حجاب و پوشش در مردان
هرچند با شنیدن لفظ حجاب و پوشش اسلامی، آن چه که سریعتر به ذهن متبادر می شود، حجاب مخصوص بانوان می باشد، لکن ناگفته پیداست که حجاب و پوشش، محدود و مخصوص به بانوان نمی باشد، بلکه هم در خانه و هم در جامعه، مردان نیز باید مولفه های مربوط به حجاب و پوشش را مورد تاکید قراردهند. لذا این پژوهش درصدد بحث از مولفه های اخلاقی و فقهی حجاب و پوشش در مردان می باشد و در تلاش است که مناسبات و تاثیرات حجاب مردان را بر حجاب و پوشش بانوان مطرح نماید.حجاب در اسلام از جمله مولفه های ضروری و اساسی می باشد که تاکنون در ضروری بودن آن هیچ یک از فقها و علما تشکیک نکرده است[1] و در مورد بحث حجاب به صورت کلی باید بیان کرد که حکم حجاب از جمله احکام ارشادی دین می باشد، به این معنا که حکم اسلام به حجاب، تایید حکم عقلی می باشد[2] و حتی عقل نیز بر ضرورت و لزوم حجاب و پوشش تاکید می کند و این مسئله، محدود به پوشش بانوان نمی باشد، بلکه در مردان نیز، رعایت پوشش و حجاب، امری لازم، عقلی و شرعی می باشد، چنان که در جوامع غیر اسلامی و حتی غیر دینی نیز، التزام به پوشش، امری عقلانی و عرفی می باشد که نادیده انگاشتن آن، با برخورد عرف همراه می باشد و عرف نیز تخطی از آن را بر نمی تابد.
در مورد اصل ضرورت حجاب هم در بانوان و هم در مردان، شهید مطهری بر این نکته تاکید دارد که برهنگی و نبود پوشش مناسب، عامل آزادی روابط جنسی و در نتیجه ولنگاری و بی بند و باری جنسی می باشد و همین موجب تضعیف روابط زوجین شده است و زندگی آن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد[3]؛ لذا عدم اهتمام به حجاب و پوشش بانوان، نه تنها بنیان خانواده را سست می کند، بلکه پوشش مردان نیز از جمله مولفه هایی می باشد که کم و کیف آن، خانواده و جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد.
هم افزایی در حجاب
نکته ی مهمی که در باب مسئله حجاب وجود دارد، هم افزایی میان حجاب بانوان و مردان می باشد؛ با این توضیح که اهتمام مردان به حجاب، این ثمره را در پی خواهد داشت داشت که حجاب بانوان را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد و موجب هم افزایی ایشان خواهد شد؛ چرا که اگر رابطه ی موجود، بالعکس باشد و مردان، با پوشش و لباس نامتعارف حضورپیدا کنند، ثمره ی آن، چراغ سبزی می باشد به بانوان، مبنی بر چواز و قبح شکنی پوشش های نامتعارف که ثمره آن بدحجابی و بد پوششی بانوان می باشد؛ ولی اگر حجاب مردان، اسلامی و متعارف باشد، بانوان نیز که حداقل نیمی از جامعه را تشکیل می دهند، با مشاهده وضعیت مطلوب پوشش مردان، این مهم در ایشان نهادینه خواهد شد که با وجود مطلوب بودن و اسلامی بودن حجاب و پوشش مردان در جامعه، شایسته و مجاز نیست که ایشان، مبادی آداب را رعایت ننمایند و مولفه های اخلاقی و اسلامی را در پوشش نادیده بگیرند.لذا نکته ی مهمی که در پوشش مردان باید مورد تاکید قرار داد این است که حجاب و پوشش مردان، نقطه ی عطف مهمی در عرصه ی حجاب می باشد که پوشش بانوان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و این تاثیر را هم می توان به صورت منفی مشاهده کرد و هم به صورت مثبت، مانند رعایت حدود شرعی و اخلاقی پوشش در جوامع و گروه هایی که مردان نیز، بر رعایت آن نکته ها تاکید دارند مانند جوامع سنتی و روستایی که در این جوامع، یکی از مولفه های اصلی در رعایت حجاب، اهتمام و تاکید مردان، هم به عنوان عامل هم افزایی و هم به عنوان عامل بازدارنده در حجاب بانوان می باشد.
مصادیق بد حجابی در مردان
یکی از نکات مهمی که بازشناسی آن نقش مهمی در تبیین مسئله حجاب دارد، بیان مصادیق بدحجابی در مردان می باشد، چرا که همانطور که بیان شد، یکی از عوامل اصلی در بدحجابی و بدپوششی بانوان، بدحجابی در مردان می باشد، لذا با تبیین و بازشناسی بدحجابی در مردان، می توان یکی از عوامل اصلی در بدحجابی بانوان را شناسایی و مدیریت کرد.لباس شهرت یکی از مصادیق بد پوششی در مردان می باشد؛ با این توضیح که مردان، با با انتخاب و پوشیدن لباس هایی که از عرف جامعه خارج می باشد، وضعیت عمومی پوشش در جامعه را به سمتی سوق می دهند که پوشیدن لباس های غیر متعارف، ابتدا در میان مردان، عمومی و شایع می شود و در ادامه، بانوان نیز تحت تاثیر این قبح شکنی و ناهنجاری قرار می گیرند که ثمره آن، به وقوع پیوستن تغییرات قابل ملاحظه در سطح عمومی حجاب و پوشش در سطح جامعه می باشد.
در تعریف لباس شهرت باید گفت، لباس شهرت، لباس و پوششی است که باعث متمایز بودن غیر عادی انسان در جامعه و انگشت نما بودن وی می شود و در مذمت شهرت این که در روایات بیان شده است که شهرت، خوب و بد آن در آتش می باشد[4] و علت حرمت این لباس نیز از این جهت می باشد که فرد انگشت نما و هتک حرمت می شود[5]؛ لذا این که انسان با پوشیدن لباس های غیر متعارف، درصدد خود نمایی و اظهار خود باشد، خواسته یا ناخواسته، یکی از معادلات مهم اجتماعی که تغییر سطح عمومی حجاب و پوشش در جامعه می باشد را رقم می زند.
لباس بدن نما از جمله ی دیگر مصادیق بد پوششی مردان می باشد و پرواضح است که لباس بدن نما، یکی از مصادیق لباس شهرت می باشد؛ با این توضیح که مردان و بخصوص قشر جوان، با انتخاب و پوشیدن لباس های بدن نما، بخشی دیگر از بدحجابی ها و بد پوششی های جامعه را رقم می زنند؛ بنابراین قسم دیگری از بد پوششی مردان، انتخاب البسه ی بدن نما می باشد که این انتخاب، مقدمه ی برای تمایل پوشش بانوان به بدحجابی و بدپوششی می باشد.
نویسنده: محمدصادق ذوقی
