جنگ قصه نبود

تاريخ جنگ تحميلي و تهاجم دشمن بعثي عراق عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي و بيرون راندن اشغالگران بعثي از سرزمين ايران توسط رزمندگان و نيروهاي مسلح نظام جمهوري اسلامي ماجراهايي دارد که توضيح آن در گنجايش اين مختصر نمي گنجد؛ فقط به طور فشرده به مهمترين سر فصل هاي مراحل تاريخ جنگ در محورهاي ذيل اشاره مي شود:

1- توطئه:

دشمنان حتي پس از ناکامي هايي که در دوران انقلاب و بعد از پيروزي انقلاب چشم طمع ورزي به سرزمين ايران بر نداشتند و هر روز نقشه آشوب گري و بحران را به وجود مي آوردند که نظام سياسي و حکومتي مورد نظر امام راحل شکل نگيرد. و از همان روزهاي اول بعد از پيروزي تا شروع جنگ هشت ساله دفاع مقدس حدود 20 ماه زمينه سازي کردند و صدها توطئه عليه انقلاب ايجاد کردند که به نحوي مانع خواسته ها و مطالبات انقلابي مردم ايران بشوند. در اين راستا در استان هاي مرزي ايران نظير کردستان، خوزستان و سيستان و بلوچستان، آذربايجان، ترکمن صحرا و ديگر شهرهاي مرزي ايران اقدام به آشوب هاي مسلحانه کردند و خون بسياري از مظلومين را در شهرهايي چون مريوان، پاوه، سقز، سنندج، مهاباد، نقده، خرمشهر و ترکمن صحرا بر زمين ريختند. به موازات آن نقشه هاي شوم ديگري را به اجرا در آوردند که عبارت بود از ترور شخصيت هاي انقلاب که سپهبد قرني و استاد مطهري جزو اولين آنها بودند که تا پايان سال 58 حدود 18 نفر توسط گروهک فرقان مورد هدف قرار گرفتند. علاوه بر آن کودتاهاي مختلف توسط عناصر موجه و غير موجه پيگير شدند که يکي پس از ديگري خنثي مي شد؛ بنابراين تمامي اين برنامه ها و توطئه ها در هر صورت در برابر انقلاب تاب مقاومت نياوردند و جملگي آنها شکست خوردند تا اينکه اجراي برنامه هاي از پيش تعيين شده استکبار جهاني عليه ايران را عراق به عهده گرفت. با يک زد و بند سياسي حسن البکر رئيس جمهوري عراق کنار مي رود و صدام عنصر خشن حزب بعث در رأس قدرت قرار مي گيرد و به عمليات تخريب گرانه از قبيل بمباران روستاهاي مرزي توسط جنگنده هاي عراقي و انفجار لوله هاي نفتي متعلق به ايران شدت مي گيرد. علاوه بر آن جنبش شيعيان در جنوب عراق سرکوب مي شود و سرانجام پس از يک دوره مذاکرات مسئولين عراق با سران آمريکايي و برخي از فرماندهان ارشد نظامي رژيم سابق ايران و وزارت خارجه عراق به صورت رسمي در تاريخ 26 / 6 / 59 طي يادداشتي قرار داد 1975 الجزاير را لغو نمودند.

2- تجاوز:

