معرفی کتاب نجم الثاقب در احوال امام غائب

شناسنامه کتاب:
عنوان: نجم الثاقب در احوال امام غائب
موضوع: سیره امام زمان
زبان: فارسی
نویسنده: میرزا حسین نوری طبرسی
ناشر: انتشارات مسجد مقدس جمکران
محل چاپ: قم
سال چاپ: 1416 ق
نوبت چاپ: اول

معرفی کتاب:

یکی از روشن ترین نقاط کارنامه پاسداران مکتب تشیع، نگارش و تدوین کتاب و رساله‏هایی با هدف تبیین و تشریح مسائل مربوط به اصل ولایت، امامت، شخصیت و معارف ائمه اطهار(ع) است. در این راستا، در طول هزار و اندی سال کتاب‌های بسیاری در زمینه وجود مبارک امام زمان(ع) به نگارش درآمده است. یکی از این آثار نجم الثاقب در احوال امام غائب است. واحد تحقیقات مسجد مقدّس جمکران آن را با تصحیح و ویرایش جدید منتشر کرده است. در اینجا به صورت کوتاه به معرفی آن می‏پردازیم.
سبب نگارش نجم الثاقب:
عالم بزرگوار حاج میرزا حسین نوری طبرسی (در گذشته 1320 ق) نویسنده کتاب در مقدمه ذکر می‏کند: شخصی به نام حسین علی نوری به مرحوم آیت الله میرزا حسن شیرازی (شیرازی بزرگ) مراجعه می‏کند و پیشنهاد می‏کند: ایشان دستور فرمایند تا کتاب کمال الدین شیخ صدوق(ره) را کسی به زبان فارسی ترجمه کند تا وی از راه قبول هزینه‏های چاپ آن، این کتاب را در بین مردم منتشر کند و بدین وسیله خدمتی به عالم علم و حقیقت کرده باشد.
آیة الله شیرازی هم در این‏باره با میرزا حسین نوری مشورتی می‏کند وی در پاسخ به آیة الله شیرازی اظهار می‏کند: از آنجا که کتاب کمال الدین را پیش‌تر یکی از شاگردان علامه مجلسی(ره) ترجمه کرده و افزون بر ایشان هم یکی از فضلای اصفهان (که معاصر با مرحوم نوری و آیت الله شیرازی بوده است) ترجمه دوباره ای از آن منتشر کرده است، از این رو ضرورتی به ترجمه دیگر آن نیست.
آیة الله شیرازی پس از شنیدن سخنان مرحوم نوری از این کار منصرف می‏شود، ولی پس از مدتی در ماه شعبان 1303 ق از مرحوم نوری می‏خواهد در این زمینه کتاب جداگانه‌‍ای را به رشته تحریر درآورد. نوری بنابر ملاحظاتی از پذیرش آن خودداری می‏کند. همچنین می‏گوید:«مقدمات اقدام در این امر خطیر فراهم نیست ولکن سال گذشته رساله‏ای با عنوان جنة المأوی نوشتم و در آنجا حکایت کسانی را که در غیبت کبرا به خدمت امام عصر(ع) مشرّف شده‏اند را جمع آوری کرده‏ام (غیر از حکایاتی که در جلد سیزدهم بحارالانوار آمده است) چنانچه صلاح باشد همان را به فارسی ترجمه کرده و حکایات موجود در بحار را هم بر آن بیفزاییم، کتابی شود لطیف و برآمدن از عهده آن آسان و...».
سپس مرحوم نوری می‏گویند: مرحوم شیرازی این پیشنهاد را پسندید، ولی فرمود: «اختصار بر آن نشود، شمه‏ای از حالات آن جناب نیز به آن منضم شود، هر چند به اندازه اختصار باشد».
حسب الامر ایشان، ما هم این کار را شروع کردیم و در اندک زمان به واسطه عنایت و توجه حضرتین عسکریین(ع) در جوار ایشان به انجام رساندیم. به گونه ای که از مطلب صفحه پایانی کتاب برمی‏آید، این کار را در سه ماه، یعنی در ذی قعده 1303 ق. در همان ناحیه سُرّمن رَآی (سامرا) به انجام رسیده است.
آیة الله شیرازی در تقریظی که بر آن نوشته‏ از آن کتاب بسیار تمجید کرده‏ است. در آن می‏نویسد: «این کتابی است که در نهایت تمامیت و متانت و حسن ترتیب و جودة تهذیب، که در نظر ندارم در این باب به این خوبی کتاب نوشته شده باشد...».
کوتاه از نوشته‌های کتاب:
مجموعه مطالب کتاب پس از مقدمه و فهرست اجمالی در دوازده باب تدوین شده است. عنوان های بحث‏‏های هر یک از باب‏ها به ترتیب عبارتند از:
باب اول: تاریخ ولادت و شمه‏ای از حالات آن جناب و حالات شخصی حکیمه خاتون دختر امام جواد(ع).
باب دوم: اسامی، القاب و کنیه‏های آن حضرت و وجه تسمیه آنها.
باب سوم: شمه‏ای از شمایل و بعضی ویژگی‏های حضرت مهدی(ع).
باب چهارم: بیان اختلاف درباره وجود آن جناب که پس از غیبت پیش آمده است. مانند: اختلاف در نسب، اسم پدر و دیدگاه‏های فرقه‏های گوناگون و علمای مذاهب درباره مطالب گفته شده در این بخش.
باب پنجم: مهدی موعود همان حجة بن الحسن العسکری(ع) است.
باب ششم: اثبات امامت آن حضرت از روی معجزهای صادره از آن حضرت.
باب هفتم: شرح حال کسانی که در دوران غیبت کبرا خدمت آن جناب رسیدند.
باب هشتم: تکذیب مدعیان رؤیت (جمع روایات مربوط دروغگو بودن مدعی رؤیت و داستان‏های که بیانگر دیدار بزرگان با حضرت مهدی(ع) هستند).
باب نهم: چند حکایت از درماندگان در بیابان و غیر آن.
باب دهم: شمه‏ای از تکالیف مسلمانان نسبت به امام عصر(ع).
باب یازدهم: برخی از زمان‏ها و اوقات ویژه امام عصر(ع).
باب دوازدهم: اعمال و آداب مخصوص جهت دیدار آن حضرت.
منبع مقاله pajuhesh.irc.ir