معرفی گزانگبین و خواص درمانی آن

نام علمی:

Tamarix gallica L.، نام فرانسه درخت Tamarix، نام فرانسه گزانگبین (صمغ) Manne du desert و نام انگلیسی درخت Manna می‌باشد. نام‌های دیگر درخت به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، درخت گزانگبین، طَرفَة المَنّ، طَرفا و حَطَبِ احمر نامیده شده است و به انگبینی که از آن گرفته می‌شود در طب سنتی، جزمازج، گزمازج و جزمازق می‌گویند.

تیره گیاه:

گز Tamaricaceae

نوع گیاه:

درخت
مشخصات ظاهری درخت گزانگبین: درختی است به ارتفاع حدود 10 متر گاهی موارد بیشتر با شاخه‌هایی مایل به قرمز و باریک و برگ‌های آن سبز غباری یا مات، باریک، نوک تیز و فشرده به هم می‌باشند. گل‌های آن کوچک، گلی رنگ و مجتمع به صورت سنبله‌های دراز ظاهر می‌شوند. میوه‌اش پوشینه و بیضوی است.

مشخصات ظاهری گزانگبین:

بر اثر گزش حشره‌ای از برگ و شاخه‌های جوان درخت گزانگبین، عصاره‌ی شیرینی (مان) به خارج ترشح می‌شود که در مجاورت هوا خشک شده و به آن گزانگبین می‌گویند. گزانگبین به رنگ سفید مایل به زرد است.

طبیعت گزانگبین:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک و بعضی آن را معتدل می‌دانند.

رویش جغرافیایی:

در اغلب کشورها بخصوص در مصر، افغانستان و پاکستان انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در آذربایجان، لرستان، خرم آباد، اندیمشک، اهواز، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، گاوخونی، شیراز، کرمان، بم، یزد، زاهدان و بجنورد به صورت خودرو یافت می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در درخت گزانگبین:

اسید گالیک، تانیک اسید، نوعی ماده‌ی رنگی، اسکولین، ساکارز، گلوکز، دکسترین، اسیدهای آلی و موسیلاژ در آن مشخص شده است.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گزانگبین:

تانیک اسید، ساکارز، لوولوز و دکستروز در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

صمغ درخت (گزانگبین). در ضمن قسمت‌های دیگر درخت نیز دارای خواص دارویی می‌باشند.

نحوه مصرف گزانگبین:

در صنایع مختلف و به روش‌های گوناگون از آن استفاده می‌شود.

خواص درمانی گزانگبین:

خلط‌آور و برطرف کننده خشکی سینه، بازکننده گرفتگی صدا و ضد سرفه می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های دستگاه تنفسی، التهاب سینه، زردی و ترشحات رحمی زنان نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.