با توجه به اينکه ده ها برنامه که براي براندازي نظام حکومتي ايران ترتيب داده بودند. با شکست روبرو مي شوند، زمينه براي يک جنگ مهيا شد. ارتش عراق در تاريخ 31 / 6 / 1358 حمله سراسري خود را به مرزهاي جمهوري اسلامي آغاز کرد. از طرف نماينده وقت امام راحل حضرت آيت الله خامنه اي طي پيامي راديويي خطاب به ملت ايران اعلام نمودند که:
«دولت دست نشانده و مزدوران عراق تجاوز هوايي را به حريم جمهوري اسلامي ايران آغاز کرده و به چند پايگاه هوايي حمله نموده است. ما تا کنون نخواسته بوديم که حمله را آغاز کنيم، اما ارتش جمهوري اسلامي تجاوز اين بعثي هاي دست نشانده را تحمل نمي کند و درس تلخي به صدام خواهد داد.
مردم عزيز ما بايد خونسردي و متانت خود را حفظ کنند. هر گونه شايعه را که احيانا ضد انقلاب منتشر مي کند نفي کنند و به پادگان هاي نظامي نزديک نشوند و در انتظار لحظه انجام مسئوليت همگاني که از سوي رهبر عظيم الشأن محول خواهد شد، باشند. هم اکنون برادرهاي رزمنده ارتش جمهوري اسلامي ايران در زمين و هوا و دريا به نبرد سرگرمند. نتايج متعاقبا به اطلاع ملت خواهد رسيد.»
دشمن، مناطق مختلفي از ايران را به اشغال خود در آورد. در چهارم آبان 59 خرمشهر به طور کامل به اشغال در آمد و در غرب شهرهايي چون قصر شيرين، سر پل ذهاب و غيره جملگي سقوط کرد. پيشروي دشمن همچنان ادامه داشت و لشکر عراق بعضا تا عمق 90 کيلومتر در خاک ايران مستقر شده بود که در برابر هجوم آنها کليه نيروها اعم از مردمي، ارتش، سياسي، بسيجي در برابر هجوم سنگين آنها مقاومت کردند. بالاخره در زمستان 59 پيشروي آنها متوقف شد و مدت ها خطوط جنگ بدون تحرک بود. فقط صداي شليک گلوله ها شنيده مي شد. در مواردي عملياتي صورت مي گرفت، مشکلي که در آن برهه از زمان خطر بزرگي محسوب مي شد، اختلاف سياسي در بين مسئولين نظام بود که يک طرف عناصر حزب اللهي خط امام در قالب حزب جمهوري به رهبري شهيد بهشتي و دولت خدمت گذار با نخست وزيري شهيد رجايي در مقابل بني صدر به عنوان رئيس جمهور که تصدي فرماندهي کل قوا را عهده دار بود. اين اختلاف هماهنگي نيروهاي مسلح مشکلات عديده اي به وجود آورد و اين فرصت خوبي براي دشمن بود تا از اين عدم هماهنگي نهايت استفاده ببرد. علاوه بر تأثير بر روحيه رزمندگان، مذاکرات و فعاليت ديپلماسي ايران را نيز تحت تأثير قرار داده بود. مثلا در اين مدت دولت وزير خارجه نداشت و از رفت و آمد سران کشورها که براي گفت و گو، صلح و پايان جنگ مي آمدند چندان بهره برداري نمي شد.
سراسر خطوط مقدم جبهه و جنگ بسيجيان، رزمندگان سپاه و ارتش و نيروهاي نامنظم شهيد چمران مستقر شده بود، آمادگي تهاجم به دشمن و بيرون کردن آنها از مناطق اشغالي را داشتند که وجود بني صدر و جريان او موانع و معضلاتي را به وجود آورده بود تا اينکه در ماجراي چهاردهم اسفند 49 کار به جايي مي رسد که بني صدر و جريان ليبرال از عرصه قدرت کنار گذاشته مي شوند و بعد از سقوط بني صدر در تابستان 1360 عده اي از ياران خط امام به شهادت مي رسند ولي از مناطق جنگي تحولات و تحرکات جديدي به وجود مي آيد که همه در جهت مثبت است.

