براي پدر شدن آماده باش (قسمت چهارم)

پس از سپري شدن هفته هاي آغازين تولد کودک، ظرفيت او براي برقراري تعامل با پدر و مادر تدريجا افزايش مي يابد. برخي والدين متوجه اين امر مي شوند و از لذت همراهي با کودک دلنشين خود بهره مند مي گردند. البته با بزرگ شدن کودکان، شکل نياز آنها به پدرانشان نيز تغيير مي کند.

تغيير نيازها:

از دو ماهگي به بعد، بيشتر کودکان ساعت خواب مشخصي خواهند داشت. خستگي هفته هاي اول تولد کودک از تن شما نيز خارج مي شود و احساس مي کنيد افق هاي تازه اي به رويتان گشوده مي شود. اکنون شما مي توانيد برنامه ي خواب منظمي را براي خود ايجاد کنيد. از آخر شش ماهگي تغذيه ي کودک با غذاهاي کمکي نيز آغاز مي شود و تغذيه ي او ديگر فعاليتي منحصرا متکي به مادر نخواهد بود.
هر روز، امکان جديدي براي برقراري ارتباط بين شما و کودکتان به وجود مي آيد و مي توانيد لحظات خوشي با کودکتان داشته باشيد. در عين حال، شما بايد تلاش کنيد که پدر خوبي براي کودکتان باشيد، در روند جالب رشد او مشارکت نماييد و وقت کافي به حضور موثر در کنار وي اختصاص دهيد. بالاتر از همه ي اينها، کودکتان به مهر و محبت شما و در واقع چيزي بيش از تنها بيان چند جمله ي محبت آميز از فاصله ي دور، هنگام بازگشت تان از محل کار، نياز دارد. ابراز مهر و محبت بايد نمودي مشخص داشته و اين امر مستلزم کسب مهارت ها و بينش هايي جديد است.

برقراري تعادل:

دشوارترين بخش ايجاد ارتباط صحيح با کودک، اختصاص تقريبا تمامي اوقات فراغتتان به او، تمرکز بر او و خواسته هايش، تعطيل نمودن ساير جنبه هاي زندگي فردي و گوش فرا دادن و پيروي از غرايزتان است. شما بايد تعادلي ميان خواسته هاي کودک بازيگوشي که هنوز به مراقبت شديد شما نيازمند است و جنبه هاي مختلف زندگي فردي و اجتماعي خود برقرار سازيد. به خاطر بسپاريد که نمي توانيد از کودکتان انتظار داشته باشيد خود را با برنامه ي زماني شما تطبيق دهد. در واقع اين شما هستيد که بايد خود را با ريتم زندگي و شرايط کودک هماهنگ سازيد. پس سعي کنيد که وقت تان را در اختيار کودک قرار دهيد، لحظاتي شاد فراهم آوريد و به گونه اي رفتار کنيد که هم خودتان و هم کودک از بودن در کنار يکديگر لذت ببريد. البته خيلي هم به خودتان سخت نگيريد. براي پي بردن به نحوه ي رفتار صحيح نسبت به کودک و اينکه چه کاري درست و چه کاري نادرست است، بايد به شيوه ي آزمون و خطا عمل نماييد. شما روزهايي دلسرد کننده و همچنين روزهايي اميد بخش در پيش خواهيد داشت. کودکان، هيچ مفهومي غير از اکنون و اينجا را درک نمي کنند. آنها متوجه نمي شوند که شما مثلا روز سختي را در محل کارتان سپري کرده ايد يا اينکه با مادر او به اختلاف نظر رسيده ايد. بنابراين، هنگامي که در کنار کودکتان هستيد، بايد براي همان لحظه با او زندگي کنيد.

لمس و تماس فيزيکي:

براي بازي با کودک، قواعد و مقررات مشخصي وجود ندارد، اما اگر برخي اصول کلي را در ياد داشته باشيد، مي توانيد انواع بازي هايي را که هم خود و هم کودکتان از آن لذت خواهيد برد، طراحي کنيد.

