رویکردهای علوم انسانی به مسئله زن
در عصر جدید و تحت تأثیر نفوذ فرهنگ غرب که به شکل ماهوی بر جدایی میان علوم دینی - لاهوتی از یک سو و علوم غیر دینی - انسانی از سوی دیگر مبتنی است..
جمعه، 22 آذر 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
اگرچه این دوگانگی در اندیشه، فرهنگ و رفتار اجتماعی در جهان عرب و اسلام به یک واقعیت تبدیل شده اما این وضعیت هنوز ریشه دار نشده و با توجه به وضعیت وارداتی بودن آن به ظاهر فرهنگ عربی اسلامی، در زمینه نظریه پردازی با مشکلاتی مواجه است. همچنین نمی توان از جدایی قطعی میان این دو نوع فرهنگی در سطح بینش فعالان فرهنگی سخن گفت. به گونهای که نه تنها اکثر نخبگان نوگرا به اندیشه جدایی کامل میان علوم غیر دینی و علوم دینی اعتقادی ندارند، بلکه بسیاری از چهرههای سرشناس اندیشه سکولار در فرهنگ عربی مانند احمد امین، طه حسین و دیگران در آفرینش برخی انواع فرهنگ دینی مشارکت داشتند.
علی رغم ملاحظات قبلی می توانیم از تمایز بررسی در دو رویکرد یعنی رویکرد مذهبی از یک سو و رویکرد علوم انسانی معاصر از سوی دیگر سخن گفت که رویکرد آن در بررسی مسائل حتی در سطح فلسفه علم، بر اساس روش های گوناگونی است که با شیوه مذهبی ارتباطی ندارد. تعداد بسیاری از گروههای کتاب شناسی به این صنف تعلق دارند از جمله: قرائت های تاریخی و اجتماعی، مشکلات اجتماعی، مشارکت سیاسی و عمومی، مسائل خانواده و نقش مادری، تحلیل فرهنگی و روانشناختی، مسائل زن عرب، ناهنجاری های اجتماعی، مسائل مربوط به بهداشت و بدن، تحلیل نقش زن در نوآوری. ویژگی این مطالعات اعمال روشهای اندیشه نوگرایانه عینی گراست که دارای اصول و مبانی غربی است، یعنی تفکیک میان آنچه دینی است و آنچه که غیردینی است و ادعای تجرد از معیارهای گذشته علاوه بر ویژگی تفکیکی تخصصی در مورد مسائل و مشکلات.
آنچه که تأمل برانگیز است، این است که سهم کلی آثاری که در این رویکرد جای می گیرند (۸۸۴( اثر تقریبا برابر است با آثاری که مطابق دیدگاه مذهبی مورد بررسی قرار گرفته اند (که شامل بیشتر آثار گروه اسلام و مسائل زنان، جنبه قانونگذاری، زندگینامه ها و زن در ادیان آسمانی میشود که در کل به ۸۲۴ اثر می رسند. در نتیجه این ویژگی، ظواهر تکثرگرایی را میان دو گفتمان سکولار و اسلامی در مسئله زن - که قبلا به آن اشاره کرده بودیم - تقویت می کند. شاخه رویکرد نوگرایانه علوم انسانی به مسئله زن نکات بسیاری را مطرح می کند که به اختصار به آنها اشاره می کنیم :
- نسبت مشارکت زنان در تولید آن گفتمان زیاد است و در برخی گروهها از نصف تجاوز می کند و در مجموع به (45.5 ٪) می رسد. در مقابل نسبت مشارکت زنان در گروه هایی که رویکرد مذهبی دارند تا (15.2 ٪) کاهش می یابد. این نکته تفسیرهایی را مطرح می کند از آن جمله فضای باز اندیشه نوگرای سکولار در برابر مسئله زن و در نتیجه از میان برداشتن بسیاری از موانع تبعیض آمیز که مانع مشارکت زنان در روند تولید فکری و اجتماعی می شود در حالیکه بحث و جدال درباره وضعیت زن و شرعی بودن نقش کلی او در جامعه همچنان و با همان شدت چه درون اندیشه اسلامی و چه اندیشه مسیحی جریان دارد.
- از سوی دیگر این مشارکت برجسته زنان نشان دهنده ماهیت آموزشی است که زنان در طول قرن بیستم فراگرفتند و آن آموزش سکولار نوگراست از نخستین مراحل تا بالاترین سطوح آن. و این امر سبب شد تا تعداد اندکی از نخبگان زن بتوانند با رویکردهای مذهبی تعامل کنند و بسیاری از آنها به دنبال اعمال روشهای (نوگرایانه ) علمی و فکری باشند.
