حضور مقتدرانه نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ابعاد وسیعتر و پیچیده‌تری به خود گرفت در سال‌های پایانی، جنگ دریایی میان طرفین وسعت بیشتری یافته و به درگیری میان ایران و کشورهای آمریکا، عربستان، کویت، شوروی و قدرت‌های بزرگ اروپا تبدیل شد. در این جنگ گسترده و پیچیده دریایی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران مسئولیت صیانت از قمروز آبی جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشتند و هر کدام در طول هشت سال جنگ متناسب با شرایط زمانی، مشکلات و مقدورات خود دست به فعالیت‌هایی زدند. در مقاله حاضر ضمن در نظر گرفتن واحد زمان، نوع ماموریت یگان عمل کننده نوع تجهیزات، تعداد حملات، میزان خسارت‌ها و هزینه‌های اقدام و نیز با استفاده از آمار اطلاعات کمی، ماموریت و عملکرد نیروی دریایی سپاه مورد بررسی قرار گرفته است.

ماموریت‌های نیروی دریایی

مسئولیت حفظ امنیت قلمرو آبی، جزایر و سواحل کشور به عهده نیروی دریایی است که در قالب ماموریت‌های مختلف تدافعی و تهاجمی اجرا می‌شود با توجه به تجربه هشت سال جنگ در خلیج فارس می‌توان این ماموریت‌ها را به شکل زیر طبقه‌بندی کرد:
1) پدافند جزایر و دفاع از قلمرو آبی کشور
2) اسکورت کشتی‌ها
3) بازرسی کشتی‌ها
4) اعمال سیاست‌ مقابله به مثل با حمله به کشتی‌ها
5) اجرای عملیات تعرضی علیه جزایر و سواحل دشمن.

1. پدافند جزایر و دفاع از قلمرو آبی کشور:

