چکیده:
در روایات، اوصاف جسمانی حضرت به خوبی بیان شده است. وقتی حضرت ظهور می‌کند، اعلام ظهور حضرت با نشانه‌هایی نظیر ندای آسمانی همراه است که همگان آن را می‌شنوند. خود حضرت هم در نخستین روز ظهور، خویشتن را به‌طور شفاف به جهانیان معرفی می‌کند.
تعداد کلمات: 1224 / تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه
در روایات، اوصاف جسمانی حضرت به خوبی بیان شده است. وقتی حضرت ظهور می‌کند، اعلام ظهور حضرت با نشانه‌هایی نظیر ندای آسمانی همراه است که همگان آن را می‌شنوند. خود حضرت هم در نخستین روز ظهور، خویشتن را به‌طور شفاف به جهانیان معرفی می‌کند.
تعداد کلمات: 1224 / تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه
.jpg "زمان، مکان ظهور امام زمان (عج) (بخش دوم)")
نویسنده: کبری خدابخش
شناخت امام
اگر حضرت مهدی(عج) ظهور کند، ما او را چگونه بشناسیم و چه کاری باید انجام دهیم؟
در روایات، اوصاف جسمانی حضرت به خوبی بیان شده است. وقتی حضرت ظهور می‌کند، اعلام ظهور حضرت با نشانه‌هایی نظیر ندای آسمانی همراه است که همگان آن را می‌شنوند. خود حضرت هم در نخستین روز ظهور، خویشتن را به‌طور شفاف به جهانیان معرفی می‌کند. افزون بر این، معجزه‌هایی که به دست حضرت آشکار می‌شود، می‌تواند یکی از راه‌های شناخت آن حضرت به شمار آید. در این هنگام، حجت بر همگان تمام می‌شود و همه به پیروی از دعوت حضرت و اطاعت از او موظف هستند.
اگر شخصی ادعا کند که امام زمان(عج) است، چگونه باور کنیم و راه شناخت او چیست؟
مطمئن باشید وقتی امام زمان(عج) ظهور کند همه می‌فهمند. ظهور اتفاق کوچکی نیست که عده‌ای بفهمند و دستۀ دیگری نفهمند و یک عده به عدۀ دیگر خبر دهند. هنگام ظهور، همۀ مردم دنیا به یک‌باره مطلع خواهند شد؛ به همین دلیل هرکس خبر از ظهور امام زمان(عج)دهد، دروغ می‌گوید و نباید از هیچ‌کس، خبر ظهور امام زمان(عج) را قبول کرد.
برای مثال یکی از علامت‌های قبل از ظهور، شنیده شدن نام امام از آسمان است که همۀ مردم دنیا به زبان خودشان نام امام مهدی(عج) را می‌شنوند و این‌که صدای آسمانی می‌گوید: حق با امام مهدی(عج) است. بنابراین تا چنین اتفاقات مهمی که همه با هم از آن باخبر می‌شوند اتفاق نیفتاده، ظهوری در کار نخواهد بود. بنابراین نباید حرف کسی را در این‌باره باور کرد.
اما اگر منظور قبل از ظهور باشد، یعنی در زمان غیبت، کسی بتواند امام زمان(عج) را ببیند، باید بگوییم: در دوران غیبت، دیدن امام زمان(عج) بسیار کم اتفاق می‌افتد و در مواقع خاص ممکن است کسی توفیق دیدار امام را پیدا کند. لذا اگر کسی بگوید: من مرتب امام را می‌بینم، فرد دروغ‌گویی است. اگر حضرت بخواهد خودش را معرفی کند، باید دلیلی بیاورد که افراد عادی از انجام دادن یا فهمیدن آن چیز مخفی عاجزند و با چنین دلیلی امام بودن خود را ثابت کند وگرنه بدون دلیل محکم و قطعی، این ادعا از کسی پذیرفته نیست؛ مثلاً مریض لاعلاجی را شفا دهد یا از درون قلب ما از حاجتی که به هیچ‌کس دیگر نگفته‌ایم خبر دهد و امثال این موارد که افراد عادی قادر به آن نیستند. علاوه بر این، حضرت مشخصات ظاهری معیّنی دارد که می‌توان از آن‌ها نیز چهرۀ حضرت را تشخیص داد.
