اسطورههای آفرینش در ادیان
گفته می شود سیدارتا گوتاما که همه او را با نام بودا می شناسند، مدام بر این نکته تأکید داشت که پرسش از زمان و چگونگی پدید آمدن عالم و اینکه در پایان چه بر سر آن خواهد آمد، بی معنا است.
جمعه، 28 تير 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
می توان گفت پایههای سه نظام بزرگ دینی بر بنیان ادیان قبیله ای بنا شده اند که این ادیان هنوز هم در استرالیا وجود دارند که اغلب توسعه یافتهاند قرار دادن «ادیان طبیعی» در مقابل ادیان فرهنگی تقابل نادرستی است، چرا که ادیان قبیله ای معمولا موجب ظهور فرهنگ های غنی شده اند). طی هزاران سال با وجود تمام انقلاب هایی که رخ داده (تغییر الگوها) این سه نظام دینی تا به امروز پابرجا مانده اند و هر کدام اسطوره های خاص خود در باب آفرینش را گسترش داده اند. این ادیان عبارتند از:
- ادیانی که خاستگاه هندی دارند: آیین هندو، آیین بودائی، آیین جین و آیین سیک که الگوی اساسی آنها عرفان و مرشد است. اینها ادیانی عرفانی هستند که گرایش به اتحاد میان خدا و جهان و اتحاد میان خدا و آدمیان دارند.
- ادیانی که خاستگاهشان چین و خاور دور است، مخصوصا آیین کنفوسیوس و تائو. الگوی اساسی این ادیان، انسان فرزانه است. اینها ادیان حکمت محور هستند که آغاز کارشان هماهنگی با آسمان و زمین است.
- ادیانی که خاستگاهشان خاور نزدیک است: یهودیت، مسیحیت و اسلام. الگوی اساسی این ادیان، پیامبر است. ادیان پیامبر محور تحت تأثیر تقابل میان خالق و مخلوق و تقابل میان خدای مقدس و آدمیان گنهکار قرار دارند. کتابهای مقدس آنها عهد عتیق، عهد جدید و قرآن است. ایده هایی آفرینش در این سه دین با اسطوره های ادیان دیگر تفاوت بسیار دارد.
طبق اساطیر بومیان استرالیا، ارواح نیاکان بزرگ در زمانهای بسیار قدیم زمین را شکل داده اند. این ارواح نه آسمانی بلکه زمینی و به شکل انسان یا حیوان بودند. آنان با گشت و گذارهای گسترده خود زمین بدون شکل و یکنواخت را به منظره ای از تپه ها، راهها، مکانهای پر آب و کوهستان تبدیل کردند. افسانههای خدایان و قهرمانان کهن ژرمنی در جزیره ی دورافتادهی ایسلند حفظ شدند. این افسانه ها در قرن سیزدهم در کتابی به نام إدا به عنوان کتاب درسی شعرای اسکاندیناوی (ادبیات نوردیک) جمع آوری شدند.علاوه بر این، آنان خورشید و ماه و ستارگان و از توده های از قبل شکل یافته آدمیان، قبایل و طوایف به علاوه حیوانات و سیاره ها را ایجاد کردند. بنابراین، آدمیان متعهدند که از شکل و پاکیزگی زمینی که نیاکان ساخته اند محافظت کنند. این زمین متبرک است.
سنت هندی از دوران کهن انواع بسیاری از تصورات و مدلهای شناخته شده دربارهی مبدأ جهان دارد. به عنوان مثال ریگ ودا، کهن ترین متن ادبی هند، از صنعتگر و یا هنرمندی سخن می گوید که فضای عالم را اندازه گیری می کند و جهان را از ماده اولی به طرق مختلف شکل می دهد. در این کتاب می خوانیم که تولید مثل و زایش جهان توسط فرزند ارشد «والدین جهان» یعنی آسمان و زمین صورت گرفت و آسمان و زمین خود از یک تخم کیهانی یا «تخم طلایی» که از آب و آتش اولیه تشکیل شده بود، ساخته شدند و از آن به بعد جهان به وجود آمد. در نهایت پوروشا که موجودی اولیه و مانند انسان بود، پرستش می شود. گفته می شود که او به یکباره آسمان، زمین، خدایان و آفرینندگان را با ذبح کیهانی خود ایجاد کرد. در هندوئیسم «سنتی» متأخر به این پندارهای کهن ارجاع داده شده است. این ارجاعات در واقع ادغام مفاهیم جامعی است از قبیل تصور اعصار مختلف جهان که یکی از پی دیگری هر کدام در یک دوره بروز می کنند. وقتی جهان دوره ی زمانی خود را طی کرد، تمام عالم به برکت وجود خدایان بزرگ سنتی هندو ویشنو و شیوا از نو به وجود می آید.