سازمان رزم نیروی دریایی سپاه در طول جنگ متاثر از حملات عراق، عملکرد نیروی دریایی ارتش، نیاز جبهه‌ها و استعدا‌د‌ سپاه، تکوین و گسترش یافت دفاع از سواحل و جزایر کشور در سال‌های نخست جنگ با توجه به توان نظامی عراق به قسمت‌های شمالی خلیج فارس محدود بود.
در اوایل جنگ، فعالیت‌های دریایی عراق بیشتر در دهانه اروند، خورموسی و غرب بوشهر و عمده تلاشش بر بستن بندر امام از طریق ناامن کردن خور موسی معطوف بود ولی سازمان، سلاح و تجهیزات کافی برای این کار را نداشت. عراق بیشتر از ساحل فاو اقدام به پرتاب موشکهای کرک ابریشم می‌نمود. هواپیماهای عراقی از موشک ضد سطح و توان چندانی برخوردار نبودند در این مدت نیروی دریایی ارتش، مسئولیت پدافند از این منطقه را برعهده داشت و در این راستا حدود دو ماه پس از هجوم گسترده رژیم عراق به قلمرو جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی، جنگ نسبتا شدیدی را با نیروی دریایی ارتش عراق آغاز کرد اسکله البکرکه یکی از پایگاه‌های جمهوری اسلامی ایران به آتش کشیده شده، سه فروند میگ عراقی سرنگون گردید. 20
نفر از پرسنل نیروی دریایی عراق به اسارت درآمدند و سازمان نیروی دریایی عراق به شدت آسیب دید در این درگیری ناوچه پیکان یکی از شناورهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران غرق شد و یک ناوچه دیگر به نام سهند آسیب دید .
عراق پس از عملیات بیت‌المقدس در فعالیت‌های دریایی خود تحول قابل توجهی صورت داد نخست یک سری تجهیزات خاص عملیات دریایی مثل هواپیمای سوپراتا ندارد را کرایه کرد و سپس آنها را وارد سازمان رزمی خود نمود. این هواپیما به موشک های اگزوسه مجهز بود و قدرت و دقت بیشتری در پرواز و هدف گیری داشت عملیات دریایی عراق به منظور جلوگیری از صادراد نفت ایران تا جزیره خارک گسترش یافت و مخازن نفت، اسکله و کشتی‌های اطراف جزیره خارک جزو اهداف این حملات قرار گرفتند که تا سال 1365 پیوسته بر دامنه این حملات افزوده می‌شد برای جلوگیری از خسارت‌های بیشتر، مسئولین عالی جنگ تصمیم گرفتند از نیرو، ابتکارات و طرح‌های جدید سپاه در عرصه جنگ دریایی استفاده بیشتری نمایند. علی‌رغم مخالفت‌های اولیه برادران ارتش مسئولیت قسمتی از پدافند جزیره خارک به سپاه محول شد و مقادیری از امکانات ارتش نیز به سپاه واگذار گردید از آنجایی که از سال 62 مسئولیت پدافند از سطحه دریایی و برخی سکوها و حوزه‌های نفتی به سپاه داده شده بود، زمینه‌های پذیرش این ماموریت در سازمان رزم سپاه وجود داشت. در آن زمان براردان سپاه وقتی گزارش عملکرد یکساله خود و چگونگی اجرای گشت‌های پیرامون خارک و سواحل حساس را به آقای هاشمی رفسنجانی ارایه کردند، ایشان خطاب به فرماندهان سپاه گفتند: «وجود عناصر سپاه در دریا پدیده‌ای بس وحشتناک برای استکبار جهانی است.» حضور و فعالیت دریایی سپاه با این تجربه موفق مراحل