چه کسی، چه کسی است!

تا حالا برایتان پیش آمده فردی را در کودکی بشناسید (مثلا در مهدکودک) و بعد دیگر او را نبینید تا یکباره بعد از سال‌ها او را ببینید (مثلا در دبیرستان) و بشناسیدش؟ از بزرگترها اگر بپرسید، این اتفاق برایشان در سنین خیلی بالاتر هم (مثلا بعد از دانشگاه) اتفاق می‌افتد. اما مغز ما تمام این مدت، چهره‌ی فرد را از کجا تغییر داده است؟ چه چیزی در مغز، تصویر فرد را همزمان با گذشت سن، بزرگتر می‌کند؟ چه چیزی در انسان‌ها با گذشت زمان ثابت می‌ماند؟

در این موضوع، معماهای زیادی مطرح می‌شود. یکی اینکه واقعا ذهن ما یک حافظه‌ی بزرگتر است که مدام بر روی ذخیره شده‌ها پردازش انجام می‌دهد؟ یا به یادآوردنی در کار نیست، هر آنچه ما تجربه اش می‌کنیم، ثبتی است که فقط باید مسیر بازگشتش را پیدا کنیم؟

اما خیلی وقت‌ها هم دچار اشتباه می‌شویم. چهره‌ای به نظر ما آشنا می‌آید که در واقع هیچ وقت او را ندیده‌ایم. و یا دو فرد شبیه به هم را اشتباه بگیریم. چه چیز باعث اشتباه یا درست ما می‌شود؟

همه‌ی ما به شناخت آدم‌ها نیازمندیم، چون موجوداتی اجتماعی و در یک اجتماع بزرگ زندگی می‌کنیم. اما به غیر از روابط روزمره‌ی انسانی، کجا نیاز به شناخت دقیق و درست داریم؟

تمرین: در مدرسه، چه موقعیت‌هایی نیاز به شناخت دقیق افراد دارد؟
مثال: هنگام امتحان دادن

تمرین: چه روش‌هایی برای گول زدن فردی که قرار است تشخیص دهد، وجود دارد؟
مثال: پیدا کردن یک دو قلوی کاملا شبیه به خودمان و البته بسیار درس خوان تر!

من با تو خیلی فرق دارم
خیلی فرق داشتن یعنی چی؟ یعنی چیزایی که من دارم رو تو نداری! اما گاهی این تو باید خیلی وسیع باشه، اندازه‌ی همه ی دنیا باشه. اما چه چیز در ما تفاوتی به اندازه‌ی یک دنیا داشته باشد؟ دیگران چگونه قادر خواهند بود که این تفاوت را بفهمند و ما را از روی آن تشخیص دهند؟

دانشمندانی هستند که فهمیدن تفاوت‌های بین انسان‌ها برایشان بسیار مهم است و تمام تحقیقاتشان را بر روی عبارت می‌گذارند: تشخیص هویت! تشخیص هویت، علمی است که طرفداران زیادی دارد. بانک‌ها، اداره‌های پلیس، دانشگاه‌ها و مدارس، بیمارستان‌ها و هر جا که امنیت و شناخت در آن اهمیت دارد، نیاز مند علم تشخیص هویت است. علم تشخیص هویت آسان‌ترین راه دسترسی به ویژگی متفاوت شما از تمام آدم‌های دنیا را پیدا می‌کند و بر اساس آن برنامه‌ای می‌نویسد که دستگاهی مانند رایانه شما را تشخیص دهد.