- ویژگی مطالعات در این گروهها همانگونه که گذشت و قبلا اشاره کردیم، به حکم تحول معرفتی که در مجموعه علوم و معارف غرب رخ داد، جنبه تخصصی و فنی آن است. و این امر در فهرستی که در دسترس ما قرار دارد در توسعه تحقیقات و رویکردهای آکادمیک در مورد مسئله زن تجلی می کند.
- این رویکرد بارز آکادمیک معانی متعددی دارد؛ برخی از آنها مثبت است مانند جهش چشمگیر و کمی آموزش زنان و رسیدن آنها به بالاترین درجات علمی، و برخی از آنها منفی هستند. اینکه گرایش آکادمیک تا حد زیادی توانایی های نوآوری فکری آزاد و عمیق درباره مسئله زن را جذب خود کرده، خواه با جهت دهی عناصر شایسته و فعال به سوی عرصه ای تشکیلاتی که دارای ضوابطی است که اندیشه را کانالیزه می کند یا اینکه بسیاری از عناصری را که تواناییهای متوسطی دارند از طریق تهیه رساله های دانشگاهی که بسیاری از آنها چیز تازه ای عرضه نکرده اند، وارد این میدان کرده است .
منبع: زن و جوامع عرب در طول یک قرن، منی ابوالفضل، مترجم دکتر هومن ناظمیان،صص 110 – 108، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، تهران، 1394
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
قانونگذاری مسائل زن
جمعه، 22 آذر 1398
حجاب و بی حجابی زن مسلمان
جمعه، 22 آذر 1398
مشارکت زنان در آثار اسلامی
جمعه، 22 آذر 1398
پدیده جناح بندی در مسئله زن
جمعه، 22 آذر 1398
نقش زن در محدوده خانواده و همسر
يکشنبه، 5 اسفند 1386
وظیفه اصلی زن در خانواده و جامعه
يکشنبه، 5 اسفند 1386
توجهات پيامبر (صلى اللَّه عليه و آله و سلم) نسبت به حقوق و شخصيت زن
يکشنبه، 5 اسفند 1386
برترين بانوى جهان
يکشنبه، 5 اسفند 1386
زن خاستگاه عاطفه
يکشنبه، 5 اسفند 1386
جايگاه زن در دنياى كنونى غرب
يکشنبه، 5 اسفند 1386
تازه های مقالات
نماز روز عید فطر چگونه خوانده می شود؟
نرخ استثنایی تور ارزان سنگاپور
خطاهای محاسباتی رژیم صهینویستی
آشنایى با مقام رفیع حضرت فاطمه معصومه علیها السلام
تأثیر رعایت حجاب و عفاف در ازدواج موفق
نماز روز اول ماه ربیع الاول چگونه خوانده می شود؟
نماز روز اول ماه شوال چگونه خوانده می شود؟
58 مورد از مراکز خرید استانبول برای اینکه دست پر به ایران برگردید
نماز روز اول ماه صفر چگونه خوانده می شود؟
امنیّت روانی جامعه از دیدگاه مقام معظم رهبری
بیشترین بازدید هفته
مهم ترین خواص هویج سیاه
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
پیش شماره شهر های استان تهران
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
چگونه تعداد پروتونها، نوترونها و الکترونها را تشخیص دهیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
اهل سنت چگونه نماز می خوانند؟
پیش شماره شهر های استان گیلان
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
موارد بیشتر برای شما
نماز روز عید فطر چگونه خوانده می شود؟
محمدجواد تندگویان، وزیری که به اسارت گرفته شد
نرخ استثنایی تور ارزان سنگاپور
خطاهای محاسباتی رژیم صهینویستی
مسئله لانه جاسوسی نمیتواند مورد تردید قرار بگیرد
هشدار رهبر انقلاب به آمریکا و اسرائیل
مسئله، مسئله مقابله با ظلم بینالمللی است
در مقابله با استکبار از هر لحاظ آمادهایم
لحظاتی از سرودخوانی دانشآموزان در دیدار با رهبر انقلاب
توصیه رهبر انقلاب به ملت ایران
شعرخوانی حسین طاهری در حسینیه امام خمینی(ره)
حکمت | هر روز به یاد من باش / استاد کاشانی
وقتی مداحان برای لبنان پابهتوپ شدند
لحظه ورود رهبر انقلاب به حسینیه امام خمینی(ره)
حال و هوای حسینیه امام پیش از دیدار دانشآموزان با رهبر انقلاب