گسترش و تکوین خود را در سالهای 63 و 64 پشت سرگذاشت و در سال 65 هنگامی که رژیم عراق تصمیم گرفت راههای درآمد ارزی ایران را قطع کند. سپاه مسئولیت بزرگتری را در پدافند از جزایر سکوهای نفتی برعهده گرفت. حملات هوایی عراق در سایه حمایت تسلیحات شرق و غرب و ورود تجهیزات جدید روزه به روز دقیق‌تر، وسیع‌تر و مخربترشد و این حملات با همکاری کشورهای حاشیه جنوی خلیج فارس و حمایت آمریکا از آنها در جلوگیری از اقداماتی تلافی جویانه ایران همراه بود. میراژهای 1_ f وارد سازمان ارتش عراق شدند آنها ضمن بهره‌گیری از هواپیماهای سوخت رسانی، با استفاده از فضای کشورهای جنوبی خلیج فارس و کریدور های بین‌المللی بردشان را به تنگه هرمز رساندند. عراق در اقدامی دیگر علاوه بر استفاده‌ از موشک‌های اگزوسه این هواپیما‌ها را به بمب‌های لیزری مجهز ساخت. که در مقایسه با موشک ه مدقتش بیشتر بود و هم از قدرت تخریب فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. کشتی‌هایی که به این طریق مورد حله قرار می‌گرفتند دیگر نه قابل نجات بودند و نه قابل بازسازی.
در این شرایط حساس و سخت که مسئولین را مستاصل کرده بود ضرورت تقویت پدافند از جزیره مطرح و نیروی دریایی سپاه به طور گسترده وارد عمل شد. اقدامات سپاه در دفاع از جزایر در طول جنگ همزمان با ورود ناوگان قدرت‌های بزرگ به منطقه و احتمال حمله آمریکا به جزایر و بنادر ایران افزایش یافت و سپاه نقش فعالی را در پدافند جزایر ایفا نمود.

2. اسکورت کشتی‌ها

دومین ماموریتی که نیروی دریایی سپاه در دفاع از قلمرو آبی کشور برعهده داشت برقراری امنیت کشتی‌های خودی به طرف گوناگون از جمله اسکورت آنهاست. در آغاز جنگ، اسکورت نفتکش‌های ایران در منطقه ممنوعه عراق (6) برعهده یروی دریایی ارتش بود. به دلیل آماده نبودن دیگر بنادر برای تخلیه کالاها و بارگیری، جمهوری اسلامی ایران ناگزیر به استفاده از بندر امام خمینی بود.
نیروی دریایی ارتش کشتی‌ها را در بندر بوشهر جمع و در یک کاروان به صورت ده تایی از طریق خورموسی تا بندر امام خمینی اسکورت می‌کرد منطقه خورسی خطرناک ترین نقطه مسیر کاروان بود که از سوی موشک‌های مستقر در ساحل فاو و هواپیماهای عراقی تهدید می‌شد و با وجود پوشش هوایی نیروی هوای ارتش به دلیل تعداد زیاد کشتی‌ها در یک نقطه و زمان شیوه هدف یابی موشک‌های کرم ابریشم، کاروان‌ها همیشه مورد حمله قرار می‌گرفتند و کشتی‌ها آسیب می‌دیدند. نیروی دریایی سپاه که در این موقع به صورت گارد ساحلی در سپاه استانهای جنوبی مستقر بود. در زمینه اسکورت کشتی‌ها از بندر بوشهر تا بندر امام خمینی فعالی شده و با سه اقدام ابتکاری، اسکورت تک تک کشتی‌ها، استقرار پدافند در مسیر موشک‌های برای زدن آنها و سکانداری پاسداران در کنار برادران ارتشی، ضمن کاهش خسارت‌های وارده با شناورها مانع از بی‌سکاندار شدن شناورها گردید.