اهميت لمس و تماس فيزيکي:

همه ما دوست داريم که نوازش و در آغوش گرفته شويم. اين کار، يکي از روش هاي غريزي و با اهميت در برقراري ارتباط است، به ويژه براي کودکان که ساير شيوه هاي ارتباطي را هنوز فرا نگرفته اند.

اسباب بازي هاي گرانقيمت:

اين گونه اسباب بازي ها بسيار زيبا و جذاب هستند، اما به هيچ وجه ضروري نمي باشند. يک ورق کاغذ، يک تابه ي قديمي و يا حتي يک قاشق چوبي مي تواند براي کودک به همان اندازه جذاب و در عين حال آموزنده تر نيز باشد.

تصورات ذهني:

براي کودکتان اين امکان را فراهم آوريد تا تصورات ذهني خود را رها سازد.
کودکان از طريق بازي است که دنيا را مي شناسد، بر ترس هايشان فائق مي آيند و مي آموزند که با ديگران ارتباط برقرار نمايند.

تماس چهره به چهره:

بازي هايتان را به گونه اي طراحي کنيد که با کودک، تماس چهره به چهره داشته باشيد. چهره، رساترين بخش بدن و بهترين مجرا براي انتقال محبت و اطلاعات به کودک است.

بازي شلوغ و درهم و برهم:

هنگام بازي با کودک، تا جايي که مي توانيد سر و صدا ايجاد کنيد. پدران، نقش ويژه اي در پرورش جسمي کودکان بر عهده دارند و بازي پر سر و صدا، تاثير بسزايي در اين ارتباط دارد.

استفاده از همه ي فرصت ها:

حتي پيش پا افتاده ترين امور نيز مي توانند بر اثر نگرش صحيح، فرصتي مناسب جهت تيمار کودک و توجه به او باشد. امور عادي و روزمره ي زندگي نيز مي توانند با توجه به نگرش ما، اموري خسته کننده و يا ماجراجويي هايي پرهيجان تلقي شوند. به عنوان مثال، يک ماشين سواري ساده مي تواند فرصتي براي خواندن آوازهاي شاد و يا خنديدن و شاد بودن باشد. مراجعه به سوپر مارکت و انجام خريد روزانه نيز مي تواند لحظاتي مفرح و سرگرم کننده محسوب شود. چراغ ها و رنگ هاي درخشان يک مرکز خريد، عاملي شادي آفرين براي کودکان هستند. براي شاد نمودن و آموزش کودکان، برنامه ريزي قبلي و اجراي بازديدهاي آموزشي ضروري نيست. با نگرش صحيح و اختصاص زمان کافي به حضور در کنار کودک، هر آخر هفته اي مي تواند يک فرصت مناسب جهت آموزش و فراگيري کودک باشد. حتي اگر آمادگي اين امور را نداريد، سعي کنيد مثبت نگر و نوآور باشيد. هرگز خودتان را سر ميز صبحانه مشغول روزنامه خواندن نکنيد، بلکه به جاي آن سعي کنيد لقمه اي را به شکل هواپيما بازي به سمت دهان کودک ببريد. روزهاي تعطيل، محو تماشاي برنامه هاي تلويزيون نشويد و يا تا ظهر در رختخواب باقي نمانيد. دوران کودکي فرزند شما به سرعت سپري مي شود، پس تلاش کنيد که از آن غافل نشويد و هر چه بيشتر از اين لحظات بي نظير بهره مند گرديد.

وقت خوابيدن

پس از هشت هفتگي، کودکان معمولا الگوي خواب منظمي را در پيش مي گيرند. جالب است بدانيد که ساعت طبيعي به خواب رفتن شبانه ي بيشتر کودکان، حوالي ساعت هفت تا هشت شب مي باشد و اين، ساعتي است که اغلب پدران در آن به خانه باز مي گردند. بر اين اساس، شايسته است که در امور و تشريفات مربوط به خوابيدن کودک مشارکت نماييد و اين هنگام را به زماني ويژه براي تعامل و ارتباط با کودکتان بدل سازيد.

