رسانه‌های گروهی و ورزش شهروندی

ورزش همگانی با افزایش سلامت و نشاط در جامعه، سبب کاهش هزینه‌های درمانی و بهداشتی می‌شود و بهره‌وری نیروی کار جامعه را بالا می‌برد و از این راه به توسعه‌ی همه جانبه آن جامعه کمک می‌کند. گذشته از این، ورزش همگانی در یک جامعه، کارکردهای مطلوبی چون افزایش همدلی، تقویت همبستگی و مشارکت اجتماعی و تحکیم روابط و پیوندهای اجتماعی، کمک به فرآیند جامعه‌پذیری (1) افراد نیز دارد. (روشندل اربطانی، 1386).
رسانه‌های جمعی بی‌شک از پدیده‌های بارز جهان معاصر، می‌توانند از طریق کانال‌های ارتباطی بزرگ مانند رادیو، تلویزیون به واسطه‌ تبلیغات سازمان یافته در برقراری ارتباطی سودمند بین ورزش و رسانه‌ها با پخش اعلامیه، برنامه‌های خبری، فیلم‌های مستند و برنامه‌های سرگرمی به لحاظ شرایط خاص خود مانند سهولت استفاده‌ی اکثریت جامعه از آنها تأثیر بسزایی در فرهنگ‌سازی ورزش به ویژه ورزش همگانی داشته باشند. ورزش به عنوان پدیده‌ای اجتماعی که اکثریت قریب به اتفاق جامعه با آن سر و کار دارند، به عنوان یک حوزه‌ی اثربخش در فرهنگ و رفتارهای اجتماعی شناخته شده است. در ایران نیز رادیو و تلویزیون به عنوان رسانه‌ی ملی، هدایت کننده‌ی اصلی توسعه‌ی فرهنگی و اجتماعی کشور، نقش و مأموریت بزرگی در توسعه‌ی ورزش همگانی بر عهده دارند؛ از این رو از مهم‌ترین نقش‌های رسانه‌ها در توسعه‌ی ورزش همگانی اطلاع‌رسانی، آگاهی‌بخشی و آموزش مداوم در جهت ایجاد روحیه‌ی مشارکت و همکاری اجتماعی در جامعه را می‌توان نام برد. (طلوعی اشلقی و همکاران، 1389)

بیشتر بخوانید: تلویزیون و ورزش

وسایل ارتباط جمعی به عنوان یک نهاد اجتماعی رابطه‌ی متقابلی با آحاد جامعه داشته و در تغییرات اجتماعی و رشد اقتصادی و فرهنگ‌سازی ورزش عامل مهمی تلقی می‌شود (قاسمی، 1387). اهمیت ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی و تأثیر شگرف آن بر افراد جامعه انکارناپذیر است. این تأثیر حتی در قالب نظریه‌ی اشاعه‌ی فرایند اجتماعی نوآوری و چگونگی دستیابی به آن و نحوه‌ی نگرش و گسترش نوآوری‌ یا هر نوع نیاز فرهنگی در ساختار یک نظام اجتماعی مشهود است.
ورزش به عنوان پدیده‌ای اجتماعی که اکثریت قریب به اتفاق جامعه با آن سر و کار دارند، به عنوان یک حوزه‌ی اثربخش در فرهنگ و رفتارهای اجتماعی شناخته شده است. تحولات نوین رسانه‌ها جایگاه ورزش را روزبه‌روز در زندگی اجتماعی افزایش داده است. ورزش و رسانه‌ها ویژگی‌های مشترکی دارند؛ هر دو آنها به پدیده‌ها و موضوع‌های جهانی تبدیل شده‌اند، دوم اینکه هر دو از صنایع رو به رشد و سودآور محسوب می‌شوند و سوم اینکه با در نظر گرفتن ورزش و رسانه، به معنای امروزی، هر دو از پدیده‌های مربوط به قرن اخیرند و درنهایت اینکه هر دو ابعاد گسترده و متنوع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، تکنولوژیکی و... دارند (روشندل اربطانی، 1386)
بنابراین آموزش برای ایجاد تغییرات در سبک زندگی افراد بایستی به طور مستمر از طریق رسانه‌ها طرح و تکرار شود. این راهبرد به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و در بستری اقناعی صورت می‌گیرد. (آقاجانی و نادری‌نژاد، 1390)
جکسون (1991) در تحقیقی به این نتیجه رسید که رسانه‌های جمعی 87 درصد بر افزایش آگاهی مردم اثر می‌گذارند. رسانه‌های جمعی در شکل‌دهی ساختار ذهنی افراد جامعه مؤثرند. از سوی دیگر، رفتار افراد را سامان می‌بخشد و موجب می‌شوند افراد درباره‌ی پدیده‌های اجتماعی، رفتاری کاملاً حساب شده از خود بروز دهند.
جکسون (1991) اثر رسانه‌های جمعی بر افزایش آگاهی مردم درباره‌ی فعالیت بدنی را 87 درصد و روی تغییر رفتار و گرایش به فعالیت بدنی 30 درصد اعلام کرد. در پژوهشی در کشور استرالیا بین تبلیغات رسانه‌ای و تغییر نگرش نسبت به فعالیت بدنی رابطه‌ی معنی‌داری به دست آمد. در بررسی نگرش متخصصان تربیت بدنی کشور به نقش رسانه‌های جمعی در گرایش مردم به ورزش قهرمانی و همگانی وجود رابطه‌ی معنی‌دار بین توسعه‌ی ورزش همگانی، قهرمانی و رسانه‌ها تأیید شد.
در تحقیق دیگری که به منظور بررسی انگیزه‌های افراد شرکت کننده در ورزش‌های همگانی شهر تهران صورت گرفت، مشخص شد 42/2 درصد آزمودنی‌ها تبلیغ رسانه‌های جمعی را در گرایش به ورزش همگانی مؤثر دانسته‌اند. (شفیعی، 1373)

پی‌نوشت:

1. Socialization.

یزدانی، مجتبی؛ (1395)، ورزش و مدیریت جهادی، تهران: تیسا، چاپ اول.