3. بازرسی کشتی‌ها

سومین ماموریت نیروی دریایی، بازرسی کشتی‌های بی‌طرف و توقیف قاچاق جنگی در دریاست. نخستین‌بار جمهوری اسلامی در 21 مرداد 1360 در تنگه هرمز یک فروند کشتی دانمارکی را که تجهیزات نظامی به مقصد عراق حمل می‌کرد توقیف نمود. از سال 1364 به بعد، نیروی دریایی سپاه و ارتش به طور منظم کشتی‌های بی‌طرف مشکوک به حمل قاچاق جنگی به مقصد عراق را مورد بازرسی قرار دادند. نحوه بازرسی کشتی‌ها از سوی این دو نیرو با یکدیگر متفاوت بود شیوه بازرسی و کنترل نیروی دریایی بود.
بدین ترتیب که با بی‌سیم مبدا و مقصد محموله کشتی را می‌پرسید و وقتی از سوی کشتی اعلام می شد باری برای عراق نداریم کشتی به راه خود ادامه می داد. سپاه بازرسی کشتی‌ها را به تنگه هرمز محدود نکرده بود و دژبانی، کشتی‌های مشکوک را نگه داشته، همه انبارهای کشتی را مورد بازرسی قرا می‌داد که در مواقعی این بازرسی بیش از دو ساعت طول می‌کشید این بازرسی‌ها در دوره‌ای از جنگ نفتکشها بود که آمریکا حضور گسترده در خلیج فارس داشت و ضمن مخالفت با این نوع بازرسی‌ها اعلام کرده بود که همه کشتی‌های در حال تردد در خلیج فارس ر ا تحت اسکورت دارد ولی کشتی ها جرات نمی‌کردند که به بی‌سیم ناوهای آمریکا مبنی بر کمک به آنها پاسخ مثبت دهند.

4. اجرای سیاست مقابله به مثل

اعمال سیاست مقابله به مثل مهمترین و موثرترین ماموریت نیروی دریایی در هشت سال دفاع مقدس بود و هرچه به پایان جنگ نزدیک می‌شد اجرای آن به لحاظ تعداد طرف‌های درگیر، یگانهای عمل کننده، تجهیزات و تسلیحات مورد استفاده، حوزه جغرافیایی و شدت حملات، مشکل ترو و پیچیده تر می‌شد.
آمار موجود از حمله به کشتی‌ها نشانگر میزان افزایش حملات در طی هشت سال جنگ است. تعداد کشتی‌های تجاری که در سال 1360 مورد حمله قرار گرفتند 6 فروند بود. این رقم در سال 1361 به 17 فروند و در سال 1362 به 34 فروند رسید نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران در سال 1363 در پاسخ به حملات عراق تعدادی از کشتی های متحدین عراق را مورد حمله قرار داد که در مجموع حملات دو کشور به کشتی‌ها در سال فوق به 66 مورد رسید در سال 1364 حملات طرفین کاهش اندکی داشت ولی در سال 1365 تعداد حملات در حدود دو برابر شد در سال 1366 با 191 مورد حمله به کشتی‌ها جنگ نفتکش ها به اوج خود رسید و این روند تا پایان جنگ ادامه یافت.

