غمگینی شاخص نشخوار فکری
درمانگر به جست وجوی برانگیزانندهی درونی مرتبط با تغییر عاطفه یا دورهی نشخوار فکری می پردازد. این برانگیزاننده معمولا یک فکر خودآیند منفی است.
يکشنبه، 14 مهر 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
«آیا اخیرا دوره ای بوده که طی آن دست به هیچ کاری نمی زدید و فقط وقت خود را صرف تفکر و نشخوار فکری درباره ی احساسات و وضعیتتان می کردید؟» «آیا اخیرا مدام درباره ی چگونگی احساس خود و این که چه قدر وضعیتتان بد است، فکر می کردید؟» «وقتی به فعالیت های عادی خود نگاه می کنید، آیا متوجه می شوید که ذهنتان دایما در گیر افکار منفی دربارهی خود و وضعیتان است؟»
ابتدا درمانگر به جست وجوی برانگیزانندهی درونی مرتبط با تغییر عاطفه یا دورهی نشخوار فکری می پردازد. این برانگیزاننده معمولا یک فکر خودآیند منفی است، نمونه هایی از آن عبارتند از: «فایده ای ندارد، من یک شکست خورده ام»، «هیچ کس به من توجه ندارد»، «من زشت هستم»، «هرگز به چیزی که میخواهم، نمیرسم»، «توانم را از دست دادهام»، «من ضعیف هستم».
پس از آن که درمانگر فکر خود آیند منفی بیمار را شناسایی کرد، گام بعدی او شناسایی پاسخ نشخوار فکری است. به همین منظور درمانگر می پرسد، «وقتی آن فکر به ذهنتان خطور کرد، بعد دربارهی چه چیزی فکر کردید؟». همان طور که در گفت و گوی زیر نشان داده شده است، با تکرار سؤال «بعد دربارهی چه چیزی فکر کردید؟» زنجیره ای از افکار نشخواری به دست می آید. درمانگر با طرح سؤال «چه مدت به این نوع تفگر ادامه دادید؟» به درک کلی از مدت چرخهی نشخوار فکری دست پیدا می کند.
درمانگر: پس از آن که فکر «من زشت هستم» به ذهنتان آمد، دربارهی چه چیزی فکر کردید؟ بیمار: فکر کردم که همه به من خیره می شوند. درمانگر: بعد به چه فکر کردید؟ بیمار: فکر کردم که آنها فکر می کنند که من آدم غیرعادی و عجیبی هستم. درمانگر: بعد چه فکر کردید؟ بیمار: فکر کردم که زشت و شکست خورده ام. درمانگر: بعد چه فکری کردید؟ بیمار: مطمئن نیستم، فکر کردم که هیچ وقت نمی توانم خودم را جمع و جور کنم و این که چه قدر احساساتی هستم. درمانگر: زنجیره ای از این نوع تفکر منفی «نشخوار فکری» خوانده می شود. تا چه مدت به این نوع تفگر ادامه دادید؟ بیمار: تمام شب ادامه داشت تا این که در نهایت خوابم برد.
سپس درمانگر به منظور نشان دادن نقش نشخوار فکری در تشدید یا تداوم غمگینی، در مورد اثر نشخوار فکری بر هیجان سؤال می کند: «هنگامی که درگیر این نوع تفکر بودید، چه تغییری در هیجان های شما رخ داد؟». درمانگر به خصوص در مورد اثر تفگر نشخواری بر احساس غمگینی / افسردگی می پرسد: «نشخوار فکری درباره ی این گونه افکار، چه اثری بر احساس افسردگی شما داشت؟». افسردگی به مؤلفه های عمده ی آن تقسیم می شود. به همین منظور رفتارهای اجتنابی / گوشه گیری و علایم شناختی و عاطفی شناسایی شده و در فرمول بندی گنجانده میشوند.
درمانگر از تبیین بیمار از هیجان خود، به عنوان وسیله ای برای بررسی باورهای منفی دربارهی کنترل ناپذیری نشخوار فکری و الگوی بیماری» او استفاده می کند: «به نظر می رسد نشخوار فکری موجب بدتر شدن احساس شما می شود. آیا می توانید آن را متوقف کنید؟ و چه قدر معتقدید که بر نشخوار فکری تان کنترل دارید؟ درمانگر به طور مستقیم «الگوی بیماری» را مورد بررسی قرار میدهد: «آیا معتقدید که می توانید کاری درباره ی علایم افسردگی تان انجام دهید؟»، «فکر می کنید افسردگی شما ناشی از عوامل زیستی است یا روان شناختی؟»
پس از شناسایی باورهای فراشناختی منفی دربارهی کنترل ناپذیری، درمانگر باورهای مثبت دربارهی نشخوار فکری را مورد بررسی قرار می دهد: «آیا نشخوار فکری مزایایی دارد؟»، «آیا تجزیه و تحلیل مکرر مسایل و چگونگی احساستان مزایایی دارد؟»، «هدفتان از نشخوار فکری چیست؟»، «آیا نشخوار فکری در واکنش به یک فکر یا احساس منفی، به نحوی به شما کمک می کند؟».
