دانش و باورهای فراشناختی
دانش فراشناختی به باورها و نظریههایی که افراد دربارهی تفگر خود دارند، اطلاق می شود. برای مثال این دانش شامل باورهای فرد دربارهی انواع خاص تفگر و نیز باورهای او دربارهی کارایی حافظه با قدرت تمرکز حواس خود است.
جمعه، 8 شهريور 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
دانش فراشناختی - metacognitive knowledge به باورها و نظریه هایی که افراد دربارهی تفگر خود دارند، اطلاق می شود. برای مثال این دانش شامل باورهای فرد دربارهی انواع خاص تفگر و نیز باورهای او دربارهی کارایی حافظه با قدرت تمرکز حواس خود است. ممکن است فرد بر این باور باشد که برخی افکار مضرند. یک فرد مذهبی ممکن است بر این باور باشد که داشتن برخی افکار گناه است و موجب مجازات خواهد شد. این ها نمونه هایی از باورهای فراشناختی دربارهی اهمیت افکارند. داشتن چنین باورهایی بر نحوهی پاسخ دهی فرد به افکار و چگونگی تنظیم افکار خویش تأثیر می گذارد. بر اساس نظریهی فراشناختی اختلال روانشناختی، دو نوع دانش فراشناختی وجود دارد (ولز و ماتیوز، ۱۹۹۴؛ ولز، ۲۰۰۰) : (یک) باورهای آشکار explicit (خبری declarative) و (دو) باورهای ضمنیه - implicit (رویهای procedural ).
دانش آشکار، دانشی است که به طور کلامی قابل بیان است. نمونه های این نوع دانش عبارتند از شناخت هایی نظیر: «نگرانی می تواند موجب حمله ی قلبی شود»، «داشتن افکار بد به معنای آن است که من از لحاظ ذهنی معیوبم» و «اگر بر خطر متمرکز شوم، از آسیب احتمالی مصون خواهم بود».
دانش ضمنی را نمی توان به طور مستقیم و به شکل کلامی توصیف کرد. این دانش شامل افکار، قواعد یا برنامه هایی مانند عوامل کنترل کننده ی تخصیص توجه، جست و جوی حافظه، و استفاده از الگوهای اکتشافی در قضاوت" است که می توانند تفکر را هدایت کنند. طرح یا برنامه ی پردازش را می توان مستقیما از راهبردهای ارزیابی مانند نیم رخ فراشناختی استنباط کرد (ولز و ماتیوز، ۱۹۹۴). دانش ضمنی با رویه ای نشان دهنده ی «مهارتهای تفگر به فرد است.در درمان فراشناختی، ارزیابیهای منفی فرد از احساسات و افکار، در ادراک تهدید و تلاش برای کنترل تفکر دخیل هستند. حالت های هیجانی و ارزیابی های منفی از شناخت می توانند به عنوان منبع اطلاعات، بر قضاوت فرد دربارهی تهدید و مقابله با آن تأثیر بگذارند.علاوه بر این دو نوع دانش فراشناختی، درمان فراشناختی شامل دو حیطه ی محتوایی گسترده نیز می شود. هر اختلال در درون این حیطه ها محتوای اختصاصی خود را دارد. این حیطه های گسترده عبارتند از: باورهای فراشناختی مثبت و باورهای فراشناختی منفی.
باورهای فراشناختی مثبت، به فواید و سودمندی های درگیر شدن در فعالیتهای شناختی تشکیل دهنده ی «سندرم شناختی- توجهی» مربوط می شوند. نمونههایی از باورهای فراشناختی مثبت از این قرارند: «متمرکز شدن بر تهدید مفید است» و «نگرانی درباره ی آینده به من کمک می کند تا از خطر اجتناب کنم».
باورهای فراشناختی منفی باورهایی هستند که به کنترل ناپذیری، معنی، اهمیت و خطرناک خطرناک بودن افکار و تجربه های شناختی مربوط می شوند. نمونه هایی از این نوع باورها عبارتند از : «اگر افکار خصمانه ای داشته باشم، ممکن است برخلاف میلم به آنها عمل کنم» و ناتوانی در به خاطر سپردن اسامی نشانه ی تومور مغزی است».
در درمان فراشناختی، باورهای فراشناختی عوامل مهمی هستند که بر شیوهی پاسخ دهی فرد به افکار، باورها، علایم و هیجان های منفی تأثیر می گذارند. باورهای فراشناختی نیروی پنهان برانگیزنده ی سبک تفگر زیان بار هستند که به ناراحتی هیجانی درازمدت منجر می شود.