جنگ نفتکش‌ها

مرحله اول (از آغاز جنگ تا آغاز سال 1363)

جنگ نفتکش‌ها از آغاز تا پایان جنگ با توجه به کشور حمله کننده و یگان اعمال کننده سیاست مقابله به مثل از سوی جمهوری اسلامی ایران به سه مرحله تقسیم می‌شود: در مرحله نخست از آغاز جنگ تحمیلی تا شروع اقدامات تلافی جویانه ایران در سال 1363 را در بر دارد در این مرحله حمله به کشتی‌ها به صورت یک جانبه و از سوی عراق انجام می‌شد عراق در واکنش به بسته شدن بنادر خود در خلیج فارس قسمتی از منطقه شمال شرقی خلیج فارس را منطقه ممنوعه اعلام کرد که در آنجا تمام کشتی ها بدون توجه به پرچمشان مورد حمله قرار می‌گرفتند این حملات عمدتا به وسیله موشک‌های کرم ابریشم و از ساحل شبه جزیره فاو انجام می‌شد نیروی هوایی عراق نیز در حمله به کشتی‌ها در ای منطقه فعال بود، ولی به دلیل حضور نیروی هوایی ایران و نوع موشک‌های مورد استفاده علیه کشتی‌ها از کارایی چندانی برخوردار نبود ایران در این مرحله هیچگونه عملیات مقابله به مثل نداشت و کلیه 57 فروند کشتی سانحه دیده از سوی عراق مورد حمله قرار گرفته بودند نیروی دریایی سپاه در این مرحله حضور موثری در دریا نداشت و به لحاظ سازمانی یگان دریایی بود که به کارهای فکری و ستادی مشغول بود.

مرحله دوم (از سال 1363 تا پایان 1365)

در مرحله دوم جنگ نفتکشها که از سال 1363 شروع شد و تا پایان 1365 ادامه داشت، عراق و ایران شیوه متفاوتی در پیش گرفتند. تعداد حملات به شدت افزایش یافت. عراق با تجهیز هواپیما‌های خود به سلاح‌های جدید، محدوده جغرافیایی حملات خود را گسترش داد و جمهوری اسلامی ایران نیز با اتکا به نیروی هوایی و دریایی ارتش به مقابله آن برخاست.
در مقابل 154 مورد حمله عراق به کشتی‌های نیروی دریایی، ایران 69 کشتی حامیان عراق را مورد حمله قرار داد. یعنی بطور متوسط در مقابل هر 5 حمله عراق، به دو فروند کشتی عراقی حمله شد. در این مرحله نیروی هوایی ابتدا با هواپیماهای 14 - f یک پوشش هوایی ایجاد می‌کرد و سپس با هواپیماهای 4 - f و موشک ماوریک که یک موشک ضد تانک است و اثر جنگی کمی دارد، به کشتی مورد نظر حمله می‌کرد. پس از مدتی نیروی هوایی عربستان با هواپیماهی 15 - f به مقابله با آن پرداخت و دو فروند هواپیمای 4 - f ایران را مورد اصابت قرار داد. به این صورت هزینه اعمال سیاست مقابله به مثل با هواپیما خیلی زیاد شد و در مقابل میزان خساراتی که به کشتی‌ها وارد می‌شد قابل مقایسه نبود. پس از این وایعه استفاده از هواپیما برای اجرای سیاست مقابله به مثل منتفی شد و نیروی دریایی ارتش هلی کوپترهای 212 - sh را جایگزین هواپیما کرد. این هلی کوپترها در سکوی سلمان استقرار یافته و با پرواز از روی آن با موشک‌های مارویک و یک موشک کوچکتر به نام 12 - as به کشتی‌ها حمله می‌کردند. به کارگیری هلی کوپتر به جای هواپیما اگر چه از دقت بیشتری برخوردار بود لیکن به جهت قدرت تخریبی کمتر راکت‌های هلی کوپتر میزان خسارت وارده به هدف کاهش یافت. استفاده از سکوها از یکسو تبلیغات منفی در جهان علیه جمهوری اسلامی ایران برپا کرد و از سوی دیگر عراق به تلافی آن سکوی سلمان را مورد حمله قرار داده و بیش از چند صد میلیون دلار خسارت وارد کرد. پس از مدتی اعلام شد که این شیوه نیز ضرر و زیان بیشتری دارد و عملا متوقف شد. به این ترتیب استفاده از ناوچه‌های آرش تنها شیوه اعمال سیاست مقابله به مثل بود که با استفاده از موشک‌های ایتالیایی سیکلروتوپهای 76 میلی‌متری مستقر در ناوها انجام شد دقت هدف‌گیری موشک های فوق بسیار ضعیف و اثرات تخریبی توپها بسیار پایین بود.
در اواخر این دوره در حالیکه برد پروازهای هوایی عراق به حوالی تنگه هرمز رسیده بود و دقت هدف گیری آنها به خاطر بکارگیری هواپیماهای پیشرفته و موشک‌های لیزری زیاد و خسارت آن افزایش یافته بود، شیوه‌ها و تاکتیک‌های مقابله به مثل نیروی دریایی ارتش در بن بست قرار گرفت و کویت با دعوت از قدرت‌های بزرگ برای اسکورت نفتکشهای این کشور و جلوگیری از اعمال سیاست مقابله به مثل بحران منطقه را بیش از پیش پیچیده‌تر کرد. در این شرایط ناتوانی در اعمال سیاست مقابله به مثل در قبال حملات هوایی عراق به معنای قطع واردات و صادرات ایران از بنادر خلیج فارس بود بدون اینکه آسیبی به صادرات نفتی متحدین عراق در منطقه وارد آید. در چنین شرایطی که روند امور در خلیج فارس به ضرر ما بود نیروی دریایی سپاه وارد عرصه اجرای سیاست مقابله به مثل شد و با شیوه‌ها و تاکتیکهایی که به کار گرفت نه تنها حمله به کشتی‌های متحدین عراق را به سطح تعداد حملات آن کشور رساند بلکه در اواخر دوره سوم از آن نیز فراتر رفت.