نمونه ای از گفت و گو با استفاده از این نوع سؤالها در زیر ارایه شده است. مفهوم سازی موردی : درمانگر: آیا اخیرا دوره ای بود که طی آن مدام درباره ی این که چه قدر بیچاره هستید، فکر می کردید؟ بیمار: دیروز صبح احساس بسیار بدی داشتم. درمانگر: هنگامی که شروع به تفکر دربارهی احساساتتان کردید، اولین چیزی که به آن فکر کردید، چه بود؟ بیمار: فکر کردم که توان رفتن به سر کار را ندارم. درمانگر: پس فکرتان این بود: «من توان رفتن به سر کار را ندارم»، درست است؟ بیمار: بلی، به شدت احساس خستگی می کردم. درمانگر: وقتی آن فکر و احساس به ذهنتان آمد، بعد دربارهی چه چیزی فکر کردید؟ بیمار: فکر کردم که چیزی نیست که در انتظارش باشم. چه کار می توانم درباره ی آن بکنم؟ فکر کردم که تا پایان عمرم این گونه خواهم بود، و این که چرا همه خوشحال تر از من هستند؟ درمانگر: بعد چه فکری کردید؟ بیمار: نمی دانم، فقط بر این که چرا چنین احساسی دارم، متمرکز شدم. درمانگر: این نوع تفکر «نشخوار فکری» نامیده می شود. «تا چه مدت این نوع تفگر ادامه داشت؟» بیمار: تا وقتی که به سر کار رسیدم و با افراد برخورد کردم. درمانگر: نشخوار فکری چه اثراتی بر هیجان های شما گذاشت؟ بیمار: باعث شد که احساس بهتری پیدا کنم و حتی احساس افسردگی من بیشتر شد. درمانگر: چه چیز به این نوع تفگر پایان داد؟ بیمار: فایده ای نداشت. چرا باید ادامه میدادم؟
درمانگر: این نوع تفگر چه اثری بر رفتار شما داشت؟ بیمار: وقتی به خانه رسیدم، فقط خوابیدم، توان غذا خوردن یا انجام هیچ کاری را نداشتم. درمانگر: ظاهرة نشخوار فکری موجب بدتر شدن اوضاع می شود. آیا می توانید جلوی آن را بگیرید؟ بیمار: مطمئن نیستم، نشخوار فکری مثل ابر مرا احاطه کرده است. درمانگر: بر اساس مقیاس ۰ تا ۱۰۰ درصد، چه قدر معتقدید که نشخوار فکری غیرقابل کنترل است؟ بیمار: شصت درصد. درمانگر: فکر می کنید می توانید در مورد افسردگی تان کاری انجام دهید؟ بیمار: پدرم دچار افسردگی بود و می ترسم از او به ارث برده باشم. درمانگر: آیا نشخوار فکری مزایایی دارد؟ بیمار: نه، مطمئن نیستم. امیدوارم یک روز بیدار شوم و ببینم که بهتر شده ام. درمانگر: اگر درگیر نشخوار فکری نشوید، چه اتفاقی می افتد؟ بیمار: فکر می کنم احساس بهتری خواهم داشت، اما شاید متوجه آن نباشم. درمانگر: پس، نشخوار فکری به شما کمک می کند تا بدانید که چه زمانی بهتر هستید. بیمار: بلی، به من کمک می کند تا بفهمم که چه موقع احساس بهتری دارم.
منبع: راهنمای علمی درمان فراشناختی اضطراب و افسردگی،آدریان ولز، دکتر شهرام محمد خانی، انتشارات ورای دانش، چاپ دوم، طهران 1390
مقالات مرتبط
خشم کودک را کنترل کنید
نقش پول توجیبی در تربیت
عادتهای نادرست کودکان
تاثیر دلبستگی ایمن بر کسب ایمان کودک
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟
توصیه هایى اخلاقی از آیت الله سیدعبدالکریم کشمیرى (رحمه الله)
توصیه هاى اخلاقى ـ عرفانى امام خمینى به فرزندش سیداحمد خمینى
اوصاف و ویژگیهای منتظران امام زمان(عج) چگونه است؟
اهداف و آرمان هاى امام خمینی (رحمه الله) از منظر رهبر انقلاب
دوست کیست و نحوه ارتباط و معاشرت با او از منظر ائمه اطهار
چرا زنازادگان عاقبت بخیر نمی شوند؟
اهمیت نماز در سیره علمى و عملى امام خمینی (رحمه اللّه)
نحوه کاشت و نگهداری از گل قلب ارغوانی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل فیلودندرون یا گوش گرگی: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
پیش شماره شهر های استان تهران
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
نحوه خواندن نماز والدین
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
سمبل پرندگان و معانی آنها
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
موارد بیشتر برای شما
چرا پیامبر (ص) فرموده است که سوره هود مرا پیر کرده است؟
حال کارگر خوب شود حال کشور خوب میشود
امنیت شغلی اطمینان کارگر به آینده شغلی خود است
ملت ایران استحکام خود را باید در کار و عمل و اتحاد ملی نشان دهد
هدف از تحریم در تنگنا گذاشتن نظام جمهوری اسلامی است
تحریم ها بهانه دشمن از پا درآمده
زمینههای حضور و مشارکت مردم
ملت زنده ملتی فرصت آفرین
تلاوت قرآن کریم در ابتدای دیدار کارگران
رکن جهش تولید کارگر است
جونم فدات همسایه/محمدرضا نوشه ور
میزان صدقه مردم در سال گذشته!
جزئیات جالب درباره شاهکار سدسازی مهندسان ایرانی در سریلانکا
ایران هر کاری کند،عدهای اشکال میگیرند و بهانه میکنند!
روضه حضرت حمزه علیهالسلام/امین قدیم