درمانی برای کودک مبتلا به اختلال پردازشگری زبان

مداخله برای کودک مبتلا به اختلال پردازشگری زبان، به تعدادی عوامل وابسته است. آیا در این جا سایر مشکلات مرتبط، از قبیل ضعف حافظه شنیداری یا ناتواناییهای یادگیری، وجود دارد؟ مشکل چقدر شدت دارد؟ سن کودک چقدر است؟ در بعضی موارد، درمان ممکن است برای اجرا بر مهارتهای شنیداری معین و اصلاح قابلیت کودک برای پردازش شکلهای معینی از زبان، از قبیل کنایه ها یا جک ها، مناسب باشد. مشخصة کودکان مبتلا به مشکل خفیف، شیوه های کاهش مشکل را آموزش می بینند. این کودکان معمولا یک یا دو سال در مرحله ای خارج از برنامه رسمی قرار می گیرند. شبیه بسیاری از شکلهای اختلالهای شنیداری، برای یک اختلال پردازشگری زبان، درمانی وجود ندارد، اما کودکان مطمئنا می توانند قابلیت پردازش زبانشان را از طریق درمان و آموزش دهی خوب متحول سازند و اصلاح کنند.

در یک مدرسه عمومی، سازگارسازی با انتظارهای معلم و سبک آموزش وی در کلاس درس نسبت به «اصلاح» کودک، ممکن است به تأکید بیشتری نیاز داشته باشد. از آنجا که مشکل پردازشگری زبان به قابلیت کودک در به دست آوردن اطلاعات آسیب می زند، ممکن است نیاز باشد مدرسه برای کودک، کمکها و حمایتهای شدیدی را در کلاس درس فراهم نماید. در علوم، مطالعات اجتماعی، خواندن ادراک)، و سایر موضوعات، ممکن است به بازآموزی در بخشهای کوچک و بر یک سطح ساده تر، نیاز باشد. اگرچه، بیشتر مدارس سعی می کنند با کمک معلمان آموزش ویژه، همراه با متخصصان حرفه ای، و یا آسیب شناسان گفتار و زبان، این کودکان را به گونه ای پیشرفت دهند تا در کلاسهای عادی قرار بگیرند.

والدین چگونه می توانند به یک کودک دارای مشکل پردازشگری زبان کمک کنند؟

نظر به تمام موارد مشکلات گفتار، زبان و گوش کردن، برای والدینی که یک کودک مبتلا به مشکل پردازشگری زبان دارند، صبوری یک مزیت مهم است. شما می توانید استدلالهای زیر را در ذهنتان نگه دارید تا به کودک خود کمک کنید:

• به آهستگی صحبت کنید. کودکان مبتلا به مشکلات پردازشگری زبان هنگامی که سخنران از عنوانش به آهستگی به سمت پایین حرکت می کند، بهتر می توانند ادراک کنند.

• قبل از اینکه صحبت کنید، مطمئن باشید کودکتان به شما نگاه می کند و آماده شنیدن است ؛ و برای اینکه به نکته مورد نظرتان اشاره کنید، از زبان بدنی و ژست‌ها استفاده کنید.

• پیامهای مهم را تأکید و تکرار و سؤالهایی کنید که مطمئن شوید کودکتان آنها را پردازش کرده است. («ساعت ۶ خانه باش». برای اینکه مطمئن باشید ساعت ۶ خانه است.. بپرسید، شما چه وقت خانه خواهید بود؟) و برای اینکه به کودکتان فرصت دهید آن عقاید را پردازش کند، بین اندیشه هایتان توقف کنید (پس از شام، علاقه مندم شما امما بچه کوچک را نگهداری کنید...کنایه ها، یا زبان تلویحی دیگر را برای کودک توضیح دهید. اگر آنها را به کار می برید یا می شنوید، کاربردشان را برای کودک بگویید. فرض نکنید که وقتی می گویید رویش سر پوش بگذاره» او منظور شما را متوجه می شود. شما می توانید با یکدیگر تلویزیون نگاه کنید، یا اینکه با یکدیگر بازی کنید... فقط قول بدهید هر دوی شما در ساعت 10:30 در تختخواب خواهید بود.

• جملات تان را به صورت کوتاه ادامه دهید. به عبارت دیگر، اگر از کودکتان ناراحت هستید، بگویید «دقیقة الان من خیلی ناراحت هستم ... چرا من را ناراحت می کنید؟»، تا اینکه بگویید؛ «شما میدانید که بارها به شما گفته ام هر چیزی را که به نظر می رسد واقعا می خواهید، به هر میزان که می خواهید انجام دهید. من بسیار آزرده شده ام، به خاطر اینکه در کل شما چه چیزی را خواسته اید که برایتان فراهم نشده است...» و..، جمله اول به علت کوتاه بودن، نسبت به جمله دوم برتر است.