مرحله سوم (از آغاز سال 66 تا پایان جنگ)

مرحله سوم که تا پایان جنگ ادامه یافت، هر چند به لحاظ زمانی کمتر از دو دوره قبل است ولی در مقایسه با حملات انجام شده به کشتی‌ها بیشتر از آنهاست.
بطور کلی مشخصه‌های اصلی این مرحله از جنگ نفتکشها حضور قدرتمند سپاه در جنگ دریایی، ورود ناوگان قدرت‌های بزرگ به منطقه، دخالت مستقیم آمریکا و شدت گرفتن جنگ نفکشهاست. در این مرحله که از آغاز سال 1366 شروع شد و تا پایان جنگ ادامه یافت قایقهای تندر و سپاه وارد عرصه جنگ دریایی شد و با تاکتیکهای ساده‌، تسلیحات ارزان قیمت و قابل دسترس و نیروهای شهادت طلب به مقابله با تهاجمات عراق و تجاوزات آمریکا برخاستند.
هزینه اعمال سیاست مقابله به مثل کاهش یافت و ابتکار عمل به دست نیروهای خودی افتاد. آنها هر جا اراده نمودند کشتی مورد نظر را با حملات مداوم غرق کردند بدون اینکه محدودیت تهیه موشک را چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ بازار فروش داشته باشند. تاکتیک استفاده از قایقهای تندر و نه تنها در کاهش هزینه مقابله به مثل و افزایش خسارت به کشتی‌های طرف مقابل بود بلکه برخلاف تجهیزات نیروی دریایی ارتش، آمریکا هیچگونه بینشی نسبت به نوع بکارگیری اعمال فرماندهان و عملکرد نیروهای سپاه نداشت و رزمندگان سپاه از آزادی عمل بیشتری برخوردار بودند.
تجهیزات سپاه کارایی فزونتری داشت و استفاده از تجهیزات آمریکا را محدود کرده بود چیزی که در ساختار ذهنی فرماندهان نیریو دریایی ارتش و سازمان آن جایی نداشت این اقدامات باعث شد که آمریکا نتواند از تجهیزات پیشرفته خود استفاده کند بلکه برای دفاع از آنها شیوه ساده‌تری را انتخاب نمود و روی پیشرفته‌ترین ناو خود کیسه شن گذاشت تا با استقرار نفر بر پشت آنها عملا اعتراف کند که رادار هواپیما، هلی کوپتر توپ و موشک‌های تاو در این جنگ دریایی تعیین کننده نیست. قایقهای تندرو در مشکل‌ترین زمان جنگ نفتکشها سیاست مقابله به مثل را اعمال کرده، جندین بار با ناوها و هلی‌کوپترهای آمریکایی درگیر شدند. در شانزده مهرماه 1366 چهار فروند از قایهای تند رو سپاه با سه فروند هلی کوپتر پیشرفته آمریکا درگیر شده، یکی از آنها را هدف موشک استینگر قرار داده و سرنگون کردند.
درگیری 29 فروردین 1367 با اینکه نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تنها توانست 3 دقیقه در صحنه نبرد (نه در خود نبرد) حضور داشته باشد، و در حدود 8 دقیقه توانست مقاومت کند، در مقابل نیروی دریایی سپاه با پنج فروند قایق عاشورا و با اتکا به ایمان نیروهای شهادت طلب خود نزدیک به 6 ساعت در مواجه مستقیم با هواپیماها، هلی‌کوپترها و ناوهای آمریکایی ایستادگی کرد.
در این درگیری که ساعت 10:20 شروع شد و تا ساعت 4 بعدازظهر ادامه داشت، یک نفر از نیروهای خودی شهید، یک نفر مفقود و به یکی از قایقها خساراتی وارد شد جالب توجه آنکه در این نبرد نابرابر یکی از هلی کوپترهای غول پیکر آمریکا مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد و یک یدک کش آمریکایی نیز آسیب دید. طی این حملات آمریکایی‌ها چنان مستاصل شدند که مجبور شدند ایران را تهدید به حمله نظامی کنند. از نیروی دریایی ارتش نیز دو فروند ناو چند صد میلیون دلاری به نامهای سهند و جوشن بلافاصله مورد حمله قرار گرفته و غرق شدند.
نیروی دریایی سپاه علاوه بر بکارگیری موفقیت آمیزقایقهای تندرو در مقابله با ناوگان آمریکا و اجرای سیاست مقابله به مثل در حمله با کشتی‌های متحدین عراق، از آنها در عملیات مین ریزی با کارآیی بسیار بالا استفاده کرد. اولین مین ریزی در 12 فروردین 66 در ورودی بندر الاحمدی کویت انجام گرفت و در روزهای بعد با توجه به شرایط زمانی از این وسیله به خوبی استفاده شد. در سومین روز از حرکت نخستین کاروان نفتکش‌های کویت که محتمل بود با عبور تحت اسکورت، با تبلیغات گسترده آمریکا اقدام موفق پاسداران انقلاب را تخطئه کند، مین‌ها ریخته شده در دریا سینه نفتکش بریجتون را شکافت بدون اینکه آمریکا بتوانددست به اقدامات تلافی جویانه بزند و از حیثیت خود دفاع کند .
در این اثناکشتی ایران اجرا متعلق به نیروی دریایی ارتش نه تنها موفقیتی کسب نکرد بلکه عاملی شد برای تبلیغات منفی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران که در بدترین شرایط، آمریکا از آن استفاده کرد سویمن سلاح نیروی دریایی سپاه در اجرای سیاست مقابله به مثل موشک‌های کرم ابریشم بود که در مقایسه با موشک‌های مورد استفاده نیروی دریایی ارتش مثل اورلیکن و ماوریک از کارایی بسیار بالایی برخوردار بودند. این موشک‌ها جود در ساحل مستقر می‌شدند، تا حدود زیادی از حملات دشمن مصون بودند و در صورت اصابت به هدف خسارت‌ه ای و تلفات سنگینی به بار می‌آوردند. علاوه بر اثرات بازدارنده استقرار موشک‌های کرم ابریشم در سواحل خلیج فارس و تنگه هرمز که در عملکرد و اظهارات نیروهای آمریکایی آشکار بود. نیروی دریایی سپاه در موارد متعددی از آنها استفاده کرد ونفتکش‌های کویتی و آمریکایی را در سواحل کویت مورد حمله قرار داد که نفتکش؛ سانگاری؛ سی ایل سیتی؛ در 23 و 24 مهر ماه 1366 در ساحل بندرالاحمدی مورد اصابت قرار گرفتند و بشدت آسیب دیدند.درست بعد از اینکه آمریکا سکوهای رسالت و رشادت ایران را مورد حمله قرار داد بار دیگر نیروی سپاه وارد صحنه شد و در حالیکه امکان مقابله به مثل و راههای آن بسیار محدود و مخاطره آمیز بود با موشک کرم ابریشم اسکله الاحمدی را هدف قرار داد و یکی از پایانه‌های آنرا از کار انداخت. در طول چند سال آخر جنگ بطور مکرر اتفاق افتاد که عراق پس از پرتاب موشک کرم ابریشم مجبور شد حملات هوایی خود را علیه کشتی‌ها در خلیج فارس متوقف سازد.

