واکنش‌های متفاوتی که سیستم دفاعی بدن نسبت به عناصر خارجی نشان می دهد و با علائم آلرژیک نمود پیدا می کند را آلرژی یا حساسیت می نامند. شیوع حساسیت در فصول بهار، تابستان و پاییز و همچنین عوامل ارثی یا محیطی ایجاد کننده حساسیتهای آلرژیک در بسیاری از افراد به خصوص در کودکان که سیستم ایمنی ضعیفی دارند امری اجتناب ناپذیر است. درمان واکنش‌های آلرژیک از طریق طب سنتی روشی شناخته شده است که استفاده از این روش‌ها در همه افراد به خصوص در کودکان که بیشتر در معرض اینگونه عوامل بیماری زا هستند توصیه می‌شود. بر همین اساس در این مقاله ضمن بررسی عوامل آلرژی زا به بیان راهکارهای طب سنتی در درمان علائم این بیماری در کودکان خواهیم پرداخت.

زمینه ایجاد آلرژی

واکنش سیستم ایمنی بدن هر انسان نسبت به عوامل مختلف و حساسیت زا می تواند زمینه ایجاد آلرژی را ایجاد کند که هرچه سیستم ایمنی بدن حساس‌تر باشد، سرعت واکنش به عوامل آلرژی زا بیشتر می‌شود. علائمی که در هنگام ابتلا به آلرژی بروز پیدا می کند در نتیجه ی مبارزه سیستم ایمنی بدن با عوامل آزاردهنده بوده و آثار ناشی از این مبارزه بدن، در دستگاه گوارش، بینی، گلو، چشم ها، ریه و سایر قسمت‌های حساس بدن بروز پیدا می کند. عوامل آلرژی زا در فصول بهار و پاییز بیشتر وجود دارد و زمینه ایجاد آلرژی فصلی را فراهم می کند؛ چراکه میزان گرده گیاهان در هوا بیشتر بوده و همچنین طبیعت بدن در این فصول تغییر می کند و به شکل واکنش‌های آلرژیک در بدن ظاهر می‌شود. از سویی دیگر برخی از مواد غذایی همانند میوه‌های فصلی، آجیل ها، غذاهای دریایی، تخم مرغ، لبنیات و ... باعث ایجاد حساسیت در بدن افراد می‌شود. گاهی اوقات عوامل ژنتیک و ارثی و حتی آلاینده‌های محیطی می تواند زمینه ساز حساسیت‌های مختلف در افراد شود.

آلرژی در کودکان

زمینه ارثی در کودکان یکی از عوامل احتمالی ایجادکننده آلرژی در آنها بوده ، و گاهی سایر عوامل بر زمینه ارثی غالب شده و واکنش‌های آلرژیک را به دنبال خواهد داشت، به عنوان مثال آلرژی غذایی می تواند از ابتدای تولد در بدن نوزاد وجود داشته باشد که باید با تشخیص پزشکی شناسایی شود و از عوامل بروز آنها جلوگیری شود. برخی از عوامل محیطی همانند حشرات، دود، گرد و غبار، موی حیوانات و گرده گیاهان هم موجب تحریک سیستم بدن و بروز نشانه‌های آلرژی در کودکان می شود. بر طبق آمارهای موجود در بین کودکان و نوجوانان زیر 18 سال مبتلا به واکنش‌های آلرژیک، 4.5 درصد آنها به آلرژی به برخی مواد غذایی ، 10.7 درصد به حساسیت‌های پوستی و همچنین 16.6 درصد از این کودکان به حساسیت‌های تنفسی مبتلا هستند که علاوه بر عوامل محیطی ذکر شده، الیاف لباس، بالش یا پتو هم می تواند بروز حساسیت در کودکان را تشدید کند. واکنش‌های آلرژیک در کودکان با علائم سرماخوردگی تقریبا یکسان است و در صورتیکه که توسط والدین شناخته نشود با تشخیص پزشک و آزمایش‌های پزشکی از طریق پوست یا خون می توان این دو را از همدیگر تفکیک کرد.

اهمیت درمان آلرژی کودک

سیستم دفاعی ضعیف و حساس کودکان به راحتی در برابر عوامل بیماری زا تسلیم می‌شود و بنا به عامل محرک بیماری واکنش‌های متفاوتی را نشان می دهد، از این رو مراقبت از کودکان و مقابله با بیماری‌های احتمالی آنان از جمله وظایف والدین به شمار می رود. محرک‌های ناشی از عوامل محیطی، ارثی، غذایی و تغییرات فصلی علائم حساسیت را به شکل‌های گوناگون مانند: مشکلات پوستی، اسهال و استفراغ، دل درد، آسم، عفونت گوش و حلق و بینی، ورم در ناحیه دهان و ... در کودکان بروز می دهد. هیچکدام از این علائم در کودکان نباید بی اهمیت تلقی شود چرا که غفلت از سلامت کودک عوارض خطرناکی را برای او در پی خواهد داشت.