تأثیر ظهور
ظهور امام زمان(عج)چه تأثیری در جهان دارد؟
امام مهدی(عج) دو کار اساسی انجام می‌دهد:
1. دولت‌های باطل را سرنگون می‌سازد؛
2. جهان را با تشکیل حکومت اسلامی، پر از عدل و داد می‌کند.
در دولت مهدی موعود(عج) و در سایۀ اجرای درست و کامل تعالیم حیات‌بخش اسلام و احکام جاوید و خردپسند قرآن، به کسی ظلم نمی‌شود و بشر استثمار نمی‌گردد؛ سطح فکری بشر به عالی‌ترین درجه می‌رسد؛ بیماری، بی‌کاری، پریشانی و سرگردانی از بین می‌رود و از تمامی منابع و گنج‌ها استفاده می‌شود. انسان‌ها در سراسر گیتی از سنت رفاه، آسایش، امنیت، عدالت، صلح و صفا برخوردار خواهند شد. آزادی، آسایش، خوشی، لذت، اتحاد، اتفاق، برابری و برادری، که از آغار خلقت همۀ انسان‌ها در جست‌وجوی آن هستند، در حکومت واحد جهانی آخرین وصی خدا پدید می‌آید.[1]
چرا حضرت مهدی(عج) ظهور می‌کند؟
امام زمان(عج) آخرین حجت الهی است که برای اجرای کامل برنامه‌های دینی و رشد و تکامل انسان‌ها به بالاترین درجات کمال و پیشرفت ذخیره شده‌اند و بعد از ظهور، جهان را پر از عدل و داد می‌کنند و در سایۀ حکومت جهانی آن حضرت، دیگر از ستم، فقر و فساد در زمین خبری نیست. آن حضرت زمینۀ خوشبختی واقعی همۀ مردم از نظر مادی و معنوی را فراهم می‌آورد که همان سعادت دنیا و آخرت است و مردم از خیر و برکت زمین و آسمان بهره‌مند می‌شوند.
ظهور صغرا و کبرا
ظهور صغرا و ظهور کبرای امام زمان(عج) چگونه است و چه چیزی پیش‌درآمد ظهور کبرا شمرده می‌شود؟
ظهور حضرت مهدی(عج) نظیر غیبت صغرا و کبرا دو مرحله‌ای نیست، بلکه حضرت(عج) یک ظهور بیشتر ندارد و آن عبارت از قیام و ظهور آشکار حضرت برای برپایی حکومت عدل الهی در سراسر جهان است. در روایاتی که از ظهور حضرت سخن به میان آمده نیز همین مطلب بیان شده است؛ یعنی قیام حضرت همان چیزی است که همگان در انتظار تحقق آن به سر می‌برند.
با گذشت زمان و مشاهدۀ برخی آثار و نشانه‌ها، که روایات آن‌ها را نشانه‌های نزدیک شدن عصر ظهور مطرح کرده‌اند، این بینش و احساس برای انسان پدید می‌آید که گویا افق‌های ظهور کم‌کم پدیدار می‌گردد و جهان به تدریج به این سمت پیش می‌رود و بشریت نیز نیاز به چنین حکومتی را بیش از گذشته احساس می‌کند. از این منظر می‌توان این حرکت تدریجی و رونق روزافزون نام و یاد حضرت بر سر زبان‌ها و در محافل علمی و جهانی را ظهور صغرا و پیش‌درآمد ظهور حضرت تلقی کرد؛ اما اصل رخداد ظهور، حادثه‌ای یک‌مرحله‌ای است که با فراهم شدن شرایط، به فرمان الهی روی می‌دهد.
ظهور و قیامت
آیا ظهور امام زمان(عج) با قیامت همراه است؟
طبق روایات دو قیامت وجود دارد:
1. قیامت صغرا یا رجعت: قیام حضرت مهدی(عج) همراه با زنده شدن عده‌ای از مردگان است. پس نام دیگر رجعت، قیامت صغراست. البته ظهور حضرت و مسئلۀ رجعت دو رویداد مستقل از هم هستند که ابتدا ظهور حضرت و بعد رجعت انجام می‌گیرد. پس قیامت صغرا بر هر دو رویداد منطبق می‌گردد؛
2. قیامت کبرا یا روز قیامت و برانگیخته شدن همۀ مردم: این قیامت، بعد از ظهور حضرت و رجعت صورت می‌گیرد.[2] در واقع ظهور حضرت و رجعت یکی از نشانه‌های قیامت است که قیامت بعد از رجعت و رجعت بعد از ظهور حضرت خواهد بود.