5. انجام عملیات تعرضی علیه جزایر و سواحل دشمن

نیروی دریایی سپاه در طول مدت حضور خود در خلیج فارس علاوه بر ماموریت‌هایی که ذکر شد و عملیات در دریا تدارک دید که یکی از آنها عملیات کربلای 3 ودیگری عملیات خفجی بود.
عملیات کربلای 3 در تاریخ 11/6/1365 یعنی قبل از اجرای سیاست مقابله به مثل از سوی سپاه به منظور انهدام سکوهای البکر و العمیه عراق انجام شده که نیروهای عمل کننده توانستند اسکله العمیه را در یک عملیات منحصر به فرد به تصرف درآورده و آنرا منهدم نمایند.
همچنین نیروی دریایی سپاه در راستای برقراری امنیت دریایی و حفاظت از قلمرو آبی جمهوری اسلایم ایران و پاسخ به اقدامات عربستان در حمایت از عراق و بخصوص کشتار زائران خانه خدا عملیات خفجی را طراحی و تدارکات لازم را برای اجرای آن فراهم آورد.
قایقهای تندرو در سطح گسترده‌ای در شمال خلیج فارس تجمع کرده و درصد حمله که منطقه بیطرف خفجی برآمدند از آ»جا که این جزیره، از اهمیت بسزایی برخوردار بود و عربستان و کویت پس از استخراج نفت این منطقه فروش آن مقدار قابل توجهی از درآمد آنرا به حساب رژیم عراق واریز می‌کردند.کشتی فرماندهی ؛لاسان؛ در خلیج فارس به مقابله با قایقهای تندرو برخاست و با انصراف از ادامه اسکورت نفتکشهای کویتی، به خاطر یک ماموریت مرموز و ناگهانی به شمال خلیج فارس اعزام شد. عربستان سعودی مجبور به اعلام آماده باش بالای نظامی شد، هواپیماهای این کشور در ارتفاع کم به پرواز درآمدند ؛ کردزمن ؛ از عملیات خفجی به عنوان روزی که ایران و آمریکا بطور گسترده در مقابل هم قرار گرفتند نام برده و نوشته است که «عربستان سعودی پس از مشورت با آمریکا هواپیماهای 15-f و ؛ترنادو؛‌را برای مراقبت‌ هوایی و کشتی‌‌ها به گشتزنی در منطقه مامور کرد و به ایران اعلام کرد که از طرح آن کشور مطلع هستند» قایقهای تندرو و پس از اینکه با دیواری از ناوهای آمریکا در سواحل عربستان روبرو شدند،‌از ادامه حرکت خودداری کرده و بدون درگیری به پایگاه‌های خود بازگشتند.

نتیجه‌گیری

بطور کلی نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش دو سازمان جداگانه‌ای هستند که دارای اصول آموزش متفاوت بوده، از نیروها، سلاح‌ها و تجهیزات مختلفی استفاده کرده، در عمل تاکتیک‌های متفاوتی را بکار گرفتند. نیروی دریایی به استثنای مقطع ابتدای جنگ که نیروی دریایی ارتش حدود سه سال مسئولیت اجرای سیاست مقابله به مثل را برعهده داشت و عراق فاقد توان رزمی کافی در دریا بود، در مشکل‌ترین و حساس‌ترین برهه‌های جنگ دریایی وارد صحنه کارزار شد و با فرماندهان مبتکر و سازمان انعطاف پذیر مرکب از نیروهای مومن، بر محدودیت‌های تکنولوژیکی و تاکتیکی فائق آمد و با انجام ماموریت‌های کم هزینه و تحمیل خسارت‌های سنگین به دشمن، بن بست ایجاد شده را شکست و ابتکار عمل را در عرصه دریا به دست گرفت. این حضور قدرتمند نه تنها سیاست عراق و آمریکا را در مسدود کردن صادرات نفت ایران با شکست روبرو ساخت بلکه در مواقعی موجب شد حملات عراق و حضور آمریکا نتیجه معکوس به بار آورد و نفت ایران در سایه آرامش به وجود آمده به راحتی صادر شود.
منبع:http://www.centralclubs.com
/خ