ظرف غذاها و نوشیدنی در بدن انسان، دستگاه گوارش می باشد و این اعضاء از مری گرفته تا مجاری دفع، ظرفیتی خاص دارند و همان طورکه نرسیدن غذا به آنها، کار سلول های بدن را مختل می کند، رسیدن بیش از حد نیاز نیز اثرات منفی بر تمام اعضاء ایجاد می نماید.
«... وَ کلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»[1]
بخورید و بیاشامید و اسراف روا مدارید. که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد.
پرخوری و پرنوشی، باری بیش از حد توان بر دستگاه های بدن تحمیل می کند، و قدرت کارائی مناسب را از آنها می گیرد و ضمن ایجاد ناراحتی های گوارشی و دفعی، جنبه های منفی دیگری نیز می یابد.
قال الصادق علیه السلام:
«کثرَةُ النَّوْمِ مَذْهَبَةٌ للِدّینَ والدُّنیا»[2]
پر خوابی، دین و دنیای آدمی را تباه می سازد.
و کسی که دین و دنیایش تباه شده باشد، مبغوض خداوند می باشد.
قال الصادق علیه السلام:
«انَّ اللَّهَ یبْغِضُ کثْرَةَ النَّوْمِ وَکثْرَةَ الْفَراغِ»[3]
همانا خدای متعال از خواب زیاد و بیکاری زیاد( استراحت زیاد) متنفر است.
یکی از مهمترین مفاسد پرخوری تأثیر نامطلوب آن بر روح و روان است. روح و جسم دو کفه ترازو برای آدمی می باشند و توجه بیش از حد متعادل به هر کدام، موجب نقص دیگری می شود و لذا هر قدر انسان پر خوراک تر باشد، به همان اندازه از لطافت روح او کاسته می شود و بعکس.
مرتاضان هندی باطی مراحل ریاضت در دوره های چندین ساله یوگا، دارای روانی قوی می شوند و آثار عجیبی را ابداع می نمایند، البته این نوع ریاضت در معارف اسلامی تحریم شده است، بلکه اسلام هر نوع آزار به جسم را حرام نموده و برای رسیدن به معادن معنوی و گنجینه های مفید روحانی، راه های دیگری را پیش بینی کرده است و مسیر مشروع را برای دستیابی به نایافته ها معین نموده است.
رسول خدا در تفسیر آیه شریفه:
«قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمالًا، الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ یحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یحْسِنُونَ صُنْعاً»[4]
آیا شما را خبر دهم به کسانی که زیانکارترین مردمند؟ آنها کسانی هستند که زحماتشان در دنیا نابود شد و خیال می کنند کار نیک انجام میدهند.
می فرماید:
«هُمُ الرُّهْبانُ الَّذینَ حَبَسُوا انْفُسَهُمْ فی السَّواری»[5]
آنها راهبانی هستند که خودشان را در ارتفاعات حبس کرده و یا در غل و زنجیر کرده اند.
حلاوت عبادت، متعادل شدن شهوت جنسی و سایر خواسته های بدن، زایل شدن امراض و بیماری هائی که عمدتاً در اثر پرخوری بوجود می آیند از آثار مثبت تعادل غذائی انسان است.
مهمتر از کمیت آب و غذا، کیفیت به دست آوردن آن می باشد، طلب غذاهائی که از طریق نامشروع یا غصب حقوق غیر و چپاول اموال دیگران، کلاه برداری، ربا خواری، رشوه خواری، معاملات باطل و موجبات بطلان معاملات صحیح و... به دست می آیند، اثرات منفی بیشتر و عمیق تری نسبت به پرخوری به جای می گذارند.
به این احادیث در همین زمینه توجه کنید:
قال علی علیه السلام:
«الْقَلْبُ یقُومُ بالغِذاءِ فانْظُرْ فیما تُغَذِّی قَلبَک»[6]
قلب با غذا قوام می گیرد، پس بنگر قلب تو از چه تغذیه می کند.
قال الباقر علیه السلام:
«انَّ الذُّنُوبَ کلُّها شَدیدَةٌ واشَدُّها ما نَبَتَ عَلَیهِ اللَّحْمُ وَالدَّمُ»[7]
همه گناهان عظیمند و عظیم ترین آنها گناهانی است که گوشت و خون از آنها بروید.
لازم به یادآوری است که عشق به زیادخوری و خوب خوری، می تواند منشاء برخی عشق های دیگر چون شهوت جاه و مقام، حبّ مال و مظاهر دنیا و... باشد و لذا در مسیر اصلاح نفس، ترک آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
مرو در پی هرچه دل خواهدت
که تمکین تن نور دل کاهدت
تنور شکم دم بدم تافتن
مصیبت بود روز نا یافتن
که تمکین تن نور دل کاهدت
تنور شکم دم بدم تافتن
مصیبت بود روز نا یافتن
پی نوشت ها:
[1] اعراف- 31.
[2] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 36.
[3] وسایل الشیعه- جلد 12- صفحه 36.
[4] کهف- 103 و 104.
[5] کنز العمال- 4496.
[6] بحارالانوار- جلد 77- صفحه 275 و 418.
[7] بحارالانوار- جلد 70- صفحه 317.
منبع: حوزه نت