علت این‌که ظهور امام زمان(عج) را روز قیامت یا یوم‌المحشر می‌خوانند چیست؟
در روایات، در مورد ظهور حضرت(عج) تعبیر روز قیامت یا یوم‌المحشر وجود ندارد. البته گاهی به ظهور آن حضرت قیامت صغرا گفته می‌شود؛ یعنی قیامت کوچک و قیامت در همین دنیا. شاید علت این نام‌گذاری، اتفاقات شگفتی است که در زمان ظهور آن حضرت پدیدار می‌شود؛ مثل زنده شدن گروهی از مردم. از آن‌جا که این امور به هنگام قیامت انجام می‌گیرد و از امور مربوط به قیامت است، به این دورۀ زمانی نیز که با دوران گذشته متفاوت است و به دوران بعد شباهت دارد، قیامت صغرا می‌گویند.
حضور در مکه
چگونه می‌توان پس از ظهور امام زمان(عج) به مکه رفت؟
در زمان ظهور همه به مکه نمی‌روند تا جای این سؤال باشد که چگونه باید رفت. در روایات، دو گروه ذکر شده که به محضر امام زمان(عج) می‌رسند:
گروه اول، اصحاب خاص که 313 نفر هستند، در حالی که آن‌ها در یک لحظه به صورت معجزه‌آسا در مکه حاضر می‌شوند؛[3] یعنی وقتی شب در رخت‌خواب خود خفته‌اند، ناگهان خود را در مکه می‌بینند.[4] بنابراین در مورد آن‌ها این مشکلات وجود ندارد.
گروه دوم، ده _ پانزده هزار نفر یاران حضرت هستند که بعد از این 313 نفر به مکه می‌رسند. آن‌ها نیز با طی‌الارض به مکه می‌روند؛[5] یعنی پیاده حرکت می‌کنند، اما چند قدم برداشته به مکه می‌رسند و در طی مسیر قدرت فوق‌العاده‌ای دارند. بنابراین آن‌ها نیز به گذرنامه و هواپیما احتیاج ندارند و دوری برای آن‌ها بی‌معناست. اینها یارانی هستند که با حضور آن‌ها در مکه، حضرت ظهور و قیام می‌کند و حرکت خویش را آغاز می‌نماید، اما سایر مردم نیز لازم نیست در مکه باشند. هر کجا حضرت یا نمایندگانشان می‌رسند، مردم با آن‌ها بیعت می‌کنند.
اگر حضرت مهدی(عج) ظهور کند، ما او را چگونه بشناسیم و چه کاری باید انجام دهیم؟
در روایات، اوصاف جسمانی حضرت به خوبی بیان شده است. وقتی حضرت ظهور می‌کند، اعلام ظهور حضرت با نشانه‌هایی نظیر ندای آسمانی همراه است که همگان آن را می‌شنوند. خود حضرت هم در نخستین روز ظهور، خویشتن را به‌طور شفاف به جهانیان معرفی می‌کند. افزون بر این، معجزه‌هایی که به دست حضرت آشکار می‌شود، می‌تواند یکی از راه‌های شناخت آن حضرت به شمار آید. در این هنگام، حجت بر همگان تمام می‌شود و همه به پیروی از دعوت حضرت و اطاعت از او موظف هستند.
اگر شخصی ادعا کند که امام زمان(عج) است، چگونه باور کنیم و راه شناخت او چیست؟
مطمئن باشید وقتی امام زمان(عج) ظهور کند همه می‌فهمند. ظهور اتفاق کوچکی نیست که عده‌ای بفهمند و دستۀ دیگری نفهمند و یک عده به عدۀ دیگر خبر دهند. هنگام ظهور، همۀ مردم دنیا به یک‌باره مطلع خواهند شد؛ به همین دلیل هرکس خبر از ظهور امام زمان(عج)دهد، دروغ می‌گوید و نباید از هیچ‌کس، خبر ظهور امام زمان(عج) را قبول کرد.
برای مثال یکی از علامت‌های قبل از ظهور، شنیده شدن نام امام از آسمان است که همۀ مردم دنیا به زبان خودشان نام امام مهدی(عج) را می‌شنوند و این‌که صدای آسمانی می‌گوید: حق با امام مهدی(عج) است. بنابراین تا چنین اتفاقات مهمی که همه با هم از آن باخبر می‌شوند اتفاق نیفتاده، ظهوری در کار نخواهد بود. بنابراین نباید حرف کسی را در این‌باره باور کرد.