تجربههای فراشناختی metacognitive experiences شامل ارزیابی ها و احساس هایی هستند که افراد در موقعیتهای مختلف دربارهی وضعیت روانی خود دارند. برای مثال تعبیرهای منفی بیماران وسواسی از افکار مزاحم خود، تجربه های فراشناختی محسوب می شوند. نگرانی درباره ی نگرانی که ویژگی اختلال اضطراب فراگیر است، نیز نمونه ای از تجربه های فراشناختی است. سو تعبیرهای بیماران مبتلا به اختلال وحشت زدگی از رویدادهای شناختی، هنگامی که معتقدند در حال از دست دادن کنترل خود بر رفتار یا ذهنشان هستند، نمونه ی دیگری از تجربهی فراشناختی محسوب میشود.
هم چنین تجربههای فراشناختی شامل احساس های ذهنی نیز می شوند. یک احساس فراشناختی عادی و آشنا حالت «اثر نوک زبان بودن» است که در آن افراد عمیقا حس می کنند که اطلاعات در حافظه ی آنها ذخیره شده است، حتی اگر در حال حاضر قابل بازیابی نباشد. تجربیات مشابهی مانند «احساس دانستن» و قضاوت دربارهی یادگیری وجود دارند که در کارهای آزمایشی در زمینه ی حافظه و قضاوت مورد بررسی قرار گرفته اند (برای مثال، نلسون، گرلر و نارنز، ۱۹۸۴؛ نلسون و دانلوسکی، ۱۹۹۱). این تجربه های ذهنی بر رفتارهایی مانند تلاش برای بازیابی اطلاعات و راهبردهای یادگیری تأثیر می گذارد.
در درمان فراشناختی، ارزیابیهای منفی فرد از احساسات و افکار، در ادراک تهدید و تلاش برای کنترل تفکر دخیل هستند. حالت های هیجانی و ارزیابی های منفی از شناخت می توانند به عنوان منبع اطلاعات، بر قضاوت فرد دربارهی تهدید و مقابله با آن تأثیر بگذارند. اغلب، این تجربه ها با هدف تناسب ندارند. برای مثال، مردی که از افکار وسواسی مبنی بر این که ممکن است مرتکب قتل شود، رنج می برد، برای تعیین این که آیا مرتکب قتلی شده است یا نه، بر بی نقص بودن حافظه ی خود در یک دوره ی زمانی خاص متمرکز می شد و هرگونه فضای خالی (شکاف) در حافظه ی خود را به عنوان دوره ای که احتمالا در طول آن مرتکب قتل شده است، تفسیر می کرد. در این مثال راهبرد و ارزیابی فرد از وضعیت حافظه ی خود (فرا تجربه ها )، ناسازگارانه است و موجب تداوم اضطراب او می شود.
منبع: راهنمای علمی درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی،آدریان ولز، دکتر شهرام محمد خانی، انتشارات ورای دانش، چاپ دوم، طهران 1390
مقالات مرتبط
احترام گذاشتن به کودکان
کودکان را با هم مقایسه نکنید
خوابیدن کودکان کنار پدر و مادر
حفظ استقلال کودک
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
چرا آیه اکمال دین در روز غدیر نازل شده است؟
آیا خبر دادن پیامبر(ص) از اختلاف بین امت با تعیین جانشین منافات نداشته است؟
معنی اسم نارین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آرنیکا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آرنا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
شهرستان تفرش کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن
آیا امام علی(ع) از واقعه غدیر خم برای دفاع از خود استفاده نکرده است؟
شهرستان نور کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری
شهرستان قائن کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری
تجلى غدیر در عصر ظهور
بیشترین بازدید هفته
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
متن زیارت عاشورا با خط درشت به همراه ترجمه + صوت
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
طریقه خواندن نماز امام علی(ع) برای گرفتن حاجت
پیش شماره شهر های استان تهران
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
موارد بیشتر برای شما
چرا آیه اکمال دین در روز غدیر نازل شده است؟
آموزش مرحله به مرحله شطرنج در 10 دقیقه
حکمت | اطعام غدیر / استاد حسینی قمی
حکمت | نکنه از اطعام غدیر جا بمونی! / استاد کاشانی
تعهد و تخصص دو بال یک مسئول اسلامی
آیا خبر دادن پیامبر(ص) از اختلاف بین امت با تعیین جانشین منافات نداشته است؟
حکمت | ممنون که اجازه دادی! / استاد کاشانی
نگاهی به عملکرد و دستاوردهای 8 رییس جمهور
معنی اسم نارین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آرنیکا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
معنی اسم آرنا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال
شهرستان تفرش کجاست؟ از پیش شماره این شهر تا مناطق گردشگری و مشاهیر آن
آیا امام علی(ع) از واقعه غدیر خم برای دفاع از خود استفاده نکرده است؟
حکمت | بر بلندای ایمان و یقین/ استاد توکلی
حکمت | اصلا قابل مقایسه نیست! / استاد توکلی