3- انسجام ملي:

سقوط جريان بني صدر وليبرال ها شرايط انسجام ملي را فراهم نمود و در جبهه هاي جنگ تغييرات جدي را به وجود آورد. در همان روزهاي اول سقوط بني صدر و گروهک هاي مسلح منافقين، سپاه و بسيج و ارتش با طراحي عمليات نظامي مشترک با فرماندهي کل قوا، خميني روح خدا را به اجرا در آوردند و در مهرماه 1360 عمليات گسترده ثامن الائمه با موفقيت شکست حصر آبادان به پايان رسيد و راه را براي اقدامات و پيروزي هاي بعدي هموار کرد. شکست حصر آبادان پيروزي بزرگي را براي ملت ايران به ارمغان آورد که منجر به تقويت روحيه ملي و وحدت مردم گرديد و بسيج عمومي مردم را در زمينه هاي مختلف فراهم کرد و عملا حضور ضد انقلاب و تشنجات داخلي را کاهش داد تا اينکه در اولين شب فروردين سال 1361 رزمندگان اقدام به عمليات بزرگ ديگري به نام فتح المبين کردند و مناطق گسترده اي را از اشغال دشمن آزاد و خسارت سنگيني بر دشمن وارد کردند. اين عمليات دستاوردهاي بسيار بالايي داشت و آنقدر غنائم و سلاح هاي سنگين و سبک از قبيل تانک، توپ و غيره را به دست آوردند که با آنها گردان هاي مجهز به توپخانه و پدافند هوايي و مهندسي را تأسيس نمودند و آنچنان عراق را در موضع ضعف قرار داد که داعيه صلح خواهي و آتش بس را سرداد ولي سپاهيان اسلام در يک تهاجم بزرگ ديگر به نام عمليات بيت المقدس در سوم خرداد 61 خرمشهر را آزاد کردند که بزرگترين شادي براي مردم ايران بود.

4- عقب نشيني:

دشمن بعثي ناگزير به عقب نشيني شد و از مجامع بين المللي براي مذاکره و ميانجي گري دعوت کرد. ايران در برابر آن شروطي بدين مضمون اعلام کرد: 1- خروج کامل اشغالگران از تمامي مرزهاي ايران 2- تنبيه متجاوز 3- پرداخت غرامت که در بين شروط مذکور دشمنان انقلاب حاضر به پذيرش تنبيه متجاوز نبودند چرا که هدف اصلي دشمن تقويت بنيه نظامي ارتش عراق بود در اين فرصت موقعيت عراق تحکيم مي شد. عمليات هاي تهاجمي رزمندگان عليه عراق متجاوز ادامه يافت. از عمليات رمضان که در تابستان 61 اتفاق افتاد تا عمليات بدر در اواخر 63 دشمن از تمامي امکانات غير اصولي جنگ عليه ايران بهره گرفت. بمباران شيميايي، جنگ شهرها، حمله به جزيره خارک، جنگ نفتکش ها، جنگ کاهش قيمت نفت و جنگ هاي ديگر رواني که در اين مدت دنبال مي کرد. عليرغم اين تمهيدات بي حد و حصر که عليه ايران به کار گرفت ملت ايران در روز قدس سال 64 پاسخ آن را دادند. به پيشنهاد نماينده امام در شوراي عالي دفاع که به عنوان روز دفاع از جنگ و ادامه آن تا حصول شرايط ايران اعلام شده بود مردم در يک اقدام عجيب و بي سابقه در اين روز حضور يافتند. جمعيت 20 ميليوني به صحنه آمدند و به استکبار جهاني ابلاغ کردند که ادامه جنگ تا پيروزي نهايي ادامه خواهد داشت و جنگ شهرها فلسفه وجود اي اش را از دست داد.

5- پيشروي:

