تغذیه عامل بسیار مهمی در دید کودکان است. یک صبحانه کامل برای شروع یک روز تحصیلی بسیار مناسب است. اگر کودکی بدون صبحانه مدرسه برود، انرژی کافی برای حضور در کلاس ندارد. در ژل رویال به تعداد زیاد و به مقدار کمتر در موم زنبور عسل، ماده ای به نام کلسیم پانتنوتنات وجود دارد که جلوی خستگی عضلات چشمی را می گیرد و پدیده تطابق دور و نزدیک چشم به خوبی انجام می شود.
خیلی ها به چشم پزشک مراجعه کرده و می گویند وقتی چشم را از روی کتاب به سوی تخته سیاه تطابق می دهند، لحظاتی طول می کشد تا دید دور تکمیل شود که این مسئله دلیل کند عمل کردن تطابق نزدیک به دور است که علاوه بر ورزش های چشمی خاص، مصرف این ماده نیز بسیار موثر است. این ماده به صورت مکمل نیز ساخته شده است ولی به طور طبیعی می توان از مخلوط عسل و موم برای صبحانه استفاده کرد.
بهترین معجون چشمی یا نوشابه سحرآمیز چشمی، مخلوط انبه با آب هویج است که به راحتی می توان در منزل برای کودکان تهیه کرد. در فصل پاییز از مصرف خرمالو، گلابی جنگلی و زالزالک نباید غافل شد که برای چشم مفید است. هرگونه میوه نارنجی رنگ دیگر نیز مفید است. جگر سیاه نیز منبع بسیار ویژه ای از مواد خاص و کمیاب و مغذی است. قدیمی‌ها جگر سفید (یا همان ریه) را برای چشم مفید می دانستند، در حالی که ریه فقط عضو تنفسی بوده و شامل کیسه های هوایی و عروق است و ارزشی برای چشم ندارد.
مصرف تخم مرغ نیز به دلیل داشتن لوتیین برای سلامت چشم کودکان بسیار مفید است. بهترین طرز تهیه آن به صورت آب پز است نه نیمرو. غذاهای دریایی شامل میگو و ماهی نیز به خاطر داشتن پروتیین های منحصر به فرد و مواد معدنی به خصوص روی و چربی امگا3 و ویتامین A و E بسیار مفید است. از بین حبوبات نیز دال عدس نارنجی رنگ که در بین خانواده‌های ایرانی کم مصرف می شود و بیشتر در هندوستان به صورت خورش های مختلف و سوپ مورد استفاده قرار می گیرد، برای چشم ها مفید است.
در تغذیه کودکان هرگز اسفناج را نباید از یاد برد چون برای چشم تاثیرات منحصر به فردی دارد. می توانیم اسفناج را پس از پختن با دقت به این مسئله که رنگ سبز آن خیلی تیره نشود، با کمی کره آب شده مزه دار کرده و با تکه های هویج پخته به اشکال مختلف به صورت جالب توجه برای کودکان در آورده تا تمایل به مصرف آن را در بچه ها ایجاد کنیم.
اگر کودک تان در خوردن ایرادگیر است، و از خوردن یا امتحان کردن غذاهای جدید اجتناب می کند، این توصیه ها ممکن است به شما کمک کند: خودتان با خوردن غذاهای سالم گوناگون سرمشقی برای کودک تان به دست دهید. غذاهایی را طوری درست کنید که جذاب باشند. بشقاب کودک تان را با غذاهای خوش رنگ با قوام های متفاوت پر کنید. اگر کودک تان گرسنه نیست، او را به خوردن غذا وادار نکنید. هنگامی که کودک به قدر کافی گرسنه شود، غذا خواهد خورد. از پیشنهاد کردن شیرینی جات به کودک تان پرهیز کنید. به جای آن از میوه ها، سبزیها و غلات کامل استفاده کنید. غذا خوردن سالم را به صورت یک سنت در آورید. در ابتدا با در اختیار قرار دادن مجموعه ای از غذاهای بچه، از هنگامی که کودکتان شش ماهه شد، آغاز کنید.
