معرفی کتاب « صهیونیسم مسیحی»

یکی از جنبش­های سده اخیر در جهان، جنبش صهیونیسم است که بیش ازآن­که جنبه قوی دینی داشته باشد، سیاسی و نژادپرستانه است. پژوهش در باب صهیونیسم، سابقه­ ای نسبتا طولانی دارد و به ­دلیل اهمیت آن و درگیر بودن بخش مهمی از جهان با مسئله صهیونیسم، در حجم قابل­ قبولی انجام گرفته است، اما هنوز جوانب مهمی ازاین جنبش به­ خوبی معرفی نشده­اند؛ یکی ازاین جوانب، پیوند بخشی از جهان مسیحی با صهیونیسم است، پیوندی که موجب پدیدآمدن مفهوم « صهیونیسم مسیحی» شد. یکی از کوتاه ترین تعاریف برای این اصطلاح، حمایت مسیحیان از صهیونیسم است. این حمایت هنگامی که پشتوانه های دینی و الاهیاتی پیدا می­ کند، تبدیل به یک جریان مذهبی در مسیحیت انجیلی می­ شود. صهیونیست­ های مسیحی کسانی ­اند که خود را تحقق­ دهنده به اهداف خداوند از طریق سیاستمداران اسرائیلی می ­دانند؛ به همین دلیل است که جزو سرسخت­ترین مدافعان این دولت­ اند. گسترش و نفوذ این جنبش شبه­ مذهبی، به ­ویژه در هیات حاکمه آمریکا و افزایش کشیشانی که با آن  همراهی می­ کنند، شناسایی آن را ضروری می­ کند.

اثر حاضر با عنوان صهیونیسم مسیحی دربردارنده ریشه­ های تاریخی، شالوده­ های الاهیاتی و پیامدهای سیاسی صهیونیسم مسیحی است که در ضمن 5 فصل بیان شده است:

در فصل اول، نویسنده به اموری مانند تعریف صهیونیسم و صهیونیسم مسیحی و اهمیت جنبش صهیونیسم مسیحی می­پردازد.

در فصل دوم باعنوان «ریشه­ های تاریخی صهیونیسم مسیحی»، علاوه بر معرفی سازمان­ های مهم صهیونیسم مسیحی و چهره ­های ذی­ نفوذ آن، ریشه­ های تاریخی جنبش صهیونیسم مسیحی را از اوایل قرن نوزدهم پی­گیری می­ کند و درخلال آن خواستگاه­ های بازگشت­ گرایی مبتنی بر پیشاهزارگرایی عهدمدار، خاستگاه صهیونیسم مسیحی تدبیرگرا و نقش افرادی چون لردشافتسبری و لرد بالفور در تحقق رویای صهیونیست­ ها را به­ طور مبسوط موردبحث قرار می­ دهد.

فصل سوم با عنوان « تاکیدات الاهیاتی صهیونیسم مسیحی» شامل ارزیابی هفت اصل اساسی می ­شود که گرایش­های گوناگون در داخل جنبش صهیونیسم مسیحی را متمایز می ­سازد؛ این اصول شامل موارد زیر است: تفسیر تحت اللفظی افراطی و آینده­ گرا، اعتقاد به این که یهودیان قوم برگزیده خدا هستند؛ جنبش بازگشت­گرایی و بازگشت یهودیان به فلسطین؛ توجیه سرزمین اسرائیل؛ مرکزیت بیت ­المقدس به­عنوان پایتخت یهودیان؛ آرزوی بازسازی معبد سلیمان؛ فرجام ­شناسی بدبینانه مکاشفه­ای و  پیشاهزاره­گرایانه.

فصل چهارم این کتاب باعنوان« پیامدهای سیاسی صهیونیسم مسیحی» به بررسی شش شیوه که  صهیونیسم مسیحی ازطریق آنها به صورت سازوکار سیاسی درآمده است، می­پردازد: شیوه­ های حمایت صهیونیست­ های مسیحی از گروه­های فشار طرفدار اسرائیل، تسهیل مهاجرت یهودیان به اسرائیل، حمایت از برنامه شهرک­ سازی برای یهودیان در کرانه باختری، اعمال فشار برای به رسمیت شناختن بیت ­المقدس در عرصه بین­ المللی، تامین بودجه و حمایت از بازسازی معبد سلیمان و مخالفت با حل­ و­فصل صلح­ آمیز منازعه عرب و اسرائیل.

فصل پایانی این کتاب نیز انواع صهیونیسم مسیحی و نقطه ­نظرات متفاوت آنان را مشخص کرده، جنبه­ های ویرانگر و سازنده آن را بیان می­ کند و پس از آن به ارزیابی نقادانه صهیونیسم مسیحی می­ پردازد.

علاوه بر مباحث فوق، واژه­نامه­ ای فراگیر درباره مفاهیم و کلمات کلیدی در جریان شناسی صهیونیسم مسیحی در کتاب گنجانده شده است. همچنین کتابنامه ­ای جامع و کامل از سایر کتاب­های منتشر شده در موضوع مذکور در پایان کتاب آمده است.

سخن آخر
سایزر در کتاب خود، برخلاف بسیاری دیگر از کتاب­ های ترجمه شده به فارسی در این موضوع، بیش از پرداختن به اسطوره های صهیونیسم یهودی و جریانات و پیامدهای صرفا سیاسی روابط صهیونیسم مسیحی و صهیونیسم یهودی، به نقد و واکاوی بنیان های جریانات کلامی و الهیات مسیحیت درون جنبش صهیونیسم مسیحی پرداخته و آنها را بررسی و دسته بندی کرده است. کتاب او همچنین شامل جریان­شناسی، شخصیت­ شناسی و دسته­بندی صریح و باریک بینانه بنیانگذاران جریان صهیونیسم مسیحی است. ذکر این نکته ضروری به نظر می­ رسد که دسته بندی سایزر برمبنای تاریخچه، مبانی آخرت شناسی و شخصیت نگاری افراد برجسته شاخه اصلی صهیونیسم مسیحی شکل گرفته است.

مترجمان این اثر در پیش­گفتار کتاب، تاکید می ­کنند که کتاب حاضر یکی از ثمرات پربار و ارزشمند سی سال مطالعه و تلاش پیگیر و ارزیابی دقیق نویسنده است؛ و به لحاظ گستردگی مطالب و شمول آن­ها، در عین رعایت اختصار، کتابی جامع و فراگیر است. از سوی دیگر خاطرنشان می­ک نند برخی بیانات نویسنده محترم نارسا یا مردود است؛ با این حال، امید مترجمان، آن است که این اثر گامی روشن در راستای آگاهی جامعه اسلامی از ابعاد سیاسی الاهیاتی صهیونیسم مسیحی، و نیز اقدامی راهگشا برای نشر آثار بعدی در این زمینه باشد.