گفته می شود سیدارتا گوتاما که همه او را با نام بودا می شناسند، مدام بر این نکته تأکید داشت که پرسش از زمان و چگونگی پدید آمدن عالم و اینکه در پایان چه بر سر آن خواهد آمد، بی معنا است. اما این سخن موجب نشد که شاگردان او و همچنین سنت سترگ بودایی از تأمل بسیار در باب آغاز، پایان، ذات و ساختار جهان دست بکشند. اینجا بود که آنان در اصل به کیهان شناسی و تصوراتی که دربارهی جهان در اسطوره های سنتی هند وجود داشت بازگشتند و تا حدی آنها را بیشتر توسعه دادند و نهایت آن اسطوره ها را در پرتو تفکرات بودایی در باب رستگاری و نجات تفسیر کردند.
دین چینی نیز در معرض مرحلهی اسطوره ای و رؤیایی و قهرمانان و هنر قهرمانی قرار گرفت و جامعه چینی متأخر نیز مشخصهای دینی دارد. به هر حال، تاریخ نگاری چینی به طرز شگفت آوری در ۳۰۰۰ سال پیش آغاز شد و اساطیر چینی تنها به صورت قطعاتی پراکنده به جا ماندند. در این اسطوره ها، اسطورهی تخم کیهانی که زمین و آسمان از آن ساخته شدند، آمده است. تصور چینیان از جهان همواره شامل سه سطح است: پایین عالم مردگان است، بالای آن زمین است که محل زیستن است و بالاتر آسمان قرار دارد که مکان نیاکان و خدایان طبیعی است. بالاتر از همه ی خدایان، خدایی متعال هست که «خداوندگار» (دی) یا «خدای بزرگ» (شانگ دی) نام دارد. او خدایی به هیئت آدمیان (انسان وار) است اما متعالی و از ما دور است. شاید آفریدگار ما باشد. با وجود این او هیچ قربانی را نمی پذیرد. بعدة آسمان (تیان)ه کانون توجه قرار گرفت و به نحو روزافزون به عنوان قدرت ناپیدای نظم دهنده ی کیهانی و اخلاقی شناخته شد.
افسانههای خدایان و قهرمانان کهن ژرمنی در جزیره ی دورافتادهی ایسلند حفظ شدند. این افسانه ها در قرن سیزدهم در کتابی به نام إدا به عنوان کتاب درسی شعرای اسکاندیناوی (ادبیات نوردیک) جمع آوری شدند. آغاز عالم در این افسانه ها با به وجود آمدن از عدم ارتباط دارد. جهانی یخی در شمال و جهانی آتشین در جنوب که غول یمیر و گاو اودوملا از آن به وجود می آیند.
جای شگفتی نیست که در آغاز هزاره ی سوم استیون وینبرگ برنده ی جایزهی نوبل فیزیک، که قبلا از او نام بردیم، به جای کتاب مقدس به إدا مراجعه می کند؟ چنانکه ما شنیده ایم او در هر صورت از دست و پنجه نرم کردن با حکایت هایی که در سفر پیدایش دربارهی آفرینش آمده اند، اجتناب می کند: «برخی کیهان شناسان گرایشی فلسفی به مدل متغیر جهان دارند. مخصوصا به این دلیل که این مدل مانند مدل حالت ثابت به خوبی از مسئله ی سفر پیدایش دوری می کند.
منبع: علم و دین، هانس کوک، ترجمه رضا یعقوبی، چاپ اول، نشر تمدن علمی، تهران 1395
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله سیدعبدالکریم کشمیرى (رحمه الله)
توصیه هاى اخلاقى ـ عرفانى امام خمینى به فرزندش سیداحمد خمینى
اوصاف و ویژگیهای منتظران امام زمان(عج) چگونه است؟
اهداف و آرمان هاى امام خمینی (رحمه الله) از منظر رهبر انقلاب
دوست کیست و نحوه ارتباط و معاشرت با او از منظر ائمه اطهار
چرا زنازادگان عاقبت بخیر نمی شوند؟
اهمیت نماز در سیره علمى و عملى امام خمینی (رحمه اللّه)
نحوه کاشت و نگهداری از گل قلب ارغوانی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل فیلودندرون یا گوش گرگی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نحوه خواندن نماز والدین
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
پیش شماره شهر های استان تهران
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
سمبل پرندگان و معانی آنها
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
موارد بیشتر برای شما
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله انصارى همدانى (رحمه الله)
ایران از آبرویش دفاع کرد، کشورهای عربی که آبرویی برایشان نمانده!
وقتی ابتکار یک کارگر برای دریافت انگشتر جواب میدهد!
آزادی بیان به سبک فرانسه
بازتاب حمله موشکی ایران به صهیونیستها در پاکستان
منطق معیوب تنشزدایی آمریکایی
استعفای بالاترین مقام نظامی صهیونیستها
ابوعبیده: ما دیدیم که تاثیر عملیات ایران چقدر بود
آشنایی با ایرانشناس و ادیب برجسته
امضای قرارداد واگذاری سرخابیها با حضور وزرای ورزش و اقتصاد
پاسخ کوبنده نماینده کویت در سازمان ملل به نماینده اسرائیل
ایرانیان نشان دادند که میتوانند برای اسرائیل یک فاجعه بیافرینند!
لحظات دلهره آور از نجات راننده گرفتار در خودرو آتش گرفته
حضرت عبدالعظیم، شاه سلام علیک/حسین طاهری
بالا گرفت روز اُحد تا که کارزار/حسین طاهری