کودکانی که علائمی از آلرژی شدید را از خود نشان می دهند پس از قرار گرفتن در معرض آلرژن (ماده حساسیت زا) واکنش‌های آلرژیک ناگهانی و خطرناکی نشان می دهند؛ بدین سبب درمان آلرژی کودکان امری الزامی است و پیگیری درمان، اقدام ضروری والدین پس از تشخیص علت ایجاد آلرژی کودک است. اگر دور بودن از محرک آلرژی یا ماده آلرژن به رفع بیماری کمک می کند، حذف آن عامل یا حد الامکان مراقبت از کودک در مقابل عوامل آلرژی زا توصیه می‌شود.

طب سنتی و آلرژی

داروهای جایگزین و مکمل توصیه شده در طب سنتی استفاده جامع و فراگیری برای بیماران آلرژیک در سراسر جهان دارد و یکی از دلایل استفاده از این نوع درمان‌ها هزینه‌های کمتر آن نسبت به داروهای شیمیایی می باشد. از طرفی استفاده از داروهای طبیعی می تواند اثربخشی بهتر و عوارض کمتری نسبت به داروهای شیمیایی در کودکان داشته باشد و میزان عود علائم آلرژی همچون عطسه، گرفتگی بینی و آبریزش بینی را به میزان زیادی کاهش دهد. بر همین اساس مطالعات بسیاری در سراسر جهان صورت گرفته تا میزان استفاده از درمان‌های طب سنتی و اثربخشی آن را در برطرف نمودن اختلالات آلرژیک در بزرگسالان و کودکان مورد بررسی قرار دهد .

بر اساس یافته‌های طب سنتی افرادی که مزاج خشکی دارند در تغییرات فصلی دچار حساسیت فصلی می شوند و یا افرادی که مزاج گرم دارند امکان بروز آلرژی در آنها بیشتر است و می توان با استفاده از راهکارهای طب سنتی، پیش زمینه‌های آلرژی را از بدن خارج کرد. رعایت برخی از نکات ساده و کاربردی و همچنین مصرف برخی از داروهای گیاهی و طبیعی که در متون قدیمی سنتی بارها در رابطه با آنها صحبت شده است، تاثیر شگرفی بر رفع اختلالات ناشی از تغییرات فصلی و محرک‌های آلرژیک می تواند بگذارد .

درمان آلرژی کودکان با طب سنتی

در کتاب های طب سنتی ایرانی راهکارهای مختلفی برای پیشگیری و درمان علائم این بیماری در کودکان بیان شده است که برخی از آنها به شرح زیر است؛ اما قبل از بیان این موارد توصیه می‌شود از مصرف زیاد و خودسرانه گیاهان دارویی برای کودکان خودداری نموده و بر اساس سن مجاز کودک و تشخیص متخصصان طب سنتی از این درمان‌ها استفاده نمایید:

1.کاهش میزان مصرف غذاهای سنگین و دیرهضم
2.مصرف سبزیجات تازه و تنقلات سالم
3.عدم مصرف ادویه جات تند در غذای کودک
4.استفاده از بخورهای گیاهانی مانند بابونه برای رقیق شدن اخلاط بینی
5.حمام نکردن در ابتدای شروع علائم آلرژیک
6. استفاده از سوپ جو مقوی شده با گوشت جوجه خروس برای کاهش خارش بدن
7. پرهیز از مواد غذایی آلرژی زا مانند گوجه، بادمجان، تخم مرغ، لبنیات و آجیل‌ها بنا به تشخیص پزشک
8. مصرف مرکبات، سیب و پیاز در صورت نداشتن منع مصرف
9. مصرف خوراکی‌های پروبیوتیک همانند ماست پروبیوتیک برای متعادل ساختن باکتری‌های دستگاه گوارش که رابطه مستقیمی با ابتلا به آلرژی دارد
10. مصرف عسل (در کودکان بالای 2 سال) برای پیشگیری از علائم آلرژی و درمان آن
11.مصرف دمنوش‌های گیاهی (برای کودکان بالای 3 الی 4 سال) همانند بابونه و بادرنجبویه
12.کاهش مصرف آبمیوه‌های صنعتی، فست فود، کیک و کلوچه کارخانه‌ای و مواد قندی صنعتی
13. مصرف آش جو، کشمش، انجیر، میوه‌های خشک شده، مغز بادام، توت، خاکشیر و بارهنگ (در کودکان بالای دو سال) برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی
14.مصرف عرقیجات گیاهی در فصل گرم (برای کودکان بالای سه سال)

برای درمان آلرژی‌های پوستی، علاوه بر درمان‌های سطحی و پاک کننده پوست، توجه به درمان ریشه‌ای علائم پوستی ضروری است .

منبع: sciencedirect.com