روزهاي پاياني سال 64 رزمندگان اسلام طي يک عمليات تهاجمي اقدام به يک تحرک بي نظير کردند که از عجايب دوران هشت سال دفاع مقدس بود و آن عمليات والفجر 8 و آزاد سازي فاو بود که با هدف قطع ارتباط درياي عراق و تصرف برخي مناطق حساس و استراتژيک و انهدام بخش وسيعي از نيروهاي دشمن در جبهه اي به وسعت 900 کيلومتر از سوي مسئولين جنگ طراحي شده بود که دشمن را غافلگير و سردرگم کرد. اين عمليات شگفتي کشورهاي ابرقدرت را برانگيخت تا آنجا که راديو آمريکا در تاريخ 25 / 11 / 64 اعلام کرد:
«تحليلگران نظامي غرب معتقدند براي عبور ايران از شط العرب، اين کشور نياز به تجهيزات کافي داشته و متعجب از اين موضوعند که چگونه با تجهيزات اندک توانسته اند از اين آبراه عبور نموده و به مواضع عراقي ها دست يابند، ضمن اينکه اين مسئله عليرغم برتري نيروي هوايي عراق صورت گرفته است.»
به عبارتي به گونه اي وضعيت منطقه به هم خورد و محاسبات دستگاه هاي استکباري به هم ريخت که رسوايي ملک فارلين را در سال 65 به دنبال داشت. پس از ماجراي فاو، مسير تاريخ جنگ چيز ديگري شد و دشمنان انقلاب مثل مار زخم خورده به خود مي پيچيدند که امام راحل در 26 شهريور 65 طي فرماني به فرمانده سپاه وقت مأموريت داد تا سپاه پاسداران را به تجهيزات نيروي هوايي و دريايي و زميني مجهز نمايد.

6- فشار جهاني:

در اواخر سال 65 رزمندگان با حضور در پشت ديوارهاي بصره قرار گرفتند. در چنين شرايطي بود که جامعه جهاني به وحشت افتاد چون ايران را برنده جنگ تلقي مي کردند و بلافاصله قطعنامه 598 را در تيرماه 1366 به تصويب رساندند و جملگي عليه ايران بسيج شدند و فاجعه شکستن حريم امن الهي در مکه مکرمه توسط سعودي ها پيش آورند. از طرفي فاجعه حلبچه را به وجود آورند. کشتي هاي آمريکا به سکوهاي نفتي ايران حمله کردند و راه بر کشتي هاي غير نظامي ايران بستند و يک فروند هواپيماي مسافربري ايراني توسط ناوگان آمريکايي در خليج فارس را مورد هدف قرار دادند و سرنگون کردند و کليه مسافران و خدمه هاي آن مظلومانه به شهادت رسيدند. با توجه به فشارهاي شديد نظامي، سياسي، اقتصادي در تاريخ 27 / 4 / 57 جمهوري اسلامي ايران تمامي اهرم ها و فشارهاي بين المللي و محاصره اقتصادي و سياسي عليه ايران را در ترديد گذاشت.

7- منافقين:

آخرين مقطع تاريخي جنگ به گونه اي بود که تمامي فشارهاي شديد اقتصادي ، تهاجم گسترده ناوهاي آمريکا عليه ايران به کار گرفته شده بود. منافقين در همراهي با دشمنان بعثي عراق نقش ايفا کردند و آن اينکه عراقي ها با حملات خود در تاريخ 30 و 31 تيرماه 67 به منظور تصرف مناطق جنوبي ايران وارد عمل شدند که نيروهاي بيشتري از نيروهاي ايران را به اسارت بگيرند و منافقين هم در محور غرب فعال شدند که جملگي آنها به محاصره رزمندگان اسلام در آمدند و عمليات مرصاد به عمر جنگندگي شان پايان داد و در نهايت عراقي ها در تاريخ 20 / 5 / 67 به پذيرش قطعنامه تن داد و با حضور نيروهاي سازمان ملل در تاريخ 25 / 5 / 67 آتش توپخانه هاي جنگي رو به خاموش رفت و دشمني ها و ادامه جنگ در عرصه فرهنگي آغاز شد که ماجراي ديگري دارد.

8- پيروزي:

در 18 آذر 1370، بعد از يازده سال پس از جنگ تحميلي عراق عليه ايران و تنبيه متجاوز و سه سال پس از صدور قطعنامه 598 با تلاش هاي پيگير سياسي مسئولان نظام جمهوري اسلامي، حقانيت ايران در دفاع به اثبات رسيد و دبير کل سازمان ملل طي يک گزارش عراق را به عنوان متجاوز معرفي کرد.
منبع: مجله ي شاهد جوان شماره ي 6
/خ