حافظ لدین الله؛ یازدهمین خلیفه‌ی فاطمی مصر

ابوالمیمون عبدالمجید (عسقلان 467- قاهره 544 ق) فرزند محمدبن مستنصر بالله، یازدهمین خلیفه‌ی فاطمی مصر. در چهاردهم ذیقعده‌ی 525 ق که عمش آمر باحکام الله به دست فداییان نزاری کشته شد رهبران سپاه، چون هزار مرد و برغش وی را به نیابت خلافت برداشتند و قرار نهادند که چون همسر آبستن آمر پسر زاید وی از قدرت کناره گیرد و کودک خردسال آمر بر تخت خلافت نشانده شود. در بامداد روزی که عبدالمجید به نیابت خلافت رسید سپاهیان ابوعلی احمد بن افضل بن بدر الجمالی را که هنگام کشته شدن پدرش به دست آمر (515 ق) با دیگر برادرانش در زندان بسر می‌برد از بند بیرون آوردند و عبدالمجید را واداشتند که او را به وزارت خویش بردارد. ابوعلی همین‌که وزارت یافت با همدستی برغش عبدالمجید و پشتیبان او هزارمرد را به بند کشید و خود رشته‌ی کارها را بدست گرفت. وی که دارای مذهب شیعه‌ی دوازده امامی بود نام اسماعیل فرزند امام صادق (علیه السلام) را از دعاها بینداخت و دستور داد که خطیبان بر منابر برای ظهور حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که وی خود را نماینده و نایب او می‌خواند دعا کنند. ابوعلی به کاخ فاطمیان رفت و کلیه‌ی اموالی را که خلفای فاطمی در آنجا نهاده بودند به کاخ خود انتقال داد. اما سالی برنیامد که جوانان هوادار آمر که به آمریه آوازه داشتند با همدستی ابوالفتح یانس ارمنی وی را در زمین چوگان به زخم نیزه فرو گرفتند و سرش را برداشته پیش عبدالمجید بردند. در همان روزی که ابوعلی کشته شد عبدالمجید را از بند بیرون آوردند و چون همسر آبستن آمر پیشتر از آن فرزند دختر زاییده بود وی را با لقب حافظ لدین‌الله بر تخت خلافت نشاندند. حافظ چون به تخت برآمد یانس را با لقب امیرالجیوش به وزارت خود برداشت، اما اندکی پس از آن که وزیر را خود سرو خود رأی یافت وی را به زهر کشت و از آن پس با وزیران و سران سپاه خود کشمکش‌ها داشت تا پس از برکناری رضوان آخرین وزیرش که مذهب سنی داشت دیگر وزیری برای خود برنگزید و تا هنگامی که درگذشت امپراتوری فاطمیان را به دست خود اداره کرد.

بیشتر بخوانید: تصوف در مصر

کتابنامه:
اعلام، زرکلی، 150/4؛ تاریخ جهانگشا، 181/3، 365؛ تاریخ خلفای فاطمی، 37؛ جامع التواریخ، (بخش اسماعیلیان و باطنیان)، 87؛ حبیب‌السیر، 458/2؛ دایرة‌المعارف اسلام، 54/3؛ شذرات الذهب، 138/4؛ الکامل فی التاریخ، 664/10 به بعد؛ وفیات الاعیان، 400/2.
منبع مقاله :
گروه نویسندگان، (1391)، دائرةالمعارف تشیع (جلد ششم)، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.