تمرین: فکر می‌کنید تفاوت‌های فیزیکی انسان‌ها در چه بخش هایی باشد (لازم نیست علمی و درست بگویید، فقط برای خودتان دلیل بیاورید، سعی کنید به تکراری ها فکر نکنید)؟
مثال: برجستگی ناخن

چه تفاوت‌هایی؟ چه راه‌هایی؟

اولین تشخیصی که خیلی کاربرد دارد، امضاست. امضا یعنی قبول کردن و حضور داشتن. اما جعل امضای نسبتا ساده، یکی از بزرگترین ایرادهای این نوع تشخیص و تایید است. جعل، دروغ ارتباطات بزرگ است. برای همین ما باید روشی را برای تشخیص هویت درست پیدا کنیم که در جعل یا دروغ سخت باشد. دانشمندان گشتند و گشتند تا تفاوت‌هایی را بین آدم‌ها کشف کردند. البته این تفاوت‌ها باید دسترسی آسان و فهم راحت داشته باشد. چون قرار است از این به بعد کارها را به رایانه بسپریم. اثر انگشت، با اینکه در بین هر کس شخصی و متمایز است اما ایراداتی نیز دارد. وقتی دست عرق می‌کند، انگشت حالت خاص خودش را از دست می‌دهد و باعث گیجی کامپیوتر می‌شود و یا وقتی که دست انسان زخم است و الگوهایی که قرار است تشخیص داده شود، دیگر تغییر کرده‌اند.

یکی دیگر از روش‌های تشخیص هویت، هندسه‌ی دست است. شکل دست هر کس با دیگری متفاوت است و این دیگر تاثیری بر روی عرق کردن یا زخم شدن دست ندارد. اما برای شناختن تبهکاران دیگر کسی اثر دستش را روی صحنه‌ی جرم نمی‌گذارد. اما یک ایراد دیگر هم دارد، این که دست بزرگ است و باید دستگاه بزرگی برای عکس گرفتن از آن پیدا کنیم.

اما دانشمندان به رگ‌ها هم رحم نکرده‌اند. فهمیده‌اند که شکل رگ هر کس، منحصر به فرد است. درست است که با گذشت زمان، رگ‌ها بزرگ می‌شوند، اما شکل آن تغییر نمی‌کند. دو قلوهای همسان هم رگ‌های متفاوتی دارند. اما از این روش به طور عمومی نمی‌توان استفاده کرد، چون تصویربرداری رگ‌ها محدودیت ایجاد می‌کند.

صدا، یکی از دیگر روش‌های تشخیص هویت است. در صدای هرکس بخش‌هایی وجود دارد که با دیگران متفاوت است. یکی از این تفاوت‌ها فرکانس صدای هر نفر است. حنجره‌ی هرکس موقع صحبت کردن، سیگنال یا شکلی را تولید می‌کند که فقط او می‌تواند. فرقی نمی‌کند که شما بزرگ شوید و صدایتان بم تر شود یا از دستی صدایتان را نازک کنید، آن چیزهایی که حنجره تولید می‌کند و از همه متفاوت‌تر است، وجود دارد. حتی با ضبط صدا هم نمی‌توانید این ویژگی‌هایی که حنجره ایجاد می‌کند را تولید کنید. یکی از ویژگی‌های خوب این روش این است که فرد از راه دور هم می‌تواند تشخیص داده شود. و دیگر نیازی به حضور فرد برای تشخیص وجود ندارد. اما برای این روش باید میکروفون‌ها و ابزارهای دقیقی را انتخاب کرد و برای تشخیص توسط کامپیوتر پردازش‌هایی روی آن انجام داد. این امکانات پر هزینه و گاهی وقت گیرند.

برای انتخاب هر روش باید بدانیم چه شرایطی وجود دارد و چه امکاناتی داریم. روش‌های دیگری هم برای تشخیص هویت به کار می‌روند، مثل: تشخیص از روی چشم، نوع راه رفتن، بویی که آدم‌ها دارند (ما خودمان نمی فهمیم، باید کامپیوتر تشخیص دهد!) و شکل صورت.

مهندسان پزشکی، مهندسان فناوری اطلاعات و کامپیوتر از افرادی هستند که در این رشته کار می‌کنند. هیچ وقت خودتان را دست کم نگیرید، آدم‌های زیادی برای یافتن تفاوت شما با آدم‌های دیگر تلاش می‌کنند.

تمرین: یک سیستم تشخیص هویت را برای یک کاربرد خاص طراحی کنید.
مثال: تشخیص هویت برای امانت کتاب در یک کتابخانه

نویسنده: افروز ارزه‌گر