تعریف زیبایی
تعریف زیبایی بسیار دشوار است؛ زیرا تعریفی نمی توان یافت یا ارائه داد که خدشه پذیر نباشد.
پنجشنبه، 26 دی 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
تعریف زیبایی بسیار دشوار است؛ زیرا تعریفی نمی توان یافت یا ارائه داد که خدشه پذیر نباشد. بر این اساس، بسیاری از اندیشمندان آن را تعریف ناشدنی دانسته، یا از اظهار نظر در این مقوله چشم پوشی کرده اند. از سویی، چیزی بدون تعریف وجود ندارد. اگر کشف حقیقت چیزی مشکل است، میتوان گفت به حد تام تعریف نمی شود؛ ولی مناسب است از آن تعریفی به رسم تام یا - دست کم - رسم ناقص ارائه کنیم. نگارنده با توجه به این مسئله، و نیز اینکه از نظر منتقدان بهره جوید، تعریف به دست آمده از مطالعاتش را تقدیم می کند. به نظر، مناسب است زیبایی را این گونه تعریف کنیم تا همه انواع آن را در برگیرد: «زیبایی، توازن، هماهنگی، ملایمت و تناسب هر چیز با کمال مطلوب است».
بدیهی است که چیز زیبا، با کمال مطلوب در حالتی متوازن و هماهنگ و متناسب است که این ملاکها بین اجزایش نیز موجود باشد. به عبارتی، چیزی زیباست که نخست، میان اجزایش، و سپس، بین اجزا و کلیتش، هماهنگی و تناسب باشد، و در مرحله بعد، این معیار را به تناسب کمال مطلوب داشته باشد. البته برای چنین تعریفی روزنههایی از میان تعریفهای پیشین، یا رگه هایی از هماهنگی با نظر اندیشمندانی می توان یافت که در زمینه بدیل زیبایی و زشتی (یعنی حسن و قبح) سخن گفته اند. به همین سبب، نگارنده، گاه اندیشه های برخی دانشمندان با محورهایی از آرای ایشان را به صورت گسترده است. در ادامه بحث، نگارنده برای تبیین تعریف خود، از اندیشه های آنان در چند محور بهره می گیرد .از معانی و مفادهایی که برای حسن و قبح آورده اند، «ملایمت و منافرت» و «تناسب و عدم تناسب» است:
الف- ملایمت و منافرت با طبع، قوه عاقله، قوة مدرکه یا با کمال مطلوب: برای نمونه «عدل حسن است» یعنی با طبع، قوه عاقله، قوه مدرکه یا با کمال مطلوب ملایمت دارد، و قضیه «ظلم قبیح است»، یعنی با این امور ملایمت ندارد، بلکه منافر با آنهاست. نویسنده کتاب مبانی اخلاق افراد زیر را از قایلان به این نظر برمی شمارد فخر رازی، محقق طوسی، مرحوم آخوند خراسانی، مرحوم مظفر، مرحوم علامه طباطبایی، شهید مطهری و استاد مصباح یزدی؛
ب- تناسب و عدم تناسب اجزا، یا تناسب و عدم تناسب فعل با کمال مطلوب: «عدل حسن است» یعنی متناسب الاجزاست و یا با کمال مطلوب تناسب دارد، و ظلم قبیح است» یعنی متناسب الاجزا نیست یا با کمال مطلوب تناسب و تلائم ندارد.
مرحوم علامه طباطبایی، ضمن شمردن معنای تناسب و عدم تناسب برای حسن و قبح، بر این باور است که انسان، نخستین بار با مشاهده زیبایی در انسان های دیگر - که عبارت است از اعتدال خلقت و تناسب نسبت اعضا، به ویژه در صورت انسان- معنای محسن را دریافت و سپس به همین معنا در دیگر امور محسوس آگاه شد. سپس، این معنا را به افعال و امور اعتباری سرایت داد و این سرایت معنایی و مفهومی، از حیث ملایمت آن افعال با اغراض اجتماعی و سعادت انسانی است. «عدل حسن است» یعنی ملایم و متناسب با سعادت انسان است، و «ظلم قبیح است» یعنی ملایم و متناسب با آن نیست.
استاد مصباح یزدی نیز مفاد حسن و قبح را تناسب و عدم تناسب با مطلوب می داند. وی افزون بر حسنهای نامحسوس، درباره حسنهای محسوس می افزاید: در سنهای محسوس هم، حقیقت حسن تناسب است. این تناسب بین دو امر عینی و خارجی، و صرف نظر از سلیقه شخص است. بله، ممکن است این دو شیئی را که ملاحظه می کنیم، یک طرفش انسان باشد، اما نه از آن جهتی که سلیقه خاصی دارد، بلکه از آن جهت که کمالی است برای انسان و در خارج تحقق پیدا می کند. می گوییم این کار اختیاری انسان، با کمالی که برای انسان حاصل می شود، تناسب دارد؛ رابطه علی و معلولی دارد. به لحاظ اینکه این کار منتهی به آن کمال مطلوب می شود، به آن می گوییم «خوب».
منبع: اسلام و زیباییهای زندگی: رویکردی تحلیلی و تربیتی به سبک زندگی ، دکتر داود رجبینیا، صص65-61، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمة الله علیه، قم، چاپ اول، 1391
مقالات مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
معرفی خوشمزه ترین غذاهای محلی هرمزگان
چگونه ماهی تازه را پاک کنیم؟
نحوه کاشت و نگهداری از کاج مطبق: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل موسی در گهواره: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل ربوتیا: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سنبل: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از ختمی چینی گلسرخی (خیری): آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل نیلوفر: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل سرخس بوستون: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل مریم: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
بیشترین بازدید هفته
نحوه خواندن نماز امام صادق(ع) برای گرفتن حاجت
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
محل تولد امام زمان (ع)
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
سمبل پرندگان و معانی آنها
اقدامات مهم و اورژانسی پس از چنگ زدن گربه
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
اسامی پسرانه زیبا و باکلاس
موارد بیشتر برای شما
معرفی خوشمزه ترین غذاهای محلی هرمزگان
چگونه ماهی تازه را پاک کنیم؟
نحوه کاشت و نگهداری از کاج مطبق: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
نحوه کاشت و نگهداری از گل موسی در گهواره: آبیاری، نور، خاک، تکثیر و...
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مهدی رسولی
قاصدکی خبر داد که موقعه وصاله/مهدی رسولی
آتش گرفته باز زبونه/نریمان پناهی
یه زائر جامونده و تنها/میثم مطیعی
شده غرق غم، دل هر عاشق/میثم مطیعی
چشام مثه ابر بهاره/جواد مقدم
میسوزه خونه ی من همه کاشونه ی من/مجتبی رمضانی
اگر که سینه زنم من ، اگر شده دلم عاشق/جواد مقدم
روضه امام جعفر صادق علیهالسلام/مجتبی رمضانی
یه داغه،یه درده، که انگاری مثه باد خزونه/سید مهدی حسینی
تبریک روز معلم به همهی معلمان عزیزمان