مهم ترین مشکلی که در کودکان دیابتی باید مورد توجه قرار گیرد، تنظیم و هماهنگ کردن موادغذایی با انسولین دریافتی است. یکی از اساسی ترین نکاتی که باید در این زمینه برای آن راهکار مناسبی اندیشیده شود، پاسخگویی به این تناقض است که چگونه یک برنامه غذایی مناسب تنظیم کنیم که در عین حال که منجر به کنترل دیابت می شود، محدودیتی برای نیازهای تغذیه ای کودک که در سن رشد نیز است، ایجاد نکند.
برای اینکه دیابت در این کودکان کنترل شود، برنامه غذایی این کودکان باید به گونه ای چیده شود که فقط حدود ۱۰ درصد کمتر از نیاز واقعی خود کالری دریافت کنند. اصولی که در این برنامه حاکم است، همان اصولی است که برای کنترل دیابت باید به آن توجه شود. مصرف قندهای ساده باید بسیار محدود باشد یا به طور کلی از آن پرهیز شود. وعده های غذایی آنها باید افزایش یابد و شامل سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده باشد.
در صورت نیاز، یک میان وعده اضافه برای آخرین ساعت های شب در نظر گرفته میشود که معمولا یک نوع میوه است. این برنامه غذایی باید با توجه به دوز و نوع انسولینی که پزشک تجویز می کند، تنظیم شود. برای نوشتن برنامه غذایی باید از نظرات خود بیمار نیز استفاده کرد تا برنامه ای که داده می شود با نیازهای روزمره زندگی کودک و برنامه زندگی او مثل ساعات خواب، ساعات حضور در مدرسه و... مطابقت داشته باشد و این یک نکته بسیار مهم است.
پایه اصلی تغذیه در کودکان دیابتی باید بر مبنای کربوهیدرات های پیچیده باشد. بنابراین بیش از ۵۰ درصد کالری دریافتی آنها باید با استفاده از خوراکی هایی همچون نان، برنج، ماکارونی و نظیر این مواد تامین شود. متاسفانه خانواده‌ها معمولا کودکان خود را از این مواد تغذیه ای محروم می کنند. کودکان دیابتی از نظر نوع میوه مصرفی خیلی با محدودیت مواجه نیستند ولی در مورد میزان و حجم مصرف باید مراقب باشند و نباید در یک وعده ۳ یا ۴ میوه میل کنند بنابراین مصرف میوه نیز باید با حساب و کتاب صورت گیرد و هماهنگ با برنامه غذایی باشد.
ترجیح ما این است که کودکان دیابتی از شیرینی استفاده نکنند ولی کودکان شیرینی را از غذای اصلی بیشتر دوست دارند. به همین دلیل توصیه ما این است که کودکان دیابتی اگر هم خواهان استفاده از شیرینی هستند، از شیرینی های رژیمی بخورند ولی باید توجه کنند این شیرینی ها فقط قندشان رژیمی است و چربی آنها رژیمی نیست و باید کالری شان محاسبه شود تا بیشتر از نیازشان کالری و انرژی دریافت نکنند.
میزان مجاز مصرف قندهای ساده در این کودکان حدود ۵ درصد کل انرژی دریافتی است. وقتی موادی مصرف شود که دارای شاخص گلایسمی پایین هستند، هم احساس سیری بیشتری ایجاد می شود و هم بیمار لذت بیشتری می برد و هم قند خونش بهتر کنترل می شود. میوه‌هایی مانند خربزه، انگور، هندوانه و موز نمایه گلایسمی بالایی هستند دارند و باید در مصرف آنها احتیاط کرد. میوه‌هایی مانند هلو، زردآلو، گیلاس و سیب نیز نمایه گلایسمی پایین دارند و مصرف آنها مجاز است. اما از مصرف آبمیوه ها باید اجتناب کنند. چون فیبر جدا شده و قندشان بالاست. به طور کلی کودکان دیابتی می توانند زندگی متعادل و خوبی داشته باشند.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، صص228-224، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
