اغلب این کمبودهای تغذیه ای، بیش از اینکه با نداشتن امکان تهیه غذا مربوط باشند، با بی اطلاعی از ارزش تغذیه ای مواد غذایی مختلف مرتبط هستند. از پیامدهای دریافت ناکافی غذا می توان به کارآیی جسمی و ذهنی پائین، که به افت تحصیلی و ضعف جسمی منجر می شود، کافی نبودن سلامت استخوان‌ها که گاه به بدشکلی اندام و اغلب به کوتاهی قد می انجامد، کندی بهبود جراحات، زود به زود بیمار شدن و خیلی دیر بهبودی یافتن از بیماری ها، نامرتبی دوران ماهانه در دختران، بی حس و حالی، از حال رفتن، خواب آلودگی اشاره کرد.
افزایش بروز اختلالات سلامت، افزایش ابتلا به عفونت ها، افزایش مرگ و میر، خستگی، بی حالی، بی تفاوتی، اختلالات شنوایی و بینایی، کاهش ضریب هوشی و اختلالات رفتاری، از دست دادن اعتماد به نفس، انزواطلبی، کاهش مهارت فنی، کاهش موفقیت تحصیلی و همچنین ضعف در کسب مهارت‌های شغلی آینده، کاهش ظرفیت کاری و کاهش درآمد جامعه در آینده، افزایش هزینه مراقبت های بهداشتی از دیگر عوارض کمبود تغذیه در کودکان است.
درمان چاقی کودک به سن او و سایر شرایط پزشکی‌اش بستگی دارد. معمولا درمان شامل تغییر در رژیم غذایی کودک و میزان فعالیت بدنی او است. در شرایط خاص، ممکن است از دارو یا عمل جراحی نیز برای درمان استفاده شود. در کودکان زیر ۷ سال که بیماری دیگری ندارند، هدف درمان، بیشتر حفظ وزن است. با این روش، با افزایش قد، وزن کودک ثابت مانده و سبب می شود تا BMI برای سن کودک در محدودهی مطلوب قرار گیرد.
با این حال برای یک کودک چاق، حفظ وزن و انتظار برای افزایش قد می تواند به اندازه ی کاهش وزن در افراد بزرگسال مشکل باشد. کاهش وزن معمولا برای کودکان بالای ۷ سال یا کودکان کوچک تر مبتلا به بیماری های مرتبط با چاقی، پیشنهاد می گردد. کاهش وزن در این کودکان باید آرام و پیوسته باشد. بسته به شرایط کودک کاهش نیم کیلو در هفته یا ماه می تواند مناسب باشد. روش حفظ وزن یا کاهش وزن مشابه است. در هر دو مورد لازم است تا کودک تان برنامه ی غذایی سالمی داشته باشد و فعالیت بدنی اش را افزایش دهد. موفقیت فرزندتان به تعهد شما برای کمک به ایجاد این تغییرات در او بستگی دارد. عادات غذایی سالم و ورزش، دو روی یک سکه هستند و برای موفقیت باید هر دوی آنها را در نظر داشت.
این والدین هستند که غذا می خرند، می پزند و تصمیم می گیرند که غذا کجا خورده شود. حتی کوچکترین تغییرات می تواند تاثیر زیادی بر سلامتی کودک شما داشته باشد. هنگام خرید مواد غذایی، میوه و سبزیجات را انتخاب کنید و سایر غذاهای پرکالری و پرچرب را کنار بگذارید. سعی کنید تا همیشه میان وعده های سالم در دسترس داشته باشید و هرگز از غذا به عنوان جایزه یا تنبیه استفاده نکنید. نوشیدنی های شیرین را محدود نمایید. آبمیوه‌های صنعتی به نسبت کالری بالای شان، حاوی مواد مغذی بسیار کمی هستند. همچنین استفاده از آنها می تواند اشتهای کودک را برای مصرف مواد غذایی سالم از بین ببرد.
سعی کنید تا همراه اعضای خانواده و سر یک میز، غذا بخورید و غذا خوردن را به زمانی برای تبادل اخبار خانواده و صحبت با یکدیگر تبدیل کنید. اجازه ندهید تا فرزندتان جلوی تلویزیون یا کامپیوتر غذا بخورد؛ این کار موجب سریع غذا خوردن و کاهش آگاهی از میزان غذای مصرفی می شود. رفتن به رستوران خصوصا رستوران‌های فست فود را محدود نمایید. متاسفانه منوی اغلب این رستورانها شامل غذاهای پرکالری و چرب است.
یکی از اجزای مهم برنامه ی کاهش وزن خصوصا در مورد کودکان، فعالیت بدنی است. ورزش نه تنها سبب مصرف کالری بیشتر می شود بلکه سبب ساخت استخوان های محکم، عضلات و خواب راحت در طول شب و انرژی بیشتر در طول روز می گردد. ایجاد این عادات در دوران کودکی می تواند در بزرگسالی علی رغم تغییرات هورمونی و تاثیرات اجتماعی که اغلب منجر به پرخوری می شوند، به حفظ وزن در محدوده ی نرمال کمک کند. کودکان فعال به احتمال بیشتر در بزرگسالی نیز اندامی متناسب خواهند داشت.
زمان تماشای تلویزیون یا بازی با کامپیوتر را به کمتر از ۲ ساعت در روز محدود سازید یکی از روش های نتیجه بخش برای افزایش فعالیت بدنی کودک، محدود ساختن ساعات تماشای تلویزیون است. سایر فعالیت هایی هم که به تحرک نیازی ندارند مثل بازیهای کامپیوتری یا صحبت با تلفن، باید محدود گردد.
حتما نباید فعالیت بدنی کودک به صورت یک برنامه ی ورزشی سازمان یافته باشد. هدف تحرک او است. بازی هایی مثل قایم موشک با طناب بازی هم می توانند برای بهبود تناسب اندام و مصرف کالری مناسب باشند. برای مثال اگر کودک تان به هنر علاقه دارد، او را برای پیاده روی به طبیعت ببرید تا در مسیر پیاده روی برگ و سنگ جمع کند و برای ساختن کلاژ از آنها استفاده کند. یا اگر به کتاب خواندن علاقه دارد برای گرفتن کتاب تا کتابخانه ی محل، پیاده روی کنید یا با دوچرخه بروید.
فعالیت هایی را پیدا کنید که بتوانید به صورت خانوادگی انجام دهید. هیچ وقت اجازه ندهید تا ورزش، کاری تکراری و خسته کننده شود و هرگز به عنوان تنبیه از آن استفاده نکنید. به کودک اجازه دهید تا فعالیت بدنی هفتگی یا روزانه را خودش انتخاب کند توپ بازی، بولینگ و شنا همه فعالیت محسوب می شود. مهم این است که تحرک داشته باشد.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، 220-215، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
