الاجتهاد و التقليد

عنوان برخي از کتابها که طي آن درباره‌ي مبحث اصولي مهم اجتهاد و تقليد در زمان غيبت امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) بحث شده است. فقهاي اصولي شيعه را به اين مبحث عنايت بسيار بوده است. برخي از ايشان که در اين باب و تحت اين عنوان اثري نوشته‌اند، نام برده مي‌شوند:
1) آخوند خراساني که شاگردش سيد ابوالحسن بن عباس اشکوري تقريرات وي را در اين مورد گرد آورده است؛ 2) محقق ميرزا ابوالقاسم کلانتري (م1292ق)؛ 3) محمدتقي ابن محمدباقر بن محمدتقي معروف به «آقا نجفي» (م 1331ق)، کتاب وي در سال 1296 ق در ايران چاپ شده است؛ 4) علامه محمدحسين بن محمد حسن تاجر ملقب به «معين اصفهاني نجفي» از علماي قرن چهاردهم؛ 5) ملا حسين تربيت ساکن سبزوار (م ح1300ق) اثر او در اين زمينه کتابي بزرگ است که در آن از حقيقت ايمان و کفر نيز به تفصيل بحث شده است؛ 6) محمد رفيع الدين بن فرج گيلاني مشهدي (م1161ق در مشهد)، استاد سيدعبدالله جزايري؛ 7) سيد ميرزا صالح بن سيد حسن داماد موسوي حايري، ساکن تهران و متوفي در آن به سال 1303ق، کتاب وي همراه کتاب «مفاتيح» اثر دايي‌اش سيدمحمد مجاهد به سال 1296ق در ايران چاپ شده است؛ 8) طاهربن عبدعلي بن طاهر حجامي نجفي، متولد 1280 و اندي از هجرت؛ (9) ميرزا عبدالرحيم ابن نصرالله گلي براي تبريزي، (م1334ق)؛ 10) مولي عبدالعظيم بن محمد لواساني، از شاگردان شريف العلماء که نسخه‌اي از کتاب مفصل او ذيل اين عنوان به خط خودش (مورخ 1242ق) در کتابخانه‌ي آقا احمدبن آقا هادي بن آقا محمود کرمانشاهي ديده شده است؛ 11) ميرزا عبدالواسع بن محمدبن ابي القاسم حسيني زنجاني (م1291ق)؛ 12) مولي آقا محمدعلي بن مولي محمدصادق شيرازي، از احفاد محمد صالح مازندراني، وي نگارش کتاب خود را در 1276ق به پايان آورده است؛ 13) محمدعلي بن ملا مهدي اراني کاشاني، (م1325ق)؛ 14) محمدبن محمدباقر ايرواني نجفي معروف به فاضل ايرواني (م1306ق)؛ 15): علامه شيخ مرتضي بن محمد امين بن مرتضي بن شمس الدين بن احمدبن محمد صادق انصاري دزفولي شوشتري نجفي (1214-1281ق)؛ 16) علامه حاج ميرزا مسيح بن محمد سعيد رازي تهراني (م1263ق)؛ 17) مولي محمدمهدي بن علامه حاج ابراهيم کلباسي اصفهاني، (م1292ق)؛ 18) علامه حسين بن علي خسروشاهي تبريزي، کتاب او در سال 1244ق نگارش يافته است، نسخه‌اي خطي از آن (کتابت 1246ق) ذيل شماره‌ي 6210 (اصول فقه عربي) در کتابخانه‌ي مدرسه‌ي سپهسالار موجود است؛ 19) علامه عبدالعزيز اردبيلي شاگرد ميرزا ابوالقاسم قمي، (م 1231 ق) نسخه‌اي از کتاب او ذيل شماره‌ي 6139 (اصول فقه عربي) در کتابخانه‌ي مدرسه‌ي سپهسالار موجود است؛ 20) محقق اردبيلي که نسخه‌اي خطي از او در اين مورد به خط شهاب الدين بن حسن حسيني طباطبائي شولستاني ذيل شماره‌ي 2144/8 در کتابخانه‌ي مرکزي دانشگاه تهران موجود است.
کتابنامه:
الذريعه، 270/1-273؛ فهرست کتابخانه‌ي سپهسالار، 50/3-51.
منبع مقاله :
گروه نويسندگان، (1391)، دائرة المعارف تشيع، تهران: حکمت، چاپ اول