اما اگر منظور قبل از ظهور باشد، یعنی در زمان غیبت، کسی بتواند امام زمان(عج) را ببیند، باید بگوییم: در دوران غیبت، دیدن امام زمان(عج) بسیار کم اتفاق می‌افتد و در مواقع خاص ممکن است کسی توفیق دیدار امام را پیدا کند. لذا اگر کسی بگوید: من مرتب امام را می‌بینم، فرد دروغ‌گویی است. اگر حضرت بخواهد خودش را معرفی کند، باید دلیلی بیاورد که افراد عادی از انجام دادن یا فهمیدن آن چیز مخفی عاجزند و با چنین دلیلی امام بودن خود را ثابت کند وگرنه بدون دلیل محکم و قطعی، این ادعا از کسی پذیرفته نیست؛ مثلاً مریض لاعلاجی را شفا دهد یا از درون قلب ما از حاجتی که به هیچ‌کس دیگر نگفته‌ایم خبر دهد و امثال این موارد که افراد عادی قادر به آن نیستند. علاوه بر این، حضرت مشخصات ظاهری معیّنی دارد که می‌توان از آن‌ها نیز چهرۀ حضرت را تشخیص داد.
تأثیر ظهور
ظهور امام زمان(عج)چه تأثیری در جهان دارد؟
امام مهدی(عج) دو کار اساسی انجام می‌دهد:
1. دولت‌های باطل را سرنگون می‌سازد؛
2. جهان را با تشکیل حکومت اسلامی، پر از عدل و داد می‌کند.
در دولت مهدی موعود(عج) و در سایۀ اجرای درست و کامل تعالیم حیات‌بخش اسلام و احکام جاوید و خردپسند قرآن، به کسی ظلم نمی‌شود و بشر استثمار نمی‌گردد؛ سطح فکری بشر به عالی‌ترین درجه می‌رسد؛ بیماری، بی‌کاری، پریشانی و سرگردانی از بین می‌رود و از تمامی منابع و گنج‌ها استفاده می‌شود. انسان‌ها در سراسر گیتی از سنت رفاه، آسایش، امنیت، عدالت، صلح و صفا برخوردار خواهند شد. آزادی، آسایش، خوشی، لذت، اتحاد، اتفاق، برابری و برادری، که از آغار خلقت همۀ انسان‌ها در جست‌وجوی آن هستند، در حکومت واحد جهانی آخرین وصی خدا پدید می‌آید.[1]
چرا حضرت مهدی(عج) ظهور می‌کند؟
امام زمان(عج) آخرین حجت الهی است که برای اجرای کامل برنامه‌های دینی و رشد و تکامل انسان‌ها به بالاترین درجات کمال و پیشرفت ذخیره شده‌اند و بعد از ظهور، جهان را پر از عدل و داد می‌کنند و در سایۀ حکومت جهانی آن حضرت، دیگر از ستم، فقر و فساد در زمین خبری نیست. آن حضرت زمینۀ خوشبختی واقعی همۀ مردم از نظر مادی و معنوی را فراهم می‌آورد که همان سعادت دنیا و آخرت است و مردم از خیر و برکت زمین و آسمان بهره‌مند می‌شوند.
ظهور صغرا و کبرا
ظهور صغرا و ظهور کبرای امام زمان(عج) چگونه است و چه چیزی پیش‌درآمد ظهور کبرا شمرده می‌شود؟
ظهور حضرت مهدی(عج) نظیر غیبت صغرا و کبرا دو مرحله‌ای نیست، بلکه حضرت(عج) یک ظهور بیشتر ندارد و آن عبارت از قیام و ظهور آشکار حضرت برای برپایی حکومت عدل الهی در سراسر جهان است. در روایاتی که از ظهور حضرت سخن به میان آمده نیز همین مطلب بیان شده است؛ یعنی قیام حضرت همان چیزی است که همگان در انتظار تحقق آن به سر می‌برند.