• کودکتان را تشویق کنید هنگامی که چیزی را نمی فهمد، سؤالهایش را مطرح کند. کودک مبتلا به مشکل پردازشگری زبان، معمولا قبلا احساس کند ذهنی» می کرده است. بنابراین، آنچنان است که اغلب در طرح سؤالها درنگ می کند. به پسر یا دخترمان بگوییم، که بدانند، سؤال کردن نشان می دهد یک شخص گوش می کند و به میزان کافی علاقمند است که واقعا آنچه را سایر افراد می گویند، بفهمد.

• کنایه ها، یا زبان تلویحی دیگر را برای کودک توضیح دهید. اگر آنها را به کار می برید یا می شنوید، کاربردشان را برای کودک بگویید. فرض نکنید که وقتی می گویید رویش سر پوش بگذاره» او منظور شما را متوجه می شود.

مطالعه موردی: آندره Andre

به نظر می رسید از جنبه های مختلف، همانند یک دانش آموز کلاس چهارمی عادی باشد. او در بسیاری از درسها در حد ضعیف، متوسط بوده و از نگاه معلمان قبلی اش مشکلی نداشته است. اما چند نفر این مسأله را به من گفتند که نتوانسته اند با آندره ارتباط برقرار کنند. هر وقت از آنها می خواستم پرونده تشکیل بدهند، معمولا عقب نشینی می کردند و می گفتند او مشکلی ندارد و اول باید با دانش آموزانی که مشکل حادتری دارند، برخورد شود.

اما در آوریل، معلم کلاس آندره و پدرش راجع به وضعیت ضعیف او نگران شده بودند. هنگامی که از آندره خواسته شد تا تکالیف را در منزل انجام دهد و به جای اینکه وقت خود را به بطالت بگذراند به کلاس توجه کند، عصبانی شد. او برای قبول شدن با مشکلات زیادی روبه رو شد، اما این وضعیت او به حالت مشکل دارش برمی گشت و نیز به کمبود مطالعه مرتبط بود. به امید کمک و همکاری روان شناسان، ارجاع رسمی انجام شد.

آندره، بقیه مدت سال را مشاوره دریافت می کرد و اگر چه کشمکش او ادامه یافت بقیه سال را به همین ترتیب به پایان رساند. در کلاس پنجم که در مشاوره احساس راحتی بیشتری می کرد، بارها احساسش را مبنی بر اینکه «من کند ذهن هستم » اظهار کرده بود. روان شناس از پدر آندره اجازه گرفت آزمون دیگری را اجرا کند. من برای اجرای بعضی آزمونها اجازه خواستم تا مطمئن شوم آندره هیچ مشکلات اساسی زبان و شنیدار ندارد، و معلم آموزش ویژه نیز آزمونهایی را در حیطه ناتواناییها یادگیری، انجام داد.

آزمون مشخص کرد آندره در بسیاری از حیطه های هوشبهر، توان بالاتر از متوسط دارد. اما به هر حال، عملکرد او در آزمونهای شنیداری، مشکل مهمی را در مورد پردازش زبانی آشکار نمود. هنگامی که لغات به تنهایی نمایش داده می شدند، او می توانست معنای آنها را بفهمد، اما در متن یا پاراگراف یا موضوعات پیچیده، سردرگم و گیج میشد. اجرای آزمون ناتواناییهای یادگیری، مشکلات مربوط به درک مطلب را نشان داد.

با تغییر در چگونگی ساختار سؤالهایی که معلم از آندره می پرسید و تغییر در چگونگی اطلاعاتی که به او نشان میداد، سطح اضطراب و پریشانی او کاهش یافت. با مداخله ای که توسط معلم آموزش ویژه و آسیب شناس گفتار و زبان انجام گرفت، به وی کمک شد راهبردها را متعادل و به طور مؤثرتری در کلاس عمل کند. روان شناس که در هر ماه دو مرتبه آندره را می دید، توانست ظرف چند ماه پس از آنکه آندره طرح - آموزشی انفرادی شده (IEP) را آغاز کرد و آن را بتدریج به پایان رساند، پیشرفت و بهبودی را در رفتار او مشاهده کند. او یک نگرش جدید از خود را گسترش داد، زیرا متوجه شد در زمانهایی این احساس کند بودن در وی ایجاد می شود که تلاش می کند بیشتر برتری خودش را در ریاضیات و قابلیتهای هنری، مورد تحسین قرار دهد. او از تحقیر خود دست برداشت و برای پاسخ دهی و طرح سؤالهایی برای خود، فرصت ایجاد کرد. به دلیل آنکه کارها و تکالیفش با نیازهای فردی او مطابقت داشت، برای انجام آن مقاومت کمتری از خود نشان می داد.

آندره، شبیه بچه های دیگری که بحث کرده ایم، اختلالهای پردازش زبانی اش هرگز معالجه نخواهد شد. اما به هر حال، به وسیله مداخله مناسب و رسیدن به درک جدیدی در مورد خود، آثار آن به شدت کاهش یافته است. حالا، آندره در حوزه شغل لوله کشی، موفقیتهای بزرگی را برای خود کسب کرده است.

منبع: مشکلات گفتاری، زبانی و شنیداری کودکان، پاتریسا هاماگوچی، نادر باقری،علی غنایی، چاپ اول، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد 1390