برادر و خواهر بزرگتر:

با بزرگ تر شدن کودکانتان، شما و همسرتان بايد چه به عنوان يک زوج و چه به تنهايي تلاش کنيد تا محبت، وقت، عواطف و توجهتان را به طور مساوي ميان فرزندانتان تقسيم نماييد. در مراجل اوليه، ممکن است همسرتان هنوز درگير تغذيه ي کودک با شير خود باشد و اگر شما بچه هاي بزرگ تري هم داشته باشيد، احتمالا آنها تصور مي کنند که توجه مادر، بيشتر معطوف به کودک جديد مي باشد. در چنين موقعيت هايي، پدران نقشي مهم در اصلاح نگرش فرزندان بزرگ ترشان بر عهده دارند. حسادت فرزندان بزرگ تر به خواهر يا برادر جديدشان، امري کاملا طبيعي است. بيشتر برادرها و خواهرهاي بزرگ تر، در مقطعي تمايل پيدا مي کنند که دوباره به دوران کودکي بازگردند و جاي خود را در آغوش مادر و يا حتي سينه ي او باز پس گيرند. آماده ي رويارويي با چنين رفتارهايي باشيد. با آنکه چنين وضعيتي چندان حاد و نگران کننده نيست، اما درخواست مکرر از فرزندان بزرگ تر براي «برادر يا خواهر خوب بودن» و يا «الگوي خوب بودن» ممکن است شرايط را دشوارتر نمايد. در چنين شرايطي، پدر و مادر بايد با وقت گذاشتن براي فرزندان بزرگترشان جهت به دست آوردن دل آنها، يادآوري خاطرات دوران کودکي آنها، تاکيد بر اموري که آنان مي توانند و کودکان نمي توانند انجام دهند و اطمينان دادن کلامي و رفتاري به آنها که هنوز بسيار دوستشان دارند، درصدد تخفيف مشکل و نهايتا رفع آن باشند. ورود کودک جديد به خانواده، خواه ناخواه سبب بروز اختلال در روال معمول زندگي خانوادگي خواهد شد. طبعا در چنين اوقاتي سفرها و به گردش رفتن ها بسيار کمتر انجام مي شوند. اما حتما بايد براي فرزندان بزرگترتان وقت بگذاريد تا با آنها به گردش برويد، اوقات خوشي داشته باشيد، تمام توجهتان را معطوف به آنها نمائيد و به نظراتشان گوش فرا دهيد. با آنها در خصوص برادر يا خواهر کوچکشان صحبت کنيد و به ايشان بگوئيد وقتي کودک جديد قدري بزرگ تر شود، چه اتفاقات خوب و شادي آفريني در زندگي خانوادگي شما رخ خواهد داد.

راهکارهايي براي خواباندن آسان تر کودک

1_رفتن به رختخواب و خوابيدن، بايد امري تدريجي و آرام باشد. هميشه قبل از خاموش کردن چراغ ها، کارهايي همچون حمام کردن کودک، قصه گفتن، در آغوش گرفتن، بوسيدن و نوازش کردن او را مد نظر داشته باشيد. بهتر است تشريفات طولاني قبل از خواب، با نوشيدن قدري شير مادر (و يا شير خشک در صورت عدم امکان شيردهي طبيعي به کودک) به پايان برسد. از اينکه بدين ترتيب يک کار ديگر هم به تشريفات قبل از خواب کودک افزوده مي شود، نگران نباشيد. کودک به زودي اين عادت را ترک خواهد نمود.
2_حواستان کاملا معطوف به کارهايي باشد که براي خوابيدن کودک انجام مي دهيد (تا آنجا که خودتان هم بتوانيد بر اثر انجام آنها، به راحتي بخوابيد!). اگر کودکتان حس کند که شما مضطرب هستيد و مي خواهيد که او هر چه زودتر بخوابد تا بتوانيد سراغ کارهاي خودتان برويد، مطمئنا نسبت به خواب مقاومت خواهد کرد، چرا که او نمي خواهد شما از کنارش برويد.
3_سعي کنيد تا جايي که امکان دارد، روال زندگي خود را حفظ کنيد و تغييرات و تنظيمات لازم را به شکل تدريجي اجرا نماييد. احساس امنيت حاصل از تکرار روند معمول، باعث کمک به خوابيدن کودک مي شود.
منبع: ماهنامه دنياي سلامت شماره 33
/خ