با گذشت زمان و مشاهدۀ برخی آثار و نشانه‌ها، که روایات آن‌ها را نشانه‌های نزدیک شدن عصر ظهور مطرح کرده‌اند، این بینش و احساس برای انسان پدید می‌آید که گویا افق‌های ظهور کم‌کم پدیدار می‌گردد و جهان به تدریج به این سمت پیش می‌رود و بشریت نیز نیاز به چنین حکومتی را بیش از گذشته احساس می‌کند. از این منظر می‌توان این حرکت تدریجی و رونق روزافزون نام و یاد حضرت بر سر زبان‌ها و در محافل علمی و جهانی را ظهور صغرا و پیش‌درآمد ظهور حضرت تلقی کرد؛ اما اصل رخداد ظهور، حادثه‌ای یک‌مرحله‌ای است که با فراهم شدن شرایط، به فرمان الهی روی می‌دهد.
ظهور و قیامت
آیا ظهور امام زمان(عج) با قیامت همراه است؟
طبق روایات دو قیامت وجود دارد:
1. قیامت صغرا یا رجعت: قیام حضرت مهدی(عج) همراه با زنده شدن عده‌ای از مردگان است. پس نام دیگر رجعت، قیامت صغراست. البته ظهور حضرت و مسئلۀ رجعت دو رویداد مستقل از هم هستند که ابتدا ظهور حضرت و بعد رجعت انجام می‌گیرد. پس قیامت صغرا بر هر دو رویداد منطبق می‌گردد؛
2. قیامت کبرا یا روز قیامت و برانگیخته شدن همۀ مردم: این قیامت، بعد از ظهور حضرت و رجعت صورت می‌گیرد.[2] در واقع ظهور حضرت و رجعت یکی از نشانه‌های قیامت است که قیامت بعد از رجعت و رجعت بعد از ظهور حضرت خواهد بود.
علت این‌که ظهور امام زمان(عج) را روز قیامت یا یوم‌المحشر می‌خوانند چیست؟
در روایات، در مورد ظهور حضرت(عج) تعبیر روز قیامت یا یوم‌المحشر وجود ندارد. البته گاهی به ظهور آن حضرت قیامت صغرا گفته می‌شود؛ یعنی قیامت کوچک و قیامت در همین دنیا. شاید علت این نام‌گذاری، اتفاقات شگفتی است که در زمان ظهور آن حضرت پدیدار می‌شود؛ مثل زنده شدن گروهی از مردم. از آن‌جا که این امور به هنگام قیامت انجام می‌گیرد و از امور مربوط به قیامت است، به این دورۀ زمانی نیز که با دوران گذشته متفاوت است و به دوران بعد شباهت دارد، قیامت صغرا می‌گویند.
حضور در مکه
چگونه می‌توان پس از ظهور امام زمان(عج) به مکه رفت؟
در زمان ظهور همه به مکه نمی‌روند تا جای این سؤال باشد که چگونه باید رفت. در روایات، دو گروه ذکر شده که به محضر امام زمان(عج) می‌رسند:
گروه اول، اصحاب خاص که 313 نفر هستند، در حالی که آن‌ها در یک لحظه به صورت معجزه‌آسا در مکه حاضر می‌شوند؛[3] یعنی وقتی شب در رخت‌خواب خود خفته‌اند، ناگهان خود را در مکه می‌بینند.[4] بنابراین در مورد آن‌ها این مشکلات وجود ندارد.
گروه دوم، ده _ پانزده هزار نفر یاران حضرت هستند که بعد از این 313 نفر به مکه می‌رسند. آن‌ها نیز با طی‌الارض به مکه می‌روند؛[5] یعنی پیاده حرکت می‌کنند، اما چند قدم برداشته به مکه می‌رسند و در طی مسیر قدرت فوق‌العاده‌ای دارند. بنابراین آن‌ها نیز به گذرنامه و هواپیما احتیاج ندارند و دوری برای آن‌ها بی‌معناست. اینها یارانی هستند که با حضور آن‌ها در مکه، حضرت ظهور و قیام می‌کند و حرکت خویش را آغاز می‌نماید، اما سایر مردم نیز لازم نیست در مکه باشند. هر کجا حضرت یا نمایندگانشان می‌رسند، مردم با آن‌ها بیعت می‌کنند.
پی نوشت ها:
[1]. نور مهدی، ص72.
[2]. سؤال از امام مهدی(عج) در روایات، سیدفخرالدین موسوی، ص276.
[3]. همان، ص 288، ح 26؛ کافی، ج 8، ص 313، ح 487.
[4]. بحارالانوار، ج 52، ص 368، ح 153.
[5]. روضة الواعظین.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
