6 دلیل برای ترجیح شرق به غرب

نویسنده: آقای محمد عندلیب
مدت‌هاست که رهبر معظم انقلاب سخن از تعامل گسترده با دنیا در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه‌ی اقتصادی می‌گویند و مسئولین کشور را از شراکت محدود اقتصاد با چند کشور اروپایی و صرف بلوک غرب نهی می‌کنند. امام خامنه‌ای مدظله العالی در تاریخ 29/11/1396 در این باره چنین فرمودند: «در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویّت‌های امروز ما است.» درباره‌ی مزیت ترجیح شرق به غرب، از نقطه‌نظر اقتصادی، به‌طور خلاصه می‌توان موارد زیر را برشمرد:

1) دسترسی به بازارهای بزرگ

مجموع جمعیت اروپا و آمریکا چیزی قریب به ۱.۳ میلیارد نفر است. قاره‌ی آسیا به‌تنهایی با بیش از ۴.۵ میلیارد نفر جمعیت، ۶۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است که این نمایانگر یک ظرفیت بزرگ در حوزه‌ی کشورهای آسیایی نسبت به حوزه‌ی غرب از حیث بازارهای متنوع برای اقتصاد ایران است.

2) توازن تجاری مناسب

کشورهای غربی غالباً کشورهایی توسعه‌یافته هستند که بیشتر رابطه‌ی تجاری ما با آن‌ها از نوع تأمین مواد اولیه‌ی مورد نیاز صنایع آن‌ها در قبال واردات محصولات مصرفی است. گره خوردن بسیاری از منافع سیاسی و اقتصادی و امنیتی کشورهای آسیایی با کشورمان به‌دلیل مواردی از قبیل همسایه بودن و نزدیک بودن فرهنگ‌‌ها، کم بودن هزینه‌های مبادلاتی و مواردی از این دست، زمینه‌ی تجارت ایران را با کشورهای آسیایی افزایش داده و می­‌تواند رقم‌زننده‌ی مناسبات اقتصادی بهتری نسبت به غرب باشد. به‌دلیل ریشه‌دار بودن صنایع نیز توان رقابت با محصولات آن‌ها بسیار کمتر از کشورهای آسیایی در حال توسعه است؛ همین نیز موجبات تضعیف اقتصاد ملی هم از حیث تولید شده و هم به بیکاری دامن می­‌زند. لذا تعامل با شرق، امکان برقراری توازن تجاری و رقابت بالایی را برای اقتصاد ایران به وجود می‌آورد.

3) منافع مشترک بالا

گره خوردن بسیاری از منافع سیاسی و اقتصادی و امنیتی کشورهای آسیایی با کشورمان به‌دلیل مواردی از قبیل همسایه بودن و نزدیک بودن فرهنگ‌‌ها، کم بودن هزینه‌های مبادلاتی و مواردی از این دست، زمینه‌ی تجارت ایران را با کشورهای آسیایی افزایش داده و می­‌تواند رقم‌زننده‌ی مناسبات اقتصادی بهتری نسبت به غرب باشد. تشکیل و تقویت پیمان‌ها و مجموعه‌هایی مانند Asean و شانگهای و ایجاد قدرت‌‌های منطقه‌‌ای جدید، می‌‌تواند ضمن کاهش هزینه‌ها و رونق اقتصادی، به گره زدن بیش از پیش منافع کشورها کمک کرده و کاهش آسیب‌پذیری ایران از تحریم‌ها را به ارمغان بیاورد.

4) اثرگذاری کمتر دشمنان بر حوزه شرق

وجود رقابت قدیمی میان شرق و غرب از یک سو و وابستگی کمتر کشورهای آسیایی نسبت به کشورهای اروپایی به آمریکا از دیگر سو، سبب تبدیل شدن کشورهای آسیایی به شرکایی امن‌تر و مطمئن‌تر نسبت به کشورهای غربی و اتحادیه‌ی اروپا شده است. از آنجایی که عمده‌ی کانال اثرگذاری تحریم‌های موجود بر اقتصاد ایران دلار است و از سویی کشورهای اروپایی هم عمدتاً دارای پول واحد یورو هستند که هم در اثر وابستگی به آمریکا و هم به‌دلیل یگانه بودن واحد پولی امکان تحریم مجدد وجود دارد، لذا تعامل با کشورهای شرقی که دارای پول‌‌های متنوعی هستند، جهت تعاملات دو یا چند جانبه‌ی پولی، یکی از راهکارهای کاهش و از بین بردن فشارهای اقتصادی دشمن است. فراموش نکنیم که در زمان اوج تحریم‌ها (و حتی همین حالا) این کشورهای غربی بودند که عین سیاست‌های آمریکا در قبال ایران را پیاده می‌کردند، و درعین‌حال، کشورهای شرقی در همان زمان، سطح تعامل بهتری با ایران برای دور زدن تحریم‌ها را داشتند. همچنین وجود کشوری مانند روسیه که در عرصه‌ی بین‌المللی دارای وضعیتی مشابه ایران است، می‌‌تواند عامل مهمی در جهت همبستگی اقتصادی برای رفع نیازهای اقتصادی متقابل در دوران تحریم‌ها و حتی پس از آن باشد.

5) توان تکنولوژیکی و فناورانه بالای شرق

کشورهای حوزه‌ی شرق در ۳۰ سال اخیر رشد چشمگیری در حوزه‌ی تکنولوژی داشته‌‌اند و به سطوح قابل قبولی از فناوری دست یافته‌اند. کشورهایی از قبیل چین، هند، روسیه، ژاپن، کره‌ی جنوبی و اندونزی از کشورهای پیشرو در این حوزه هستند و هر یک در حال تبدیل شدن به غول‌‌های تکنولوژی در زمینه‌ای هستند. لذا با توجه به نزدیک بودن روابط سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای آسیایی، تعاملات گسترده با شرق به جای غرب می­‌تواند مسیر هموارتری را در جهت انتقال تکنولوژی‌های روز به کشور، پیش روی کشورمان قرار دهد.

6) وجود پول‌ها و ارزهای متفاوت و گسترده

از آنجایی که عمده‌ی کانال اثرگذاری تحریم‌های موجود بر اقتصاد ایران دلار است و از سویی کشورهای اروپایی هم عمدتاً دارای پول واحد یورو هستند که هم در اثر وابستگی به آمریکا و هم به‌دلیل یگانه بودن واحد پولی امکان تحریم مجدد وجود دارد، لذا تعامل با کشورهای شرقی که دارای پول‌‌های متنوعی هستند، جهت تعاملات دو یا چند جانبه‌ی پولی، یکی از راهکارهای کاهش و از بین بردن فشارهای اقتصادی دشمن است.
موارد بالا البته بخشی از ادله‌ی مرتبط با سیاست تفوق نگاه شرق به غرب، آن‌هم در حوزه‌ی اقتصادی بوده است، که طبعاً می‌توان منافع آن را در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نیز مورد بررسی قرار داد.
منبع مقاله : khamenei.ir